13 қыркүйек күні Семей қаласының мамандандырылған әкімшілік сотында қала судьялары, прокурорлар және адвокаттар алқасы, жергілікті полиция өкілдерінің қатысуымен «Түнгі сот» пилоттық жобасы тақырыбында дөңгелек үстел өтті.
Отырыс барысында «Түнгі сот» пилоттық жобасымен әкімшілік құқық бұзушылықтарды кешкі уақытта қарау мүмкіндіктері талқыланды. Спикерлердің айтуынша, сот үрдісіне қатысушылардың уақытын үнемдеуге мүмкіндік беретін кешкі отырыстар әлемдік тәжірибеде бұрыннан қолданылып келеді. Кешкі отырыс тұрғындардың уақытын зая кетірмеуге мұрсат беріп, мәселелердің жылдам шешілуіне ықпал етеді.
Айта кетейік, Қазақстанның мақсаты – құқықтық мемлекет құру, дамыған отыз елдің қатарына кіру. Соған сай, әр салаға озық үлгілерді енгізіп жатыр. Жемқорлықты жеңген ел қатарындағы Сингапур – өзін қай жағынан да әлемге мойындатқан мемлекет. Содан болар, соңғы жылдары Қазақстанның сот жүйесіне осы мемлекеттің тиімді тәжірибелері молынан алынып, екі ел соттары арасындағы ынтымақтастық жылдан-жылға нығаюда. Мысалы, Сингапурда түнгі соттар жедел, оның ішінде жол көлік оқиғасы мен отбасындағы зорлық-зомбылыққа қатысты істерді сағат 18.00-ден бастап аптасына 4 рет қарайды екен. Айта кетерлігі, жоба азаматтардың құқықтарын қорғау, сот ісін жүргізуді жылдамдату мен жеңілдету мақсатында енгізілуде.
Түнгі соттардың жұмыс уақыты қандай болады десек, мамандар оның 18:30-дан 22:00-ге дейінгі аралықты қамтығанын құп көріп отыр. Ал нақты қандай істер қаралатынына келсек, жобада, негізінен, әкімшілік құқық бұзушылық туралы, мәселен, жол-көлік оқиғаларына, тұрмыстық-отбасылық кикілжіңдер, ұсақ бұзақылық, миграцияға қатысты кейінге қалдыруға болмайтын істерді аптасына 5 рет қарау ұсынылды. Мамандар пікірінше, түнгі соттар қажеттілігі жолда жүру ережелерін бұзғандардың көбеюіне қатысты туындауда. Іс қаралмас бұрын, тараптар оқиғаға байланысты сауалнама толтырады.
Семей қаласының мамандандырылған әкімшілік сотының төрағасы Айтжамал Молдағожинаныңайтуынша, істің түнгі сотта бірінші талқылауда-ақ тез шешілуі тараптардың одан әрі дау тудыруын тоқтатуға ықпал етеді. Шетелдік тәжірибе осыны көрсеткен.
ҚР Жоғарғы Соты тарапынан көтерілген «Түнгі соттар» пилоттық жобасы қазіргі қоғамның сұранысына дөп келіп тұр. Жолдағы оқиғалар, отбасылық жанжалдар, ұсақ бұзақылықтар аяқ астынан болады. Сондайда істі басқа күнге қалдырмай тез шешу, уақытты үнемдеумен қатар, заңдылықты қалпына келтіреді. Яғни, істің жылдам қаралуы сот әділдігін орнатуға ықпал етеді. Өйткені оқиғаның ізі суымайды. Пилоттық жобаның алдымен әкімшілік соттарға қосылуы құптарлық. Себебі әкімшілік істер созбалаңға салуды көтермейді. Сот әділдігі жоғары деңгейде болуы керек.
Дөңгелек үстел қорытындысы бойынша, кездесуге қатысушылар азаматтардың құқығын қорғау мүмкіндігін кеңейтетін, әділеттіліктің ыңғайы мен әсерлілігін арттыратын «түнгі сот» жобасының пайдалы болатынына сенім білдірді.
Қуандық НӘДІРБЕКҰЛЫ, Семей қаласы.
