Жуырда «Семей таңы» газетінің редакциясына шаһардың Дальний ауданы тұрғындары хабарласып, жарық мәселесінің шешімін таппай келе жатқанынына біршама уақыт өткенін айтты. Аудандағы жарықтандыру қызметі жекенің қолына өткеніне де біршама уақыт болғанын жеткізді. Тұрғындардың айтуынша, соңғы төрт жылдан бері жарығы жанбаған көше тұрғындары әсіресе мектепте оқитын балалары үшін алаңдайтын көрінеді. Өйткені сабақтан қайтқан оқушылар үйлеріне кешкілік уақытта қараңғы көшелермен жүруге мәжбүр.
Дальний ауданының тұрғындарымен жүздесуден бұрын, мәселенің анық – қанығына көз жеткізу мақсатында Семей қаласының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің сектор меңгерушісі Жанна Шаймұратоваға хабарластық. Сектор меңгерушісінің айтуынша, Семей қаласына қарасты көше жарығының 24 пайызы «Шам – С» ЖШС – не тиісілі. Электр желілерін сатып алған жекеменшік иесі бүгінде өз мүліктеріне немқұрайлы қарап отыр.
— Жекеменшік иесі заң бойынша өздеріне тиесілі мүліктерін қалыпты жағдайда ұстап тұрулары керек. Алайда «Шам – С» ЖШС 2012 жылдан бері бұл міндеттерін орындамай келеді. Соның салдарынан ауданда көше жарығы да берілмей отыр. Оның үстіне желілердегі бағаналардың да тозығы жеткен. Аталмыш мәселе бойынша бізге жол – патрульдік полициясы да бірнеше мәрте шағымданған еді. Осыған байланысты «Шам – С» ЖШС-не өздеріне тиесілі желілерді қалпына келтіру және көше жарығын беру қажеттігі жөнінде ескертулер жасалды, — дейді Жанна Шаймұратова.
Семей қаласының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі бұған дейін де меншік иесіне өздеріне тиесілі желілерді қалпына келтіру жөнінде ескерту жасаған. Оны елемегендіктен, ауданаралық мамандандырылған экономикалық сотқа жүгініп, тозығы жеткен бірнеше көшелерді қалпына келтіруді талап етіпті. Ол кезде сот «Шам – С» ЖШС-не бірқатар көшелердегі (қаланың орталық көшелері) апатты жағдайдағы желілерді қалпына келтіруді міндеттепті. Алайда серік-тестік ұжымы оған да салғырт қараған.
— Адам өміріне қауіп төндірген бұл көшелер жөндеуден өткізілді. Оның өзінде көшелер біздің бөлімге қарайтын кәсіпорынның күшімен қалпына келтірілді. «Шам – С» ЖШС сот шешімін орындауға құлық танытпады, нәтижесінде осындай әрекетке бардық, — дейді сектор меңгерушісі.
«Шам-С» ЖШС – не Дальний ауданындағы бірқатар электр желілері де қарайды. Бүгінде, олардың жарығы жанбақ түгілі, желілер ұрланып, бағаналары апаттық жағдайға жеткен. Ал тұрғындар тым болмағанда аудандағы негізгі Дальняя көшесінің жарығы қосылса деп отыр. Алайда оған да оңды шешім әлі табылмайтын секілді. Өйткені бұл мәселені нақты кімдердің шешуі керектігі түсініксіз.
— 2014 жылы Дальняя көшесін күрделі жөндеуге қаражат бөлінді. Осыған байланысты жобалық — сметалық құжаттар әзірленген еді. Аталған жобаға, жолды жөндеуден өзге, көше жарығын жаңадан тарту да енгізілген болатын. Жөндеу жұмыстары 2014 жылы басталып, бір жылдың ішінде, яғни 2015 жылы аяқталуы тиіс еді. Алайда бюджеттегі қаражат тапшылығына байланысты сол жылы тиісті қаражат бөлінбей қалды. Ағымдағы жылы жұмыстарды жалғастыру мақсатында қайтара тапсырыс бердік. Егер қаражат бөлінетін болса, мемлекеттік тапсырысты ұтып алған мердігер бұл жұмыстарды жал-ғастыратын болады. Сәйкесінше, көше жарығы да жаңадан орнатылады, — дейді Жанна Шаймұратова.
Бұл жерде түйткілді мәселені шешудің жалғыз жолы бар секілді. Себебі меншік иесі қалтасынан қаржы шығарып желілерді қалпына келтіруі неғайбыл. Сондықтан желінің қалпына келіп, көше жарығының берілуі үшін, ең алдымен, жолдың жөнделуін күту керек. Ал ол үшін қомақты қаражат қажет. Көше жолын толыққанды аяқтауға қаражат қарастырылып, жарық беруге қажетті жаңа желі тартылған жағдайда, желілер толықтай мемлекеттің қарауына өтеді екен. Бұдан өзге қалалық ТҮКШ бөлімі қолды болған желілерді мемлекет меншігіне қайтарудың басқа да жолдарын қарастырып жатқан көрінеді.
— Қазір жекенің қолына өтіп кеткен желілерді коммуналдық мекеменің меншігіне қайтару мәселесі қарастырылуда. Оның өзінде желілердің жағдайы толықтай зерттелетін болады. Егер қайта қалпына келтіруге жатпайтын жағдайда болса, жаңасы тұрғызылады. Жоғарыда айтқан жобаны аяқтау жоспарымызда бар. Егер қаражат бөлінетін болса, ерте көктеммен жұмыстарды мердігер бастап кетеді. Жалпы, «Шам — С» ЖШС-мен қандай да бір келісімге келе алмаған жағдайда, біздің жаңа желілер тартуға құқығымыз бар. Оған ешқандай шектеу қойылмаған. Алайда оның барлығы қаражатқа байланысты, — деп нақтылады Жанна Шаймұратова.
Осы тұста меншік иесінің осынша уақыт бойы жұмысына салғырт қарап, тұрғындарға қолайсыздық туғызғаны үшін жауап беру-бермеуі жайын біз де сұрастырдық. Бұл жайында Жанна Шаймұратова жауап берді.
— Шығыс Қазақстан облысын абаттандырудың 2015 жылғы жаңа ережесінде жекеменшік иесі мүліктерін өздері ұстап тұрулары керектігі туралы нақты көрсетілген. Біз осыған байланысты қалалық ІІБ-на жүгіндік. ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінде абаттандыру ережесін бұзғандарды әкімшілік жауапкершілікте тарту қарастырылған. Яғни айыппұл салу туралы арнайы бап бар. Сондықтан да қалалық ІІБ-на жазылған хатта тәртіп сақшыларынан оларды әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы өтініш жіберілген. Екі жыл қатарынан (2013-2014 жылдары — авт.) хат жолдап келеміз. Серіктестікті қандайда бір жауапкершілікке тартқандарын естіген жоқпын, — дейді Ж.Шаймұратова.
Осы ретте қалалық ІІБ-на жүгіндік. Құқық қорғау органдарының айтуынша, қалалық ТҮКШ бөлімі жүгінген кезде, қалалар мен ауылдық жерлерді абаттандырудың ережесі бекітілмеген екен. Аталмыш құжат облыстық мәслихатпен 2015 жылдың қараша айында бекітіліп, тек сол жылдың желтоқсан айында ғана заңды күшіне енген.
— Осыған дейін біз Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 505-ші бабы бойынша жауапқа тарта алмадық. Өйткені өңірді абаттандыру ережесі облыстық мәслихатпен жақында ғана бекітілді. Тіпті қазірдің өзінде әкімшілік жауапкершілікке тартпас бұрын алдымен бағаналардың, шамдар мен көптеген жайттардың жағдайларын тексеруіміз керек. Алдағы уақытта қалалық ТҮКШ бөлімі қайта жүгінетін болса, тексеру шаралары жүргізіледі, — дейді Семей қаласы ішкі істер басқармасының мемлекеттік тіл және ақпарат бөлімінің басшысы Елубек Оспанов.
Тараптардың мәселесіне қаныққан соң, Дальняя көшесі тұрғындарына арнайы барып тілдесудің де сәті түскен еді.
— Өткен жылы қалалық әкімдікке хабарласқанымда, жекенің қарамағындағы желілерде әзірге жарық болмайтынын айтты. Көше жарығының жоқтығы, әрине, өте қиын соғып тұр. Одан қалды ауданымызда қысы-жазы бұлақ суы ағатын күйге жеттік. Осы ауданда 32 жыл тұрып келе жатырмыз. Алайда мұндай жағдай ешқашан болмаған, су соңғы үш жылда пайда болып, халықты әбден мезі етті, — дейді қала тұрғыны Елена Пашкова.
Ал ауданның тағы бір тұрғыны Ербол Бектұрсынов судың бұлай жайылу себебін су жолдарының бұзылғанымен байланыстырады. Жалпы, жиналған жұртшылықтың да көзқарасы осындай.
— Құрылыс жұмыстары барысында су жолдарын бұзып алған. Бұған енді жарық мәселесі қосылды. Аудандағы бірде-бір көшеде жарық жоқ. Оқушылар сабақтан қайтқанда қиын соғып тұр. Ауданымызда жол мәселесі де кезек күттірмейді. Әсіресе көктем кезінде ми батпақ орын алып, көлік қатынасы қиындайды. Қоғамдық көлік орталық Дальняя көшесімен ғана жүреді, — дейді Ербол Бектұрсынов.
Осында тұратын Базылхан Ноғай-баев Дальний ауданы жағдайы туралы былай дейді:
— Жарық берілмек түгілі, аудандағы бағаналар апаттық жағдайда. Бағаналар қисайып, құлаудың алдында тұр. Жиырма жыл электр жарығын төлеп келе жатырмыз. Осы мәселені көтеріп ШҚ АЭК-на жүгінгенімізде, бағаналарды өз қаражатымызға жөндеу керектігін айтты. Бәрінен бұрын кешкілік уақытта жүру қиындады. Үлкен азаматтарға ештеңе емес, балаларымыз үшін алаңдаймыз, — дейді Базылхан Ноғайбаев.
Жалпы, жүздесуде, көше жарығынан өзге, басқа да бірқатар мәселелердің барын бағамдадық. Бір байқағанымыз — көпшілікті жарықтан бұрын қысы-жазы ағатын бұлақ суы да қатты алаңдататын секелді.
P.S. Бейресми ақпарат көздеріне сүйенсек, «Шам — С» ЖШС өткен жылдан бері банкротқа ұшыраған көрінеді. Қазір жекеменшік иесіне қарасты барлық желілер қалалық ТҮКШ бөліміне беріліп жатыр екен. Бүгінгі күні «Шам — С» ЖШС-не қарасты 32 көшенің құжаттары рәсімделу үстінде. Ал «Шам — С» ЖШС-нің өкілдері басшыларының Астанада екенін айтып, қандай да бір ақпарат беруден бас тартты.
Асан МЫРЗАХАН,
«Семей таңы»