Бүгінгі таңда Шығыс Қазақстан облысында күзгі жиын-терін науқаны қызу қарқынмен жүріп жатыр. Егінге орақ салған шаруалар қазіргі ауа райы қолайлылық тудырып тұрғанын айтуда. «Күздің бір күні – жылға азық» демекші, астықты ысырапсыз жинап алса, жаз бойғы төгілген тердің өтемі сол болмақ.
Шығыс Қазақстанда облыс әкімі Даниал Ахметовтің тапсырмасымен жаңа өнімді ойдағыдай жинап алу үшін диқандар қауымына лайықты жағдай жасалуда. Ауылшаруашылық техникаларына қажетті жанар-жағармай шалғай аудандар мен ауылдарда да қолжетімді. Аудандар мен қалалар әкімдері ауыл шаруашылығын, агроөнеркәсіптік кешенді дамыту, азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, бағаны тұрақтандыру бағытында ілкімді шараларды қолға алып отыр.
Мәселен, бір ғана Алтай ауданында өсімдік шаруашылығының үлесі ауыл шаруашылығы саласының жалпы өнімінің 77 пайызын құрайды екен, қалған 23 пайызы мал шаруашылығына тиесілі. Ағымдағы жылы өсімдік шаруашылығы саласында 120 ауыл шаруашылық құрылымдары және 16,3 мың жеке тұрғын еңбек етуде. Ауданда дәнді дақылдардан бидай, арпа, сұлы, қарақұмық, ал майлы дақылдардан күнбағыс және рапс көп өсіріледі. Сондай-ақ облыс әкімі Даниал Ахметовтің тапсырмасы бойынша, соя және жүгері сияқты дәнді дақылдар егісі біртіндеп ұлғайып келеді.
Аудандағы ауыл шаруашылығы саласы мамандарының айтуынша, бидай мен күнбағыс және рапс тұқымдары Қытай, Тәжікстан, Қырғызстан, Өзбекстан, Иран, Моңғолия және басқа елдерге экспортқа шығарылады. Алтайлық шаруалар алдағы уақыттарда шетелге экспортталатын өнім көлемін біршама арттыруды көздеп отыр.
Ағымдағы жылы ауылшаруашылық дақылдарының егіс алаңдары 75,5 мың гектарды құрады. Жаздық егіс көлемі 68,1 мың гектарды құрады, оның ішінде жаздық дәнді дақылдарды егу 38,6 мың гектар, майлы дақылдар 29,5 мың гектар көлемінде.
Биылғы жылы ылғал ресурстарын сақтау технологиясы бойынша 60 мың гектарға ауылшаруашылық дақылдары егілді, бұл барлық егістіктің сексен пайызын құрайды. Алдағы уақыттарда бұл көрсеткішті арттыру көзделуде.
Топырақтың құнарлылығын сақтау және ауылшаруашылық дақылдарының өнімділігін арттыру үшін ауданның ауыл шаруашылығы құрылымдары жеті мың тонна минералды тыңайтқыштар сатып алды.
Тұқымның сапасы егіннің бітік шығуына тікелей әсер ететіні белгілі. «ҚазАгроЭкс» АҚ зертханасының деректеріне сүйенсек, 17,8 мың тонна тұқымның сапасы тексерілді, оның ішінде бірінші және екінші сұрыпты тұқымдар жүз пайызды құрады.
Ағымдағы жылдың сегіз айында ауданның ауылшаруашылық құрылымдары 1 млрд 890 млн теңге қаржыға 86 бірлік ауыл шаруашылығы техникасы мен жабдықтарын сатып алды. Сонымен қатар биылғы жылғы күзгі дала жұмыстарына 3575 тонна жеңілдетілген дизель отыны бөлінді.
Биылғы жылдың тамыз айындағы жағдай бойынша, бюджет қаражатынан 1 млрд 228 млн теңге субсидия бөлінген, оның ішінде тұқым шаруашылығын қолдауға, минералды тыңайтқыштардың, гербицидтердің құнын арзандатуға, сонымен қатар инвестсубсидияға баса көңіл бөлінуде.
Тағы бір айта кетерлігі, Алтай ауданы көлемінде жер қатынастарын реттеу мәселелері бойынша біршама жұмыстар жүргізіліп жатыр. Проблемалар да жоқ емес. Дегенмен бұрынғы жылдарға қарағанда ілгерілеу басым. Биыл сәуір айында Алтай аудандық мәслихатының шешімімен аудандық жер комиссиясының құрамы бекітілді. 18 мәрте отырыс өткізіліпті, оның ішінде, Қазақстан Республикасы Жер кодексінің 43-1-бабына сәйкес, мемлекеттік меншіктегі және пайдалануға берілмеген жер телімдерін шаруа немесе фермер қожалығын, ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін уақытша өтеулі жер пайдалану, жалға алу құқығымен азаматтарға беру жөнінде екі рет арнайы конкурс өткізілген.
Конкурс қорытындысы бойынша, 12 жер пайдаланушымен уақытша өтеулі жерді пайдалану туралы шарт жасалған, берілген жерлердің жалпы ауданы — 3 089,9 гектар.
Дана ДУЛАТҚЫЗЫ,
«Семей таңы»
