"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

Қонаевтың тұсында қазақ таза мәңгүрт болуға шақ қалды — Ерлан Төлеутай

16.01.2023
Қонаевтың тұсында қазақ таза мәңгүрт болуға шақ қалды — Ерлан Төлеутай

Фото: adyrna.kz

436
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

«Қонаевтың тұсында қазақ өз тілінен айырылып, таза мәңгүрт болуға шақ қалды. Қонаев негізін салған сол орыстандыру саясаты бұл күнде «өз жемісін» беріп жатыр».

Бұл пікірді  белгілі дәстүрлі әнші, өнертанушы Ерлан Төлеутай өзінің фейсбук парақшасында мәлімдеді, деп хабарлайды Bugin.kz порталы «Адырна» сайтына сілтеме жасап.

«Қаңтар айының 12-ші жұлдызында Қонаевтың туғанына 111 жыл толды. Келесі күні, яғни қаңтардың 13-і күні «Тұңғыш президент» туралы заңңың күші жойылды. Мұнан бір оң нышан көруге болады. Енді осы жөнінде кеңірек тарқатып көрелік. 1960 жылы Кремльдің ұйғарымымен билікке келген Қонаевтың Қазақстанды ширек ғасыр уақыт басқарғаны белгілі. Төтесінен айтсақ, Қонаевтың тұсында қазақ халқы қор ұлтқа айналды. Әуелі қазақтың ұланғайыр даласы әскери өндіріс үшін деген желеумен ядролық сынақ алаңдарына берілді. Мәскеудің бұл шешімі Қазақстан билігі тарапынан еш қарсылықсыз жүзеге асырылумен болды. Бұған жалғыз өзі қарсы қарсы шығып, ядролық полигондардың адамзатқа тигізер өлшеусіз зардабы туралы сегіз том ғылыми еңбек жазған Атшабаров атты жанкешті ғалымның үнін мұндағылар Мәскеудің пәрменімен шықпастай қылып өшірді. Атшабаровтың әлемдік ғылымда теңдесі жоқ 8 том бұл еңбегі КГБ тарапынанан тәркіленіп, көзі жойылды. Осылайша Семей, Қарағанды, Маңғыстау, Атырау, Батыс Қазақстан, Ақтөбе, Қызылорда облыстарында 40 жыл бойы ядролық һәм бактериялогиялық қарулардың алуан түрі сыналып жатты. Бұл қазаққа жасалған ұлы этноцид еді», — дейді Төлеутай.

Оның айтуынша, себебі ядролық қарулардың топырақ бетіне, жер асты суларына сіңген улы сәулелерінің зиян-зардабы үш мың жыл бойы (ақырдың күніне дейін) жойылмақ емес.

«Осының салдарынан бұл күнде қазақ халқы әлемдегі ең дертті ұлтқа айналып отыр және келешекте елімізде улы радиация салдарынан болатын түрлі аурулар: рақ, жүрек, қан тамырлары, т.б. кеселдер күшейе түспек. Бұл — менің емес, осы саланы зерттеуші ғалымдардың ұзақ жылғы зерттеулерден кейінгі ғылыми тұжырымдары. Бұл тұрғыдан қазаққа алапат апат жақындап келе жатыр. Ғалымдардың пікірінше, келешекте радиация сәулелерінен болатын түрлі аурулар геометриялық прогреспен өспек», — дейді ол.

Алайда мұның алдын алуда мемлекет тарапынан ешқандай сауықтыру шаралары жасалмай жатыр.

«Екінші бір ұлы трагедия – Қонаевтың тұсында қазақ өз тілінен айырылып, таза мәңгүрт болуға шақ қалды. Ол басқарған жылдары елімізде мыңға жуық (кей деректерде мың жарымнан астам) қазақ мектебі жабылды. Мен Қонаев заманын көрген адаммын, бала кезімде үш орыс отбасы бар біздің ауылда жоғарыдан келген бұйрық бойынша орыс мектебін ашпақшы болды. Бірақ сол кездің есті қарттары бұл солақай шешімге тосқауыл қойғаны – бала болсам да, еміс-еміс есімде. Ал Алматы сияқты астанамызда, басқа да облыс орталықтарында жалғыз-жалғыздан қазақ мектебінің болғанын бұл күнде ешкім жоққа шығара алмас. Оның өзінде ол мектеп-интернаттарда малшылардың балалары оқитын», — дейді ол.

Сондай-ақ өнертанушы Қонаев тұсында қазақ халқы тек мал бағатын төмен ұлтқа айналғанын айтады. Ол жетпісінші жылдары «Қой санын елу миллионға жеткізейік!» деген жалаң ұран көтерілгенін еске салады. Мектеп бітірген қазақтың өрімдей қыз-жігіттерінен мал бағатын комсомол жастар бригадалары зор қарқынмен құрыла бастағанын жеткізді.

«Жастар, ауылда қалып, мал бағыңдар деген үгіт-насихат жұмыстары қызу жүргізілді. «Нәтижесінде» оқимын, ғалым, ұстаз, инженер, дәрігер боламын деген талай жастардың асқаралы армандары қанатынан қырқылды. Небір сәулелі жігіттер, көздері мөлдіреген арулар қой мен сиыр соңына салынды. Бейнелеп айтқанда, айдалаға «шошақтың шөліне» апарылып тасталған әлі оңы-солын танып үлгермеген бағыт-бағдарсыз қалған балаң жастар ішкілікке салынды, көптеген қазақ қызы сол мал бригадалардында жүріп, аяғы ауыр болып қалып, дүниеге некесіз бала әкеліп жатты. Мұның шын мәнінде ұлттың азғындауының басы болғаны бұл күнде Қонаевты жақтаушылардың қаперіне кірер емес. Бұл кезде Қонаев Мәскеуге «Мен Алматыдағы жергілікті ұлтты 16 пайыздан асырмаудамын» деген сыңайда жарымсақтана ақпар беріп жатты. Негізі Кремль ел астанасында қазақтың саны 20 пайыздан аспасын деген жабық пәрмендер берген көрінеді. Айғағындай Алматы сол кезде өзге ұлттардың сүйікті қаласына айналды. Ұлы ақын Мұқағали Мақатаевтың: «Алматы – қазақтың астанасы, ұйғырдың асханасы, орыстың баспанасы», – деген әжуалы сөзінің тарағаны осы кез», — дейді өнертанушы.

Оның айтуынша, Қонаев негізін салған сол орыстандыру саясаты бұл күнде «өз жемісін» беріп жатыр.

«Тоқсаныншы жылдары Қонаевқа адал қызмет еткен партноменкулатураның бірсыпырасы енді Назарбаевқа түрлі жолдармен «ант беріп», өздерінің билігін сақтап қалды. Кейін жасы келіп, биліктен кете бастаған кезде олар өздерінің бір ауыз қазақша білмейтін балаларын биліктің түрлі салаларына әкелумен болды. Мұның ең сұмдығы – бұл балалардың әкелері белгілі деңгейде ана тілін білуші еді. Ал бұлардың Алматының кілең орыс мектептерін бітірген қазақ тілінен әрі ұлтттық құндылықтар мен қазақы дүниетанымнан мақұрым ұл-қыздары ешқандай ұлттық арман-мұратсыз, мемлекеттік жауапкершіліксіз түрлі лауызымды қызметтерге арсыздықпен қонжия бастады. Шындығында олардың әкелері мұратсыз еді, сол ұлттық армансыздық, мемлекеттік мұратсыздық ковид індеті сияқты бұлардың балаларына да жұқты. Ұлтымыздың отыз жылғы трагедиясына айналған әкелі-балалардың бұл мұратсыздығы бұл күнде қазақтың ең ауыр дертіне айналды. Өз кезегінде бұл әкелі-балалы «сұмжүректер» осы уақытқа дейін қазақ тілінің шын мәнінде мемлекеттік тілге айналуына тұрақты түрде, табандылықпен лобби жасап келеді», — дейді дәстүрлі әнші.

Ерлау Төлеутайдың айтуынша, мұратсыз өскен олардың мұратсыз мақсаты – қазақ халқын өз ана тілінде сөйлетпеу. Егер қазақ өз тілінде сөйлеп кетсе, өздерінің бір-ақ күнде қызметсіз қалатынын біледі әрі бұл міскіндер өз «келешегін» ойлаудың асқан шебері десе де болады.

«Олардың бір мақсаты – өз балалары мен немерелерінің қамы, яғни, отбасылық, әрі кетсе, рулық санадан аса алмай қалған кембағал жандар. Себебі сол мұратсыз әкелердің немерелері мен шөберелері бұл күнде де топырлап билікке келуде. Көздегені – билік баспалдақтарымен карьера жасау және осы тұрғыда түрлі қитұрқы жолдармен жоғары лауазымдарды иеленіп алған орыс тілді шенеуніктер енді өз балаларының қамдарын жасап жатыр. Бұл бүгінгі «Жаңа Қазақстан» тұсында да айқын аңғарылады. Осынау келеңсіз үрдістің қай уақытқа дейін созылары белгісіз. Егер бұлай бола берсе – Қазақстанды құрдым күтіп тұр дей беріңіз. Назарбаев кезеңінен басталған бұл қауіпті құрдым қазір, тіпті, зор қарқын алып жатыр. Себебі мемлекеттің, ұлттың ең басты байлығы – талантты һәм білімді, алғыр, ойлы жастар шетел асуда. Бұл үрдіс жыл сайын қарқын алып жатыр. Елімізде бұл келеңсіз үрдістің алдын алуда ешқандай мемлекеттік шаралар жасалмайды. Жасалса да, мұның барлығы тек көзбояушылық болып қалып жатыр», — дейді Ерлан Төлеутай.

Мақалада: Қонаевтың тұсында қазақ таза мәңгүрт болуға шақ қалды - Ерлан Төлеутай

Ұқсас жаңалықтар

«AMANAT»-тың ізгі ізі: Абай облысындағы экобастама партияластарды біріктірді

10.07.2025
«AMANAT»-тың ізгі ізі: Абай облысындағы экобастама партияластарды біріктірді

13 шілде – Балықшылар күніне орай Абай облысында өзендер мен су қоймаларын тазалау мақсатында экологиялық акция ұйымдастырылды. Бұл іс-шара «Таза...

Толығырақ...Details

Абай облысының оқушылары халықаралық форумда Қазақстанды таныстырады

08.07.2025
Абай облысының оқушылары халықаралық форумда Қазақстанды таныстырады

Semeytany.kz – Беларусь елінің Минск облысында өтіп жатқан «Достастықтың балалары» атты халықаралық мәдени-танымдық форумға Абай облысының оқушылары қатысуда. Шара 7–16...

Толығырақ...Details

Абай облысы Қытайлық инвесторлармен жаңа қала салуды жоспарлап отыр

08.07.2025
Абай облысы Қытайлық инвесторлармен жаңа қала салуды жоспарлап отыр

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли Қытайдың Xinjiang Huayuan Holding Group Co. Ltd корпорациясының басшысы Ли Цзюнь бастаған делегациямен...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі Семейде әлеуметтік дүкендер санын арттыруды тапсырды

08.07.2025
Облыс әкімі Семейде әлеуметтік дүкендер санын арттыруды тапсырды

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәлидің төрағалығымен өткен кеңейтілген аппараттық кеңесте әлеуметтік маңызы бар азық-түлік бағасының өсуіне жол бермеу,...

Толығырақ...Details

Берік Уәли: Ауылдағы медициналық нысандар толық дайын күйінде пайдалануға берілуі тиіс

08.07.2025
Берік Уәли: Ауылдағы медициналық нысандар толық дайын күйінде пайдалануға берілуі тиіс

Semeytany.kz – Абай облысында өңір басшысы Берік Уәлидің төрағалығымен өткен кеңейтілген кеңесте бірқатар маңызды мәселе көтерілді. Оның ішінде квазимемлекеттік сектордағы...

Толығырақ...Details

Семейде мүлік салығы өсті: жаңа мәртебе – жаңа талаптар

08.07.2025
Семейде мүлік салығы өсті: жаңа мәртебе – жаңа талаптар

Semeytany.kz – Абай облысында мүлік пен жер салығының мөлшері артты. 2024 жылға арналған төлем мерзімі 1 қазанға дейін белгіленген. Бұл...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

«AMANAT»-тың ізгі ізі: Абай облысындағы экобастама партияластарды біріктірді

11 часов бұрын

35 жылдан кейінгі жаңару: Семейдегі жылу желісіне жаңа дем берілді

2 дня бұрын

Абай облысының оқушылары халықаралық форумда Қазақстанды таныстырады

2 дня бұрын

Абай облысы Қытайлық инвесторлармен жаңа қала салуды жоспарлап отыр

2 дня бұрын

Облыс әкімі Семейде әлеуметтік дүкендер санын арттыруды тапсырды

3 дня бұрын

Берік Уәли: Ауылдағы медициналық нысандар толық дайын күйінде пайдалануға берілуі тиіс

3 дня бұрын

Семейде мүлік салығы өсті: жаңа мәртебе – жаңа талаптар

3 дня бұрын

«Ауыл мектебі – сапа алаңы» республикалық жобасына 1,5 мың мектеп қосылады

3 дня бұрын

Шекарадан жанармай мен ірі көлемдегі ақша алып өтпек болғандар ұсталды

3 дня бұрын

Президент Астана күнімен құттықтап, елорданың ел дамуындағы рөліне тоқталды

5 дней бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС