3 ақпан күні Невзоровтар отбасы атындағы Шығыс Қазақстан облыстық бейнелеу өнері музейінде Швеция Корольдігінің Қазақстан-дағы Елшілігінің қолдауымен суретші Туве Крабоның «Түзелмейтін қателік: алғашқы найзағай» атты жеке көрмесінің ашылуы өтті. Көрме музейдің «Мәдениет арқылы үн қатысу» халықаралық жобасы аясында ұйымдастырылған. Көрмеге осыдан 25 жыл бұрын Президент Жарлығымен жабылған Семей ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың адамзатқа, қоршаған ортаға тигізген зардабын көрсетуге арналған картиналар сериясы ұсынылды.
Салтанатты жиынға Швецияның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті елшісі Христиан Камилл арнайы келді.
— Қазақстанмен бірге біз де БҰҰ-ның Қауіпсіздік Кеңесінде қарусыздану және қаруды таратпау бастамаларын қолдаймыз. Қазақстан Республикасының елордасы Астана қаласында осы көрмені ұйымдастыру арқылы біз ядролық қарудың және ядролық сынақтардың зардаптары жайлы ақпарат беру жұмысын жандандырамыз деген ойдамын. Семей ядролық сынақ полигонының жабылуының 25 жылдығы және Қазақстанның Кеңес Одағынан қалған дүние жүзіндегі қуаты жөнінен 4-орынды иеленетін ядролық қарудан бас тарту шешімі маңызды әрі елеулі оқиға болып табылады. Швеция ұзақ жылдар бойы қарусыздану саласындағы белсенді іс-қимылдарға өз тарапынан күш сала отырып, Қазақстанның ядролық қарусыздануға бағытталған бастамаларын жоғары бағалайды,- деген Христиан Камилл өткен жылдың қараша айында Туве Крабоның жеке көрмесі Астана қаласында ашылғаннан кейін, суретшімен бірге Семей мен Курчатов қалаларындағы Туве Крабо өз картиналарында бейнелеген Семей мен Курчатовтағы ядролық сынақ ошақтарын аралап көргендерін, жабық режімдегі полигон ошақтарын аралап жүріп ерекше сезімді бастан өткергенін айтты.
Айта кетейік, биыл Швеция және Қазақстан мемлекеттері 2017-2018 жылдарға Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі болып сайланды.
Жұмыстар арасында ақырзаман сәтін бейнелейтін Шаған радиоактивті атом көлінің суреті көз тартады. Картиналарда ядролық сынақ арқылы адамдардың қаншалықты жантүршігерлік қылмыс жасағандары бейнеленген. Туындылар топтамасының негізгі арқауы — барлық зұлымдықтың артында адам тұрады деген ой.
— Мен өз тәжірибемде мәтінмен жеткізу мүмкін емес әлдебір нәрсені, мәтіннен айтарлықтай өзгеше бір дүниені салуға тырысамын. Ол шығармашылық үстінде, көңіл-күйдің әуеніне қарай пайда болуы мүмкін. Нәтижесінде соңғы шешімді акварель мен сия қабылдайды. Менің өнерім кино секілді, онда драма, көңіл-күй, қозғалыс, жарық пен түнек бар. Көбіне өз образдарымды интернет желісінен аламын, олардың басым бөлігі — адамзат трагедиясы мен экологиялық зардап шеккен орындар. Мен қазіргі қоғамдағы апатты оқиғалар ағымы адамзатты мейірімсіз ете ме деп қорқамын. Адамзатқа қасірет әкелетін құбылыстар мен оқиғаларға жаңа, шынайы мән-мағына беретін жанашырлық пен түсіністік секілді сезімдерді бейнелеу өнері арқылы қайтарғым келеді,- дейді суретшінің өзі.
Қазіргі уақытта Туве Крабо Швецияның Гетеборг қаласында тұрады. Ол 16 жыл бойы шетелде, атап айтқанда, Франция, Австралия, Иордания елдерінде өмір сүрген. 2003 жылы Париждің бейнелеу өнері мектебін бітіріп, Марсель және Париж қалаларында сурет салу өнеріне машықтанады. Сондай-ақ автор кино, проза тәрізді өнер салаларымен де айналысады. Туве Крабоның жеке көрмесі Франция, Швеция және басқа да көптеген елдерде ашылған. Сондай-ақ Астанада Туве Крабоның картиналары ҚР-ның Тұңғыш Президенті музейінде көрмеге қойылған.
Жадыра ТӨЛЕГЕНҚЫЗЫ,
«Семей таңы»