Семей қаласының Мәдениет сарайында «Наурыз нақыштары» деген атаумен айтыс өтті. Жастар арасындағы бұл сөз сайысын ұйымдастыруда талай дүлдүлдер мен бұлбұлдарды түлетіп ұшырған Халықтық ақындар орталығының еңбегі зор.
Семей қаласының Мәдениет сарайында «Наурыз нақыштары» деген атаумен айтыс өтті. Жастар арасындағы бұл сөз сайысын талай дүлдүлдер мен бұлбұлдарды түлетіп ұшырған «Халықтық ақындар» орталығы ұйымдастырғанын айта кету керек.
Қаламызда көптен бері мұндай айтыс өтпеген еді. Ақсүйек өнерге құрметі жоғары көрермен де бір жасап қалды. Айтыскер жас қыз-жігіттер де бауырларын бір жазып, жаңа қырларынан ашыла түскенін байқадық.
Ақындар жеребе арқылы төмендегідей жұптасты: Қуандық Кенжебекұлы — Бейсенбай Нұрислам; Айбек Жеңісқазин — Жадыра Төлеуқоңыр; Жасұлан Мақаев — Назгүл Бауыржанқызы; Әлішер Қыдырбек — Жадыра Сексенбаева; Ерзат Рахатбек — Ерік Омарғалиев.
Алғашқы сайыс Шәкәрім университетінің студенті Ерзат Рахатбек пен Ерік Омарғалиевтың арасында өтті. Тұсауы кесіліп, томағасы сыпырылған бала қыран, қиядан қиғаш ұшып, ел арасында «Бақсы» деген атқа ие болған Ерзат Рахатбектің Ерік Омарғалидан ұпайы төмен болды. Алғашқы жұп болған соң ба, әлде әуселелері солай болды ма, айтыс жоғары деңгейде шықпады?! Дегенмен әлі қалыптасып, қатарға қосылады деген үміт зор.
Екінші болып сахнаға Айбек Жеңісқазин мен Жадыра Төлеуқоңыр шықты. Талай топқа түсіп төселіп алған Айбектің арыны да, қарымы да, адымы да бөлек болды. Жадыра да сипай қамшылап отырып, жақсы айтыс шығарды.
Айбек Жеңісқазин қаламызда Құнанбай атындағы көшенің жоқтығын тілге тиек етіп, иедологиялық тұрғыдан ескірген Морозов көшесінің қажет емес екенін былай жеткізді:
Семейдей көп көрді ғой қала жұтты,
Алаштың аппақ туын нала жықты,
Алаштың астанасы болған қала
Тұлғаларды тудырған, бар озықты.
Бүгінгі келбетіне қарар болсақ,
Арыстардан орыстың бағы озыпты,
Семейде орыстардың көшесі көп,
Ол, әрине, қылмай ма наразы ұлтты.
Мысалы, Морозовтың көшісі бар,
Әкелген ерлеріме қара жұтты.
Қызыл жүйе жасаған саясаттан
Қазақтың жүйрігінен жабы озыпты,
Морозов Семей үшін не істеп еді?
Қияға шығарып па еді қара жұртты!
Семейде Құнанбайдың көшесі жоқ,
Қара нар ғой көтерген қара жүкті.
Облыс болып еңсені тіктеудеміз,
Ажыратар кез келді аражікті,
Абай туған мекенге сын болады,
Алып тастай алмасақ Морозовты!
Оқушы күндерінен бірін-бірі жақсы білетін Жасұлан Мақаев пен Назгүл Бауыржанқызының айтысы да — қалжыңы да, сүбелі сөздері де жарасымды болды.
«Сахнада Балғынбек пен Айнұрдай жарасып жүрейік»,- деп Назгүлге қарата айтқан Жасұланның сөзіне Назгүл былай деп ұтымды жауап берді:
Ақындар шықса алдыңа,
Әнімен елді тербейді.
Ағайын барда жыр сүйер,
Өлеңнің оты сөнбейді.
Досымның айтқан бір сөзін
Бұл Назгүл келіп тергейді.
Балғынбек пенен Айнұр деп,
Қиялың көкке өрлейді.
Айнұрдай асыл әпкемнің,
Соңынан ерген сіңлімін,
Ұқсасам, ұқсайм (ын) мен мейлі.
Ал сенің мына тұрысың,
Қалтылдап әрең жүрісің.
Сөйте тұра бұл досым:
«Балғынбек маған тең»,- дейді.
Балғынбек қайда, сен қайда?
Біраз ойлансаң болмай ма?!
Қылжақтарың да келмейді,
Салмақтарың да келмейді.
Айтыстың бас жүлдесін алған Жасұлан Мақаевтың мына бір қайырымы қалың көпшіліктің ризашылығына ие болды.
Жұрттың сөзін осылай толғау керек,
Жоғарыға жобалап жолдау керек,
Жаңа ғана сайланған жас депутаттар
Осыны қол көтеріп қолдау керек.
Толықтай қазақшалап өзгертуді
Қорықпай бастап кетсек қолдан келед.
Бас ақынның атындағы облыста
Басқа тілді атаулар болмау керек!!!
Төртінші жұп – Әлішер Қыдырбек пен Жадыра Сексенбаеваның арасындағы «Қайны мен жеңге» айтысы да қызықты болды. Сонымен қатар Әлішер Қыдырбек қоғам мәселесінен де сырт айналып өткен жоқ.
Жұрт барда желкенімді желше үрлейтін,
Кемедей мұз жарады өршіл кейпім,
Шет елге көшіп кеткен шенділер көп,
Өмірін ағайынмен тең сүрмейтін.
Семейді де тастап кеткен жандар қанша,
Болашағы бұлыңғыр деп жерсінбейтін.
Облыс болдық, бізге де ел ағылуда,
Семейім, туған өлкем сенсің дейтін.
Ағайын, нағыз батыр сендерсіңдер,
Ата жұрттан басқаны менсінбейтін,- деп өткір түйіндеді.
Соңғы жұп – Қуандық Кенжебекұлы мен Нұрислам Бейсенбайдың шабысына да куә болдық. Қуандық қарсыласынан басым түсіп, финалға жолдама алды. Екі ақынның да өткір сөздері мен ойлы шумақтары санамызды бір серпіп тастады.
Айтысты толықтай талдап, әр шумаққа зер салып, әр ақынның табиғатын ашқанға аз уақытымыздың көбі кетеді. Сондықтан қысқаша қайырдық. Ақындарға әлі де ізденіс керек екенін, толықтыратын тұстары мол екенін тағы да айтқымыз келеді. Айтыс сөз өнерінің асылы болғандықтан, көркемдік деңгейдің де жоғары болуы шарт деп түйдік.
Сонымен, айтыстың бас жүлдесін Жасұлан Мақаев қанжығасына байлады. І орынды Айбек Жеңісқазин еншілесе, ІІ орынға Әлішер Қыдырбек табан тіреді, ал ІІІ орынды Қуандық Кенжебекұлы қанағат тұтты.
Әуезовше айтқанда, сөз барымтасының сардарлары сүбелі айтыс жасады. Жас айтыскерлерге сәттілік пен шығармашылық ізденіс тілейміз.
Мерей ҚАРТ,
Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі,
ҚР Мемлекеттік «Дарын» жастар сыйлығының лауреаты