"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

ЗЕЙНЕТІҢЕ ҚОР ЖИНА, ҚОР ЖИНАСАҢ МОЛ ЖИНА!

26.09.2017
0
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

Адам баласы жоспарсыз өмір сүре алмайды ғой. Күнделікті өмірде әр түрлі жағдайға байланысты жоспарлар құратынымыз рас. Мысалы, білім алуды, еңбек етуді, той жасауды, балалардың дүниеге келуін, еңбек демалысын, үй немесе көлік сатып алуды жоспарлаймыз. Әрине, олардың бірі жүзеге асса, бірі аспай жатады.

Ал зейнетақы туралы ойдан (ол қарттық шақты көз алдымызға елестетеді) бір түрлі аулақ болуға тырысамыз. Бірақ қанша жаста болсаңыз да бәрібір ойлау керек. Егер зейнет жасыңызда лайықты өмір сүруді, сапалы емделуді, жақсы демалуды жоспарлаған болсаңыз ойланбасқа болмайды.

«Азын-аулақ зейнетақымды қайда жұмсасам екен, коммуналдық төлемдерді төлейін бе әлде дәрі-дәрмек сатып алайын ба? Мүмкін балаларыма азық-түлік сатып алғаным дұрыс шығар?» — деп, тиын санап қалудан құтылуға болады ма?

Болашақта осындай дилеммаға тап болмас үшін, зейнетақы қорының мамандары зейнет жасыңыздағы өміріңіздің қалай болатынын 50 немесе 40 жаста емес, одан да ерте кезде ойлануға кеңес береді.

Ұрпақтар ынтымақтастығы бойынша қалыптасқан, мемлекеттік бюджеттен төленетін зейнетақыны 1998 жылға дейін еңбек еткен жандар ғана ала алатынын ескере кеткен жөн.

Мұндай ортақ жүйе жұмыс істеп, салық төлейтін тұрғындардың саны зейнеткерлердің санынан кемінде 4 есе артық болған жағдайда ғана өз жемісін береді екен. Бірақ Қазақстанда мұндай ара-қатынас өткен ғасырдың 90-шы жылдары бұзылған.

Егер қазіргі таңда кез келген адамнан: «Бүгінгі зейнеткерлер үшін көп салық төлеуге дайынсың ба?» деп сұрасаң, «иә, дайынмын», — деп жауап беруі неғайбыл. Бұл түсінікті де. Өйткені ол неге өзі үшін емес, өзге үшін төлеуі керек? Мүмкін, бүгінгі зейнеткер жас кезінде жарытып жұмыс істемеген шығар. Ал бүгін басқа – кезінде жұмыс істеген зейнеткерлер секілді лайықты зейнетақы алғысы келеді. Бұл әділдікке жата ма? Жоқ!

Мінеки, осыдан барып зейнетақы Қорындағы жеке зейнетақы шотына өзіңнің зейнетақы жинақтарыңды жинау қажеттілігі туындайды.

Отандық зейнетақы жүйесінің жинақтаушы құрамдаушы міндетті және ерікті деп аталатын екі бөлімнен тұрады.

2017 жылдың басына қарай зейнетақы жүйесінің міндетті бөлігі (10% міндетті зейнетақы жарналары және жұмыс берушілердің зиянды жұмыстармен айналысатын жұмыскерлері үшін өз қаражаты есебінен төлейтін 5%-дық міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары) зейнетақы жинақтарында 99,97 пайызды құрады. Ал ерікті зейнетақы жарналарын аударатындардың саны өкінішке қарай өте аз. Бұл салымшылардың бар-жоғы — 0,04 пайызын құрайды.

Егер медицинаның дамуы арқасында зейнеткерлердің орташа өмір сүру ұзақтығы ұлғайып жатқанын ескерер болсақ, әрине кімнің де болса ауырмай-сырқамай, тоқшылықта ұзақ өмір сүргісі келетіні анық.

Қазіргі таңда көп адам Еуропа елдерінің зейнеткерлеріне қызыға қарайды. Өйткені олардың зейнет жасындағы өмірі лайықты қамтамасыз етілген. Олар қаржылық жағынан ешкімге тәуелді емес. Ал бұған, оларға мемлекет мол көлемде зейнетақы тағайындағаннан емес, зейнетақы қорына аударылған қаражаттың көлемді болғаны арқасында қол жеткізіп отыр. Оның үстіне батыс елдерінің зейнеткерлері өздерінің қарттық өмірін алдын ала ойластырады. Дамыған елдерде адамдар зейнетақылық жоспарын сонау студенттік кезеңнен бастап құрып, қарттық шаққа арнап өз еріктерімен саналы түрде қор жинай бастайды.

Мемлекет бұл мәселеде оларға көмектеседі. Қалайша? Зейнетақы жинақтарының негізгі бөлігі жинақталған шақта, адамдарға зейнетақы жинақтарына қосымша ретінде мемлекеттен зейнетақы жәрдемақысы төленіп отырады.

Ал бізге не кедергі? Зейнет жасына қор жинауда ең үлкен кедергілердің бірі – ол біздің өзіміз. «Уақыт бар ғой, әлі-ақ үлгеремін», — деп жүргеніміз…

Ол аздай, қолбайлау болатын басқа да маңызды қажеттіліктер туындап жатады. Біресе тұрмыстық техниканы жаңалау керек болып қалады, біресе қарызды қайтару керек немесе көлік сатып алғың келеді. Осылайша қолда бар ақша жұмсала береді…

Тағы бір айта кететін жайт, осы біз неге жалақыны конвертпен алуға келісеміз? Кейде тіпті жұмыс істеуге ерінеміз немесе табыс алсақ та зейнетақы қорына жарна аударғымыз келмейді немесе аударуды ұмытамыз.

Қанша жерден мықты маман болсаңыз да, айына қанша табыс тапсаңыз да, ерте ме, кеш пе зейнет жасына шығып, белсенді жұмысты тоқтатқан шақта, зейнетақыға деп жинаған ақшаға немесе мемлекеттен төленетін базалық зейнетақыға ғана өмір сүруге тура келеді. Бірақ, оның да мөлшері жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне тікелей байланысты!

Халықаралық Еңбек Ұйымының стандарттарына сәйкес, зейнетақының мөлшері орташа жалақының 40 пайызынан кем болмауы тиіс. Бұл дегеніңіз, зейнет жасына шыққан азаматтың табысы орташа жалақыдан екі еседен артық азайып кетуі мүмкін. Егер зейнеткер орташа жалақының 40 пайызын алатын болса, әрине оған күнделікті шығындарын азайтуға, өзінің өмір сүру салтын өзгертуге тура келеді. Ал жақсы коэффициент дегеніміз, ол – жалақының 80 және одан жоғары пайызы…

Кімде-кім зейнет жасында лайықты өмір сүргісі келсе, 63 жасқа дейін қанша қаржы жинауы керектігін, жарналардың мөлшерін қаншалықты  ұлғайтып, олардың қаншалықты жиі аударылуы керектігін бүгіннен бастап білуі керек.

Ал бұл тұрғыда зейнетақы калькуляторының көмегі зор. Оны зейнетақы жүйесінің қатысушысы БЖЗҚ сайтынан көре алады.

Егер сізде қосымша табыс көзі бар болса, онда олардан зейнетақы қорына аударымдар жасап тұру қажет. Сол табыстарыңыздың ең болмаса 5 пайызын ерікті зейнетақы жарналары ретінде аударуға тырысыңыз.

Зейнетақы капиталын жасау үшін оған соншалықты бір арнайы білім немесе ептілік қажет емес. Алыс жолдың кішкентай қадамнан басталатынындай, зейнетақы капиталыңыз да зейнет жасыңыздағы өміріңізге арнап жинаған алғашқы теңгеден басталады.

Зейнетақы жинақтарыңыздың сомасы жарналардың сомасына ғана емес, олардың зейнетақы қорына тұрақты түсіп тұруына да байланысты. Өкінішке қарай, зейнетақы жарналарын салымшылардың барлығы бірдей уақтылы аудара бермейді.

Статистикалық көрсеткіштерге көз жүгір-телік. 2017 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша белсенді салымшылардың жалпы санының 20 пайызы жылына 1 жарнадан 3 жарнаға дейін, 29 пайызы – жылына 4 жарнадан 9 жарнаға дейін, ал 51 пайызы – жылына 10 және одан да көп жарна аударады.

2017 жылдың алғашқы жартысында белсенді салымшылардың 20 пайызы  — 1 жарнадан 2 жарнаға дейін, 38 пайызы – 3 жарнадан 5 жарнаға дейін, ал 42 пайызы – жарналарды ай сайын аударып тұрған.

Иә, лайықты соманы жинақтау үшін барлық табыс көзінен тұрақты түрде жарналар аударып тұру қажет.

Бұл ретте мемлекеттің өз жауапкершілігінен бас тартпайтынын айта кеткен жөн. Яғни, мемлекет зейнетақының базалық деңгейін (2018 жылдан бастап ол еңбек өтілі мен жинақтақаушы зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне қарай өсетін болады) және зейнетақы жинақтарының сақталу кепілдігін қамтамасыз етеді.

Тек есіңізде болсын, меншікті зейнетақы капиталыңыздың жиналуына тек өзіңіз ғана жауаптысыз!

Тимур РАЕВ.

Ұқсас жаңалықтар

Облыс әкімі Шар қаласындағы әлеуметтік нысандардың жұмысымен танысты

20.06.2025
Облыс әкімі Шар қаласындағы әлеуметтік нысандардың жұмысымен танысты

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли Жарма ауданына жасаған жұмыс сапары аясында Шар қаласындағы бірқатар әлеуметтік және өндірістік нысандарды...

Толығырақ...Details

Семей қаласының қоғамдық көлік паркі 44 жаңа автобуспен толықты

20.06.2025
Семей қаласының қоғамдық көлік паркі 44 жаңа автобуспен толықты

Semeytany.kz – Ертең өтетін «Туған жерге туыңды тік» инвестициялық форумы қарсаңында Семей қаласының қоғамдық көлік жүйесі 44 заманауи автобуспен толықты....

Толығырақ...Details

Абай облысында интернет алаяқтықтың алдын алу шаралары күшейтілді

20.06.2025
Абай облысында интернет алаяқтықтың алдын алу шаралары күшейтілді

Semeytany.kz – 2024 жылы Абай облысында мыңға жуық тұрғын интернет алаяқтардың құрбанына айналған. Құқық қорғау органдары тұрғындарды алаяқтықтың жаңа түрлеріне...

Толығырақ...Details

ҚР ҰҚК Шекара қызметі Абай облысы бойынша департаментінің шекарашылары шекара тәртібін бұзу фактілерінің алдын алды

20.06.2025
ҚР ҰҚК Шекара қызметі Абай облысы бойынша департаментінің шекарашылары шекара тәртібін бұзу фактілерінің алдын алды

2025 жылғы маусым айының ортасында Абай облысы аумағындағы шекаралық бақылау бөлімшелерінде бірнеше заңбұзушылық анықталды. Есірткі заты тәркіленді: 15 маусым күні...

Толығырақ...Details

Облыс эпидемиологтары құтырма дертінің алдын алу маңыздылығын ескертті

20.06.2025
Облыс эпидемиологтары құтырма дертінің алдын алу маңыздылығын ескертті

2025 жылы Абай облысында адам құтырмасына шалдығудың алғашқы дерегі тіркеліп, қайғылы жағдаймен аяқталды. Аурудың себебі — иттің тістеуі. Оқиға ауылдық...

Толығырақ...Details

Әскерден оралған сарбаздарға білім сертификаттары табысталды

19.06.2025
Әскерден оралған сарбаздарға білім сертификаттары табысталды

Semeytany.kz – «Шығыс» өңірлік қолбасшылығында мерзімді әскери қызметін абыроймен аяқтаған сарбаздарға жоғары оқу орындарында тегін білім алуға мүмкіндік беретін сертификаттар...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Облыс әкімі Шар қаласындағы әлеуметтік нысандардың жұмысымен танысты

4 часа бұрын

Семей қаласының қоғамдық көлік паркі 44 жаңа автобуспен толықты

4 часа бұрын

Семейде «Туған жерге туыңды тік» инвестициялық форумы басталды

4 часа бұрын

Абай облысында интернет алаяқтықтың алдын алу шаралары күшейтілді

4 часа бұрын

ҚР ҰҚК Шекара қызметі Абай облысы бойынша департаментінің шекарашылары шекара тәртібін бұзу фактілерінің алдын алды

4 часа бұрын

Облыс эпидемиологтары құтырма дертінің алдын алу маңыздылығын ескертті

4 часа бұрын

Абай облысында халықаралық деңгейдегі «Абай оқулары» басталды

4 часа бұрын

Суықбұлақ ауылында жаңа мектептің құрылысы басталды

2 дня бұрын

Облыс әкімі қытайлық инвесторлармен кездесті

2 дня бұрын

Облыс әкімі «Казполиграф» кәсіпорнында болды

2 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС