Қазір күзгі жиын-терін науқаны қызған шақ. Ала жаздай бел жазбаған шаруалардың еткен еңбек, төккен терінің, орақ науқанының нәтижесі белгілі болатын уақыт та жақын қалды. Ауыл шаруашылығы министрлігінің астық түсіміне қатысты биылғы болжамы көңіл қуантарлықтай болғанымен, соңғы уақыттарда ұн бағасының айтарлықтай қымбаттағаны байқалуда.
«Тамыз айында еліміз бойынша ұн бағасы төрт пайызға, ал жылдық есепте бірден 41 пайызға қымбаттады», — деп хабарлайды energyprom.kz сайты.
Сарапшылардың зерттеуіне сүйенсек, жеті айдың қорытындысы бойынша, Қазақстанда ішкі нарықта ұн сатылымы 21 пайызға төмендеп, экспорт 25 пайызға өскен.
Дәнді дақылдар мен өсімдік ұнынан жасалған ұн, сондай–ақ ұсақ тартылған қоспалар өндірісі биыл қаңтар мен тамыз аралығында екі миллион тонна болған. Бұл былтырмен салыстырғанда 0,5 пайызға аз. Ал одан бір жыл бұрын өндіріс көлемі 3,8 пайызға төмендеген.
Секторда шығарылған өнімнің 1,9 миллион тоннадан астамы бидай немесе суржик ұнына, 138,9 мың тоннасы нан-тоқаш өнімдерін дайындауға арналған қоспаға, 7,4 мың тоннасы ұсақ және ірі тартылған өсімдік ұнын өндіруге жұмсалған.
Биыл қаңтар мен шілде аралығында отандық компаниялар дәнді дақылдардан ұсақ тартылған ұнға сұранысты 98,9 пайызға, (өткен жылы — 99,6 пайыз) қамтамасыз еткен. Сұраныс бір жылда 1,2 пайызға қысқарған, ал импорт 2,5 есеге, бірақ тек 18,8 мың тоннаға дейін өскен.
Экспорт ағымдағы жылғы қаңтар мен шілде аралығында 935,3 мың тонна болып, 24,9 пайызға артқан, ал ішкі нарықта сатылым көлемі 20,5 пайызға, яғни 757,5 мың тоннаға дейін қысқарған.
Биылғы жылғы тамыз айының қорытындысы бойынша, ұн бағасы бір айда 4,3 пайызға өскен, бұл — 2011 жылдан бастап ұнның айлық деңгейде қымбаттауының ең жоғары көрсеткіштерінің бірі. Сонымен қатар 2011 жылдан бергі рекордтық көрсеткіш биылғы сәуір мен мамырда тіркелген, яғни 7,5 пайыз және 6,8 пайыз болған.
2011 жылдан бастап былтырғы жылға дейін ұн бағасының орташа айлық өсімі 0,8 пайыз болған. Биыл қаңтар мен тамыз аралығында ұн айына орта есеппен төрт пайызға қымбаттаған.
Өңірлер арасында, ағымдағы жылғы тамыздың қорытындысы бойынша, ұн бағасының ең жоғары айлық өсімі Павлодар (12,8 пайызға), Жетісу (12,4 пайызға) және Батыс Қазақстан (11,9 пайызға) облыстарында байқалған. Ал Ақмола (0,3 пайызға), Ақтөбе (0,6 пайызға) және Солтүстік Қазақстан (0,8 пайызға) облыстарында айтарлықтай қымбаттамаған.
Сөз орайында айта кетсек, соңғы жылдар ішінде Қазақстанның астығы дүние жүзінің қырыққа жуық еліне экспортталыпты. Олардың арасында, іргеміздегі Ресей, Қытай, Қырғызстан, Түрікменстан сынды елдердің нарығын айтпағанда, Еуропаның Италия, Испания, Нидерланды, Финляндия, Швеция, Норвегия сынды мемлекеттері бар. Өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда, биылғы қаңтар-мамыр айларында бидай экспорттау бір жарым есеге ұлғайғаны байқалады. Біздің бидайға қызығушылығы жоғары елдердің қатарында Италия, Түркия, Ауғанстан, Өзбекстан бар.
Кербез Дулатқызы,
«Семей таңы»