"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

Референдумда дауыс беретін қазақстандықтар нені білуі керек

01.06.2022
Референдумда дауыс беретін қазақстандықтар нені білуі керек
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

5 маусымдағы республикалық референдумға әрбір қазақстандық Конституцияға ұсынылып отырған негізгі өзгерістерден хабардар болып баруы керек. Бұл – заңгер Думан Базарбектің отандастарына берер кеңесі. ҚазАқпарат сарапшының республикалық референдумға шығарылатын заңнама өзгерістері туралы сараптамасын ұсынады.

5 маусымда елде жалпыхалықтық референдум өтеді. Бұл шараның жөні бөлек, жосығы ерек болғалы тұр. Конституцияның үштен бір бөлігі өзгеруі мүмкін. Ол үшін мұқым жұрт жұдырықтай жұмылуға тиіс. Осыған дейін Ата Заңның төрт рет өзгергенін білеміз. Бірақ бұған дейінгі өзгерістердің бәрі Парламент шешімі бойынша қабылданған еді. Енді халықтың еркіне беріліп отыр. Мұны билік пен бұқараның арасы тағы бір табан жақындай түсті деп топшылауға болатын шығар.

Осы тұста, референдумға қатыспас бұрын нені ескеру керек? Жиі айтыла бермейтін қандай баптар бар? Әуелі осы жайтқа жіті назар аударған дұрыс сияқты.

— «Жалпы ережелер» деп аталатын бірінші бөлімде меншікке арналған алтыншы баптағы бір ғана тармақ өзгереді. Бұрын жердің асты-үстіндегі барлық байлық мемлекет меншігінде еді. Енді ол халық меншігіне өтеді. Ал мемлекет халық атынан оны басқару құқығына ие болады. Өзгеше айтқанда, бұл өзгеріс тек шартты сипатқа ие.

— «Адам және азамат» бөлімінде өлім жазасы терроризм мен аса ауыр қылмыстар үшін ерекше жаза екені туралы екіұшты формуланың орнына қарапайым және қысқа «өлім жазасына тыйым салынады» деген сөз келеді.

Сондай-ақ, еріксіз еңбекке қандай жағдайларда жол берілетіні туралы норма да өзгереді. Егер бұрын: «Сот үкімі бойынша» деп айтылған болса, енді — «кінәлі деп тану туралы сот актісі негізінде» деп айтылатын болады. Яғни, еріксіз еңбек жазаның ықтимал опцияларының бірі болады.

Құқық қорғайтын жаңа институттар құрылады

Олар — Конституциялық сот (Конституциялық Кеңестің орнына) және Жоғары аудиторлық палата (Есеп палатасының орнына). Олардың функциялары бұрынғыша қалады, бірақ өкілеттіктері кеңейтіледі. Атап айтқанда, Конституциялық сот азаматтардың өтініштерін қарайды. Ресейдің тәжірибесі мұндай конституциялық бақылау органы негізінен азаматтардың өтініштерімен жұмыс істейтінін көрсетеді. Бұл ретте Конституциялық соттың судьяларын Президент (төрт), Сенат (үш) және Мәжіліс (үш) тағайындайды. Парламенттік бөлімге енгізілген өзгерістер ең көлемді, бірақ олардың барлығы заңдарды қабылдау регламентін реттейді. Мәжіліс заң қабылдау жүйесіндегі негізгі институт болады. Олардың сапасын бақылауды қамтамасыз ететін және бұл ретте заң шығару процесін оңтайландыратын, сондай-ақ, Мәжілістің заңнамалық және бақылау функцияларын күшейтетін жаңа рәсім енгізілуде. Ал Сенаттың өңі ұсынған реформалар пакетіне мәслихаттардың тәуелсіздігін қамтамасыз ету, олардың ел азаматтарына есептілігін күшейту жөніндегі шаралар кіреді. Бұл сенаторлардың сайлау процесіндегі бәсекелестігі туындатып, өздері өкілдік ететін өңірлер алдындағы жауапкершілігін күшейтеді. Мұндай тәсіл Сенатта Мәжілістегі қандай да бір партиялық фракциямен немесе партиямен мүлде байланысы жоқ депутаттардың пайда болуына жол ашуы мүмкін. Президенттің сенаторларды тағайындау квотасы 15 адамнан 10 адамға дейін азаяды. Оның ішінде бес адамның кандидатурасын Қазақстан халқы Ассамблеясы (ҚХА) ұсынады. Кандидатты тағайындау немесе қызметтен шығару алдында Сенаттың келісімін талап ететін лауазымдар тізбесіне Конституциялық соттың төрағасы және Жоғары сот Кеңесінің төрағасы қосылды. Мәжіліс өңірлердің емес, Қазақстан қоғамының түрлі әлеуметтік топтарының атынан жұмыс істейді. Ол неғұрлым ықшам бола түсіп, депутаттар саны 107-ден 98 адамға дейін (ҚХА квотасы есебінен) азаяды. Осынша деаутаттың 70%-ы партиялық тізімдер негізінде аралас сайлау жүйесі бойынша, 30%-ы бір мандатты аумақтық округтер бойынша өтеді. Бұл ретте сайлаушылар мажоритарлық жүйе бойынша сайланған депутат жұмысына қанағаттанбаса, мандатты кері қайтарып ала алады.

Осындай маңызды өзгерістердің бар екенін ескерсек, Қазақстанның ендігі болашағы сіз бен біздің таңдауымызда!

Думан Базарбеков

Мақалада: Референдумда дауыс беретін қазақстандықтар нені білуі керек

Ұқсас жаңалықтар

ДАУЫС БЕРУШІЛЕР БЕЛСЕНДІЛІГІ АРТЫП КЕЛЕДІ

05.06.2022
№260 сайлау учаскесі

Семей қаласының 167-ші, 238-ші және басқа да сайлау учаскелеріне тілшілеріміз барып мән жайын біліп қайтты. Күннің жауынды болуына қарамастан келушілер...

Толығырақ...

СЕМЕЙДЕ ДАУЫС БЕРУ ЖҮРІП ЖАТЫР

05.06.2022
СЕМЕЙДЕ ДАУЫС БЕРУ ЖҮРІП ЖАТЫР

Бүгін елімізде республикалық референдум өтуде. Облысымызда 1027, ал  Семей қаласында  149 дауыс беру учаскесі жұмыс істеп жатыр, - деп хабарлайды...

Толығырақ...

СТУДЕНТТЕРМЕН КЕЗДЕСТІ

27.05.2022
СТУДЕНТТЕРМЕН КЕЗДЕСТІ

Конституцияға енгізілетін өзгерістерді түсіндіру мақсатында Семейге келген  «Хабар "Агенттігі" АҚ Басқарма төрағасы, AMANAT партиясы республикалық штабының мүшесі Берік Уәли қаламыздағы...

Толығырақ...

САЯСИ ОҚИҒАДАН ҚАЛЫС ҚАЛМАЙЫҚ

24.05.2022
САЯСИ ОҚИҒАДАН ҚАЛЫС ҚАЛМАЙЫҚ

Жуырда АМАNАT партиясы филиалының Семей қалалық штабының мүшелері, қалалық мәслихат депутаттары Халықты жұмыспен қамту орталығында бас қосты. Жиынға қатысушыларға «ҚР...

Толығырақ...

ЕЛ  БОЛАШАҒЫНА ТАҢДАУ ЖАСАЙТЫН СӘТ 

24.05.2022
ЕЛ  БОЛАШАҒЫНА ТАҢДАУ ЖАСАЙТЫН СӘТ 

Қазақстанда үстіміздегі  жылдың 5 маусымы күні өтетін  бүкілхалықтық референдум - еліміздің тарих  күнтізбесін толықтыратын тағы бір жаңа асу. Ата Заңымызға...

Толығырақ...

ӘР ҚАЗАҚСТАНДЫҚТЫҢ ДАУЫСЫ МАҢЫЗДЫ

24.05.2022
ӘР ҚАЗАҚСТАНДЫҚТЫҢ ДАУЫСЫ МАҢЫЗДЫ

Мемлекет басшысы  үстіміздегі жылы 16 наурыздағы халыққа  Жолдауында Ата Заңға енгізілетін толықтырулар мен өзгертулерді жалпыхалықтық референдумға шығару туралы ұсынысын айтып,...

Толығырақ...

Жаңалықтар

“Үкімет түбегейлі жаңару керек”: ЖСДП Әлихан Смайыловтың кандидатурасына қарсы шықты

4 минуты бұрын

Ринат Зайытов билікке не себепті келгенін ашық айтты (ВИДЕО)

3 часа бұрын

СТУДЕНТТІК ТЕАТРЛАР ФЕСТИВАЛІ ӨТТІ

5 часов бұрын

ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕР ТАЛҚЫЛАНДЫ

5 часов бұрын

Семей қаласының әкімдігі екі айлық санитарлық тазалау жұмыстарын өткізу туралы хабарлады

21 час бұрын

Асхат Аймағамбетов мәжілісте комитет төрағасы болып сайланды

1 день бұрын

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың VIII сайланған Парламенттің бірінші сессиясының ашылуында сөйлеген сөзі

1 день бұрын

-22 градус аяз күтіледі: алдағы күндері ауа райы қандай болады?

1 день бұрын

Экономика әлі күнге дейін пайдалы қазбаларға тәуелді болып отыр — Президент

1 день бұрын

Ерлан Қошанов Мәжіліс төрағасы болып қайта сайланды

1 день бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Редактор:
Ләйла Еділқызы Тілеубаева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС