"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

АБАЙ ҰЛАҒАТЫНАН НӘР АЛҒАН ҚАЛАМГЕР

27.01.2023
АБАЙ ҰЛАҒАТЫНАН НӘР АЛҒАН ҚАЛАМГЕР
78
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

АБАЙ ҰЛАҒАТЫНАН НӘР АЛҒАН ҚАЛАМГЕР

 

25 қаңтар күні Абайдың «Жидебай-Бөрілі» мемлекеттік қорық-музейінде Қазақстан Жазушылар және Журналистер одағының мүшесі, педагог, филология ғылымдарының кандидаты, абайтанушы ғалым Мұрат Сұлтанбековтің 85 жылдық мерейтойына арналған «Абай ұлағатынан нәр алған қаламгер» тақырыбында кездесу кеші өтті. Кешке филология ғылымдарының кандидаты, профессор Арап Еспенбетов, ақын, облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұратқазы Әлин, ақын, республикалық «Абай» журналының бас редакторы Мұратбек Оспанов, тарихшы Амантай Исин, қаламгердің жары Күлзада Сұлтанбекова және басқа да зиялы қауым өкілдері, студент жастар қатысты.

Жадыра ТӨЛЕГЕНҚЫЗЫ,

«Семей таңы»

Мұрат Сұлтанбеков 1938 жылы 28 қаңтарда Семей қаласында дүниеге келді. Болашақ қаламгердің балалық шағы қиындықпен өтті. 1960 жылы Н.К. Крупская атындағы Семей пединститутының филология факультетін тамамдап, кейін Ленин атындағы Мәскеу мемлекеттік педагогикалық институтында аспирантурада оқыған. 1960 жылдардың соңынан ғылыми жұмыспен шұғылданған .

1971 жылы Алматыда Қазақ мемлекеттік университетінің үлкен залында «Абайдың поэмалары» деген тақырыпта кандидаттық диссертациясын сәтті қорғап шыққан жас ғалым өзі оқыған пединститутта аға мұғалім, доцент, Талдықорғанның педагогикалық институтында кафедра меңгерушісі болып қызмет етеді.

Қос тілдің шебері, қаламгер Мұрат Рахымжанұлының ұшқыр қаламынан әр жылдары түрлі шығармалары жарық көрді. Абайдың он бір өлеңін, Шәкәрімнің «Қалқаман-Мамыр», «Еңлік-Кебек» шығармаларын тәржімалап, сондай-ақ Б.Майлийннің «Жалбыр» пьесалары, Есмағамбет Исмайлов, Кәмен Оразалин шығармалары, Сәду Машақов, Аманжол Шамкенов, Тәңірберген Әміренов, Қашаф Туғанбаев, Ақылбек Манабаев сынды ақындардың өлеңдері, 2005 жылы Ырысхан Мұсаұлының «Саға» романы, 2006 жылы Халық жазушысы Әзілхан Нұршайықұлының «Мәңгілік махаббат жыры» дастаны, 2007 жылы Шәкәрімнің «Ләйлі-Мәжнүн» шығармалары М.Сұлтанбековтың аударуында орыс тілінде сөйледі. 2007 жылы М.Рақымжанұлының «Поэтическое вдохновение:Абай, Шакарим и Мұхтар» атты кітабы шықты. Онда автордың мақалалары, эссе, өлеңдері және поэмалары жинақталған. М.Сұлтанбеков аудармашылықпен қоса, драматургия саласында жемісті еңбек етті. Замандастары, махаббат пен туған жер табиғатына арналған «Новые стихи», «Иртышский остров», көп актілі «Аттила» атты тарихи пьеса жазды. Қайнар университеті мен Патеон Ассос университетінің Седимес институты ұйымдастырған Алматыда өткен Аттиланың 1600 мерейтойына арналған ғылыми конференцияда Аттила жөнінде баяндама жасап, аталған пьесасы үшін Аттила атындағы медальмен марапатталды.

Шараның ашылу сәтінде сөз алған Абай музейінің директоры, философ-әдебиеттанушы Тұрдықұл Қасенұлы «Мұқаңның мерейтойының қара шаңырақта бастау алуы заңды құбылыс» деп ақынның шығармашылығына терең тоқталып өтті.

— Ғылымда «толдым, болдым» деген болмайды. Мұрат Рахымжанұлы бүгінгі күні де шығармашылықпен айналысуды тоқтатқан жоқ. Сіздің абайтану саласына қосқан өзіндік үлесіңіз ерекше. Әлі де ұрпаққа береріңіз көп болсын,- деген Абай музейінің директоры Тұрдықұл Шаңбай өз атынан алғыс хат табыстап, иығына шапан жапты.

— Мұрат Рахымжанұыл Абайды тануға да, Абайдың ақын шәкірттерін насихататуға да үлкен үлес қосты. Абай музейінде, Абай журналында қызмет етті. Үлкен тойы әлі алда. Дегенмен, әлқиссасы бүгін Абай музейінде басталды. Кешегі бала Мұқаң – бүгін дана ақын, көрнекті ақын дәрежесіне жетіп отыр. Институтты бітірген соң министрліктің жолдауымен Ленин атындағы Мәскеу мемлекеттік педагогикалық институтында аспирантурада білімін жетілдірді. Мұқаң студент кезінен поэзияға үйір болды. Содан бері қарай өлеңдерімен танылды. Бірақ ғылымды да ұмытқан жоқ. Мұхтар Мағауин, Рымғали Нұрғалиев, қазақ әдебиеттану ғылымының негізін салушылардың бірі Бейсенбай Кенжебаевтармен бірге қызмет істеп, «Абайдың поэмалары» деген тақырыпта диссертациясын жазып қорғады. Сол тұста аудармашылықпен де айналысты. Институтта жүрген кезінде Қайым Мұхамедханов курстық жұмысқа Ақылбайдың «Дағыстанын» орыс тіліне аударуды тапсырып еді. Оны да сәтті орындап шыққанына өздеріңіз куә болып отырсыздар. Мұқаң бүкілодақтық баспасөз беттерінде көп жазды. Жақында ғана Семей қаласының Құрметті азаматы атағын алған Мұрат Рахымжанұлы Семейдің ғана емес, Қазақстанның Құрметті азаматы,- деді Арап Сіләмұлы.

«Вопросы литературы», «Дружба народов», «Простор», «Иртыш», «Советский воин», «Казахстанская правда»  және басқа  да кеңестік газет-журнал беттерінде қаламгердің отандық әдебиеттану жөніндегі рецензиялары, Абай Құнанбаев, Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мұхтар Әуезов, Әлихан Бөкейхановтың өмірі мен шығармашылығы жайлы зерттеулері, «Ақылбайдың поэтикалық мұраларынан», «Азамат, ақын, ойшыл», «М. Әуезов Абай поэмалары жайында», «Абайдың балалары және әдеби мұралары» және басқа да мақалалары жарияланып отырды. Аталған материалдардың көбі кейін «Всю жизнь с Абаем» монографиясы мен «Величие таланта Мухтара Ауэзова» жинағына енген.

— Мен Мұрат Рахымжанұлын Абай журалында қызмет істеген кезінен бастап жақсы тани бастадым. Абай журналына келгеннен дейін Мұқаңның екінші тынысы ашылды деуге болады. Қайым Мұхамедхановтың ұлындай болып қасында жүрді. Журналға келгенде Шәкәрімнің поэмаларын, Ырысхан Мұсаұлының «Саға» романын аударды, «Аттиланы» жазды. Ғалымдығы, ақындығы, қаламгерлігі, аудармашылығы – барлығы бір арнаға тоғысты. Абайтануға байланысты орыс тіліндегі мақалалардың бәрі Мұрат ағаның қолынан өтетін,- деп естелігімен бөлісті «Абай» журналының бас редакторы Мұратбек Оспанов.

Тарихшы Амантай Исин, ақын,  облыстық ардагерлер кеңесінің төрағасы Мұратқазы Әлин де қаламгер жайлы жылы лебіз білдіріп, сый-сияпаттарын табыстады. Осыдан соң студенттер мен жастар кеш иесіне сауалдарын қойып, пікір алмасты. Қалалық мәдениет сарайының әншісі А.Бауыржанұлы Абай әндерін әуелетіп, А.Ілдербаев, Е.Мақпозов сынды күйшілер «Әлқисса» күйімен басқосудың көрігін қыздырды.

Кеш соңында қонақтар Мұрат Рахымжанұлымен естелік суретке түсті.

 

Мақалада: АБАЙ ҰЛАҒАТЫНАН НӘР АЛҒАН ҚАЛАМГЕР

Ұқсас жаңалықтар

Үкімет жартыжылдық қорытындысында ЖІӨ өсімін 6,2%-ға жеткізді – Премьер-министр тапсырмалар берді

15.07.2025
Үкімет жартыжылдық қорытындысында ЖІӨ өсімін 6,2%-ға жеткізді – Премьер-министр тапсырмалар берді

Semeytany.kz – Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында 2025 жылдың алғашқы алты айындағы әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары мен республикалық бюджеттің...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі «Халық қаһарманы» Әбдіғали Қаймолдиннің отбасы мен Абай жұртшылығына көңіл айтты

15.07.2025
(Еске сала кетейік, жарияланған фотосуреттер биылғы 8 мамырда түсірілген.)

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли «Халық қаһарманы» атағының иегері, Ұлы Отан соғысының ардагері Әбдіғали Қаймолдиннің қайтыс болуына байланысты...

Толығырақ...Details

Абай облысында кеңейтілген аппараттық кеңес өтті: басты назар – өрт қауіпсіздігі мен әлеуметтік мәселелер

15.07.2025
Абай облысында кеңейтілген аппараттық кеңес өтті: басты назар – өрт қауіпсіздігі мен әлеуметтік мәселелер

Әлеумет | Қауіпсіздік Semeytany.kz – Бүгін Абай облысының әкімі Берік Уәлидің төрағалығымен кеңейтілген аппараттық кеңес өтті. Жиын барысында өңірдегі орман...

Толығырақ...Details

Абай облысында ауыл санағына дайындық қызу жүріп жатыр

15.07.2025
Абай облысында ауыл санағына дайындық қызу жүріп жатыр

Әлеумет | Агросектор Semeytany.kz – Абай облысында 2025 жылы өтетін ауыл шаруашылығы санағына дайындық басталды. Бұл туралы өңірлік кеңейтілген аппарат...

Толығырақ...Details

Абай облысының оқушылары халықаралық форумда ел абыройын асқақтатты

15.07.2025
Абай облысының оқушылары халықаралық форумда ел абыройын асқақтатты

Semeytany.kz – Беларусь Республикасындағы «Зубренок» ұлттық балалар білім беру орталығында өткен «Достастық балалары» атты X халықаралық форумға Абай облысының оқушылары...

Толығырақ...Details

Абай облысында Республикалық олимпиадада үздік жас геологтар марапатталды

14.07.2025
Абай облысында Республикалық олимпиадада үздік жас геологтар марапатталды

Semeytany.kz – Абай облысындағы Геологиялық барлау колледжінде өткен ІІ Республикалық жас геологтардың далалық олимпиадасы өз мәресіне жетті. Апталық білім бәйгесіне...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Үкімет Абай облысына жан-жақты қолдау көрсетпек

10 часов бұрын

Үкімет жартыжылдық қорытындысында ЖІӨ өсімін 6,2%-ға жеткізді – Премьер-министр тапсырмалар берді

10 часов бұрын

Облыс әкімі «Халық қаһарманы» Әбдіғали Қаймолдиннің отбасы мен Абай жұртшылығына көңіл айтты

23 часа бұрын

Абай облысында кеңейтілген аппараттық кеңес өтті: басты назар – өрт қауіпсіздігі мен әлеуметтік мәселелер

23 часа бұрын

Абай облысында ауыл санағына дайындық қызу жүріп жатыр

23 часа бұрын

Облыс әкімі Чехия Парламенті депутаттар палатасының вице-спикері Ян Бартошекпен кездесті

23 часа бұрын

Абай облысының оқушылары халықаралық форумда ел абыройын асқақтатты

23 часа бұрын

Абай облысында Республикалық олимпиадада үздік жас геологтар марапатталды

1 день бұрын

Семейде Абайдың 180 жылдығына арналған онкүндік басталады

1 день бұрын

Абай ауданында Абайдың 180 жылдығына орай этно-қалашық құрылады

1 день бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС