Жылда көгілдір экранға қадала қарап, Елбасы Жолдауының әр сөзін қалт жібермей ұйып тыңдайтын едік. Биылғы Жолдау жаңаша, өзгеше. Президентіміз Қазақстан халқына жыл сайынғы Жолдауы бойынша мәлімдеме жасады. Онда: «Мен биылғы Жолдауымда ел дамуына тың қарқын беретін жаңа бағдарды ұсынбақпын. Бас тақырып – Қазақстанның үшінші жаңғыруы»,- деп атап көрсетті.
Өткен жылдың желтоқсанында Тәуелсіздігіміздің 25 жылдық мерейтойы абыроймен асқақталып, Елбасы идеяларына топтасқандығымызды көрсеттік. «Қазақстан — 2030» жоспарының іс жүзіне асқандығының куәсі болдық, дамыған 50 елдің қатарынан орын алдық.
«Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауы нарықтық экономика қағидаларына негізделген мүлдем жаңа тұрпатты мемлекет құрғанымызды, елімізді түбегейлі өзгерткен, әсем Астананы күллі әлемге танытқан жанқиярлық еңбегімізді, яғни екі жаңғыруды ширек ғасыр ішінде бастан кешкенімізді айғақтап берді.
Алда ірі міндеттер тұр. Ең бастысы — 5 институционалдық реформаны жүзеге асыру барысында экономиканы жедел технологиялық жаңартуға ден қою, мемлекеттік – жекеменшік серіктестікті қарқынды дамыту; цифрлық технологияны қолдану арқылы бұрыннан бар және жаңадан іске қосылатын өндіріс ошақтарын өркендетуді жедел қолға алу.
Елбасы Жолдауындағы төртінші басымдық – адами капитал сапасын жақсарту – тікелей білім және ғылым жүйесінің алдындағы міндет. Ол дегеніміз — бұрыннан қолға алынған білім және ғылым саласында жүргізіліп жатқан реформаларды одан да әрі тереңдету деген сөз. Оқыту бағдарламаларын ғылыми сараптамалар өткізіп, қоғамда қалыптасқан сын-ескертпелерді елеп-екшеп, басты нысанада оқушылардың сыни ойлау қабілеті мен өз бетінше іздену дағдыларын дамытуды ұстаған абзал.
Оқыту-тәрбие үдерісінде IТ – білімді жан-жақты меңгеруге, қаржылық сауаттылықты оқушылардың санасына ұялатуға, ұлтжандылықты жас өскіннің өмірлік ұстанымына бағыттауға қоғам мен ұстаздар қауымы ынтымақтаса кіріскен жағдайда тиісті нәтижесін бермек. Бұл арада бөліп қарастыруды қажетсінетін мәселе – үш тілді оқуға кезең-кезеңмен көшудің көкейкестілігі. 2019 жылдан бастап жалпы орта білім беретін мектептің жоғарғы сыныптарында 4-5 пәннің ағылшын тілінде оқытылуы ең алдымен шешуге тиісті қажеттіліктерімізден саналады. Кадрдың жетіспеушілігі, оқу-әдістемелік кешеннің дайындалуы мәселелерін алдымызға кесе-көлденең тартып шегіншектей бермей, ойланып, жоспарлы түрде іске асырғанымыз жөн. Бүгінгі таңда ағылшын тілінің әлемдік өркениеттегі орны өзгеше. Шығатын газет-журнал, түрлі салалар бойынша басылатын кітап, ақпараттық орта, көрсетіліп жатқан кинофильмдердің дені ағылшын тілінің үлесінде. Олар аударылып қазақ оқырманына жеткенше жылдар өтеді. Зымырай жөңкілген жылдар ешкімді де, ештеңені де күтіп тұрмайды. Ағылшын тілінің қажеттілігі дау туғызбас. Оның ғылымның, білімнің, бұқаралық ақпараттың тіліне айналғаны — мойындайтын шындық. Ендеше, мемлекеттік тілмен егізқатар қазақ мектебінде ағылшын тілін батыл енгізудің еш сөкеттігі жоқ. Ағылшын тілі қазақ тілін ығыстырмайды, қайта өркениетке қол созуымызға мүмкіндіктер жасайды. Жолдауда құнтталған мәселенің бірі осы. Елбасы тауып айтқан: «Ағылшын тілін меңгермей, Қазақстан жалпыұлттық прогреске жете алмайды». Оның мысалдары Назарбаев Зияткерлік мектептері мен «Болашақ» бағдарламасы бойынша шетелдерде білім нәрімен сусындап келген жаңа типті мамандар үлгісінен айқын көрінеді.
Президент бастамасымен жүзеге асырыла бастаған «Баршаға арналған тегін кәсіптік-техникалық білім беру» жобасынан күтеріміз көп. Соңғы жылдары жете назар аударылмаған өндіріс үшін мамандар дайындауда бұл жоба өз сөзін айтары сөзсіз. Инновациялық өндіріс орындарына жаңа типті мамандар даярлау өндіріс ошақтарын жаңадан ашу мен модернизациялау ісінде шынайы артықшылығын танытары анық.
Елбасы Жолдауында: «Жоғары оқу орындарының кадрлық құрамына, материалдық-техникалық жабдықталу деңгейіне, білім беру бағдарламаларына қатысты бақылау мен талап күшейтілуі қажет»,– деп асты сызылып жазылған шымыр ой жоғары мектептің алдында тұрған кешенді мәселелердің баршасын қамтыған. Күн санап өсіп келе жатқан университет ұжымдарының алдына қойылатын биік талап, жаңа ізденістер, студенттік аудитория мен өндірістің арасындағы тығыз байланыс, ең бастысы, оқу сапасын әлемдік стандарттар деңгейіне жеткізу қажеттігіне жол нұсқайды.
Жолдау және оның басты қағидаттары университетімізде ашылып жатқан «Мәңгілік Ел» кафедрасының алдына соны міндеттер қояды. Бір сөзбен түйгенде, жаңалыққа жетелейтін Жолдауды тиянақты оқып, күнделікті іс-қимылымызға пайдалану міндетіміз.
Арап ЕСПЕНБЕТОВ, Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті ректорының кеңесшісі, профессор.