"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

«Көксерек» фильміндегі Құрмаштың тағдыры

13.09.2022
«Көксерек» фильміндегі Құрмаштың тағдыры
754
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

 

Жазушы Мұхтар Әуезовтің әңгімесінің желісі бойынша жазылған «Көксерек» көркем фильмі 1973 жылы көрерменге жол тартты. Фильмді қырғыз Кеңес Одағының танымал кинорежиссері Толомуш Өкеев «Қазақфильм» киностудиясында түсірді.
Кино-картинаның Бүкілодақтық тұсаукесері 1974 жылы 8 сәуірде Мәскеу қаласында өтті. Киноға қырғыз бен қазақтың танымал актерлері Сүйменқұл Чокмаров, Қарғамбай Сатаев, Нұржұман Ықтымбаев, Әлиман Жанғорозова шақырылды. Басты рөлдегі Құрмаштың рөлін актер Қамбар Уәлиев сомдады.
«Көксерек» фильмінің қазақ фильмдерінің алтын қорына енуіне Қамбар Уәлиев сүбелі үлес қосқан. Ол 1962 жылы Алматы облысы, Жамбыл ауданы, Үңгіртас ауылында дүниеге келген. 10 жасынан бастап, «Шоқ пен шер», «Ән пәнінен төрт», «Көксерек», «Алмазная тропа», «Шаңырақ» фильмдерінде басты рөлдерде ойнады. Сондай-ақ ол «Қарлығаштар көктемде келеді» (Өзбекстан), «Балалар бізге қарайды», «Алмаз сүрлеуі» (Украина), «Құрманғазы» фильмдеріне де түскен. Актерге Құрмаштан басқа рөлдері аса танымалдылық әкелмеді.

Қамбар Құрмаштың рөліне қалай таңдалды?

Актер Saryarqa телеарнасына берген сұхбатында оны басты рөлге қалай таңдап алғаны жөнінде айтқан.
«Интернаттан ауылыма қайтқым келіп жүрген кезімде, мектепке кино түсіретін адамдар келеді. «Киноға түскің келе ме?» деп камераға түсіріп алды. Ол кезде баламыз, көп нәрсені түсінбейміз. Кейін бізді сыртымыздан таңдап, «Қазақфильм» киностудиясына алып келді. Кинопроба жасап, Құрмаштың рөліне лайық деп танылдым», –  деді ол.
Кинодан кейінгі актердің тағдыры туралы телепродюсер Әлия Құдайбергенова Facebook-тегі парақшасында жазды.
Онда продюсер Қамбар Уәлиевтің тек жақсы актер ғана емес, жақсы адам болғанын тілге тиек еткен. Ол актермен кездескен сәттегі сезімі мен оның тағдырын баяндап берді.
«Жалынғандай боп, табан тіреп тұрып алдым. Тілектес екенімді, сыйлайтынымды айттым. Келіншегі өте жақсы адам екен. Қамбар ағаның көңіліне қарағыштап, «ағаң бөлек адам ғой, Әлия. Атақпен де, ақшамен де ауырған жоқ. Ешкімнен ешнәрсе сұраған жоқ. Айтар болсақ, әңгіме көп… Реніш те, қиянат та… Оның бірін де айтқызбайды, Қамбар», – деп мұңайды.
«Аға, «Көксерек» сізге не берді?» дегеніме «кір жуатын машина» деді. Еріксіз мырс етіппін, шынымен олай ойламаппын.
   «Көксерек» ғажап кино ғой! Ал, Құрмашты сізден өзге ойнауы мүмкін еместей! Қалай, сұмдық сендіріп ойнағансыз!» деп едім, селқос қана:
«Есесіне күлкімді ап қойды… Содан кейін күле алмай қалдым. Психологиямның күл-талқанын шығарды…» деді.
Қазақ ұлттық кино өнерінің дамуына үлес қосқан «Көксеректі» көрмеген қазақ жоқ шығар?! Құрмашты да. Бірақ «сол бала қайда?» деген ешкім болмағаны, біздің елде таланттарды бағаламайтыны, олардың көбінің өмір сүруге икемсіз екенін біле тұра, көре тұра мән бермейтініміз жанымды ауыртты…
    Тұрмыс-тіршіліктің ауыртпалығы, күнделікті жасап жүрген тірлігі ағаны қажытып-ақ тастапты. Көлікті жөндеу орталығында (СТО)  істейді екен. Әйелі – мейірбике. Балалары бар. Екеуінің тапқандары пәтерақы мен ас-ауқаттан артылмайды.
«Аға, көлік жөндетуге келгендер Құрмаш деп, танып жататын шығар?» дедім, қойғым келмеген сұрақты қойып.
«Жоқ, көбі емес. Бірақ, білетіндер біледі. Одан не пайда? Қазір денсаулығым да сыр беріп жүр. Баяғы сол фильмге түсіп жүргенімде суық тигізгенмін, әлі күнге сол сырқат қыр-соңымнан қалмайды…» деді.
Айтпасына қоймай, біраз дүниені ақтардық. Аға балаларының болашағына алаңдаулы екенін баса айтты.
    «…Жеңгеңнің жақсылығы ғой, әйтпесе мына қоғамға қажетсіз екенімді баяғыда ұққанмын! Әйтеуір… тірі жүргеніңе тәубе дейсің… Үй сұрамаймын. Өздері бірнеше рет бермек боп, қайтадан бермейтін боп… Бала емеспін ғой. Қоя салыңдаршы дедім. Менің өмір сүргенім ешкімге де міндет емес. Менен де зорлар өтті ғой, сый көрмей…», – деді әңгіме арасында.
Талант деген бар болса, ол «Көксерекке» мән берген, Құрмашқа жан берген Қамбар Уәлиев еді ғой! Ол қазақтың киносы еді ғой! Қамбар аға жақсы актер ғана емес, жақсы АДАМ болды» деп жазды Құдайбергенова.
«Көксеректің» режиссері Толомуш Өкеев 1976 жылы аталмыш фильмге қатысты пікір білдірді.
«Мені, әсіресе, соңғы кездері адам мен табиғаттың қарым-қатынасына қатысты проблема қатты толғандырады. Біз көп жағдайда жоғары мақтаныш сезімімен табиғатқа табындыру туралы айтып жатамыз. Бұл, әрине, дұрыс та шығар. Бірақ жасампаз ұрпақтың желеуімен қоршаған ортаның басты құндылықтарын қиратып, жойып алуымыз әбден мүмкін.          Меніңше, Табиғат-анаға қамқорлық көзқарас қалыптастыру керек. Онымен үйлесімді қарым-қатынас жолдарын іздеген жөн. Міне, осы проблеманы адам мен қасқырдың драмалық байланысы арқылы «Көксерек» фильмінде көрсетуге тырыстым», – деген жазбасында.
Режиссердің қызы Ғазиза Өкеева «Таңшолпан» бағдарламасына берген сұхбатында атылмыш фильм әкесі Толомуш Өкеевтің озық туындыларының бірі болғанын айтқан.
«Осы фильм әкемнің үздік туындыларының бірі деуге болады. Бір қызығы, «Көксеректің» түпнұсқасы жоқ еді. Қай бір жылы Мәскеуге арнайы барып, көшіріп алып келдім. Жалпы, туындыны қазақ-қырғызға ортақ дүние дер едім. Мысалы, аталған фильмнің табиғатын аша білген актерлердің бірі Ақанғұлдың рөлін қырғыздың танымал актері Сүйменқұл Чокморов сомдаған», –  деді ол.

Фильмге қатысты деректер

Фильмге түскен жас қасқырлар хайуанаттар бағынан таңдап алынды.

Көксеректің рөліндегі екі қасқырдың екеуін де Мәскеуден әкелген.

Дрессировщиктер түсірілім алдында 2 жабайы қасқырды бірнеше күн аш ұстаған.

1973 жылы «Көксерек» кинофестиваль «Оскарға» ұсынылды.

Фильм Қырғыз Алатауының баурайында, Ыстықкөл жағалауында түсірілген.

«Көксерек» 1974 жылы Әзербайжан астанасы – Бакуде өткен Бүкілодақтық кинофестивальдің бірінші жүлдесіне ие болды және «Ең үздік актер бала» аталымы бала Қамбарға бұйырды.

Түсірілімде қасқырлардың аяқтарына тартып қалғанда құлайтын және көзге көрінбейтін бұғалықтар қолданылған. Фильмде ешқандай түз тағысы жараланбаған.

Әңгіме мен фильмнің айырмашылығы

«Көксерек» әңгімесінде көктем мезгілі сипатталған. Ал фильм күзде түсірілген. Ақанғұл шығармада Құрмаштың әкесі, кинотуындыда қатал әрі қатыгез ағасының рөлінде ойнайды. Көркем шығармада Құрмаштың анасы жоқ екені баяндалған. Кинода ол әке-шешесінен бірдей айырылған жетім баланың рөлін сомдады.
Айта кетейік, «Көксерек» фильмінің шыққанына биыл – 49 жыл. Ал Құрмаштың рөлін сомдаған Қамбар Уәлиевтің дүниеден озғанына 10 жыл болды.

Анель Жарылғасын,
Turkystan

Ұқсас жаңалықтар

Үкімет жартыжылдық қорытындысында ЖІӨ өсімін 6,2%-ға жеткізді – Премьер-министр тапсырмалар берді

15.07.2025
Үкімет жартыжылдық қорытындысында ЖІӨ өсімін 6,2%-ға жеткізді – Премьер-министр тапсырмалар берді

Semeytany.kz – Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында 2025 жылдың алғашқы алты айындағы әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары мен республикалық бюджеттің...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі «Халық қаһарманы» Әбдіғали Қаймолдиннің отбасы мен Абай жұртшылығына көңіл айтты

15.07.2025
(Еске сала кетейік, жарияланған фотосуреттер биылғы 8 мамырда түсірілген.)

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли «Халық қаһарманы» атағының иегері, Ұлы Отан соғысының ардагері Әбдіғали Қаймолдиннің қайтыс болуына байланысты...

Толығырақ...Details

Абай облысында кеңейтілген аппараттық кеңес өтті: басты назар – өрт қауіпсіздігі мен әлеуметтік мәселелер

15.07.2025
Абай облысында кеңейтілген аппараттық кеңес өтті: басты назар – өрт қауіпсіздігі мен әлеуметтік мәселелер

Әлеумет | Қауіпсіздік Semeytany.kz – Бүгін Абай облысының әкімі Берік Уәлидің төрағалығымен кеңейтілген аппараттық кеңес өтті. Жиын барысында өңірдегі орман...

Толығырақ...Details

Абай облысында ауыл санағына дайындық қызу жүріп жатыр

15.07.2025
Абай облысында ауыл санағына дайындық қызу жүріп жатыр

Әлеумет | Агросектор Semeytany.kz – Абай облысында 2025 жылы өтетін ауыл шаруашылығы санағына дайындық басталды. Бұл туралы өңірлік кеңейтілген аппарат...

Толығырақ...Details

Абай облысының оқушылары халықаралық форумда ел абыройын асқақтатты

15.07.2025
Абай облысының оқушылары халықаралық форумда ел абыройын асқақтатты

Semeytany.kz – Беларусь Республикасындағы «Зубренок» ұлттық балалар білім беру орталығында өткен «Достастық балалары» атты X халықаралық форумға Абай облысының оқушылары...

Толығырақ...Details

Абай облысында Республикалық олимпиадада үздік жас геологтар марапатталды

14.07.2025
Абай облысында Республикалық олимпиадада үздік жас геологтар марапатталды

Semeytany.kz – Абай облысындағы Геологиялық барлау колледжінде өткен ІІ Республикалық жас геологтардың далалық олимпиадасы өз мәресіне жетті. Апталық білім бәйгесіне...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Үкімет Абай облысына жан-жақты қолдау көрсетпек

13 часов бұрын

Үкімет жартыжылдық қорытындысында ЖІӨ өсімін 6,2%-ға жеткізді – Премьер-министр тапсырмалар берді

13 часов бұрын

Облыс әкімі «Халық қаһарманы» Әбдіғали Қаймолдиннің отбасы мен Абай жұртшылығына көңіл айтты

1 день бұрын

Абай облысында кеңейтілген аппараттық кеңес өтті: басты назар – өрт қауіпсіздігі мен әлеуметтік мәселелер

1 день бұрын

Абай облысында ауыл санағына дайындық қызу жүріп жатыр

1 день бұрын

Облыс әкімі Чехия Парламенті депутаттар палатасының вице-спикері Ян Бартошекпен кездесті

1 день бұрын

Абай облысының оқушылары халықаралық форумда ел абыройын асқақтатты

1 день бұрын

Абай облысында Республикалық олимпиадада үздік жас геологтар марапатталды

1 день бұрын

Семейде Абайдың 180 жылдығына арналған онкүндік басталады

1 день бұрын

Абай ауданында Абайдың 180 жылдығына орай этно-қалашық құрылады

1 день бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС