"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

АБАЙ МҰРАСЫ ҚҰНДЫ ДЕРЕКТЕРМЕН ТОЛЫҒУДА

10.01.2015
АБАЙ МҰРАСЫ ҚҰНДЫ ДЕРЕКТЕРМЕН ТОЛЫҒУДА
16
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

Семейдегі Абайдың мемлекеттік қорық — мұражайы биылғы жылды үлкен жетістікпен аяқтап отыр. Қазақтың бас ақыны Абайдың мұрасын көпшілікке танытуда тынбай еңбек етіп келе жатқан мұражай қызметкерлері жыл сайын еліміз бен шетелдердің мұрағаттарында болып, құнды деректермен оралып жүр. Бұл игі дәстүр биыл да жалғасын тауып, Абайға ғана емес, көптеген елі-мізге елеулі еңбегі сіңген азаматтар мен олардың еңбектеріне қатысты мәліметтер жинақталуда.

Биыл мұражай қызметкерлері Ресейдің Мәскеу мен Санкт-Петербор қалаларында, Омбы архивтері мен Қазан қаласындағы кітапханаларында жұмыс істеді. Нәтижесінде көптеген құнды деректер тауып, ғылыми жұмыстар жүргізуге жол ашып отыр. Жуырда мұражай директоры Жандос Әубәкір мен қызметкерлер баспасөз жиынын өткізіп, мұрағаттардан табылған бірқатар құнды жәдігерлермен таныстырды.

— Бар деректерді мұражай қызметкерлері ғана емес, ғылым саласында еңбек етіп жүрген көптеген азаматтар білсін, осы бағытта жұмыс жасасын деген оймен жиналып отырмыз, — деген Жандос     Мағазбекұлы бұл жолы, ең бастысы, Абайға қатысты құнды дерек табылғанын атап өтті. Оның айтуынша, Абай мұражайының ғылыми қызметкерлері Омбыға барған сапарында мұрағаттан оның заманында би болғанын айғақтайтын нақты дерекке қол жеткізген. Бұл туралы бұған дейін Тұрағұл Абайұлы «Әкем Абай туралы» естелігінде атап кеткен. Алайда М.Әуезов оның айтқандарын дәлелдейтін нақты архив деректері кездеспегенін, дегенмен бірден-бір шындыққа жақын дерек көзі екенін атап кетіпті.

— Яғни, ең негізгісі Тұрағұлдың естелігі болса,            М.Әуезов бізге оны нақтылайтын құжаттық дерек керек деген болатын. Біздің қызметкерлер Омбының архивін қарау барысында Абайдың шындығында болыс болып сайланғаны туралы бұйрықты тауып әкелді. Бұл біздің еліміз үшін, Абайтану ғылымы үшін табылған тың құжат деп санаймыз, — деді Ж.Әубәкір.

 

{jcomments on}Хакім Абай 15 жыл саналы ғұмырын ел билеу жұмысына арнағаны нақтылы архив деректерімен дәлелденіп отыр. Мұражай қызметкерлері келтірген тағы бір құнды құжат та Абайға қатысты болып отыр. 1902 жылы Ресей патшасы жанұя мүшелерінің ұйымдастыруымен Санкт-Петербор қаласында ұлттық киімдердің халықаралық көрмесі ұйымдастырылады. Осы көрмені ұйымдастыруға, яғни жинау жұмыстарына, Ресей географиялық қоғамының бөлімшелері жұмылдырылған екен. Бұл кезде қоғамның Батыс-Сібір бөлімшесі Омбы қаласында болған және оны  басқарған Ә.Бөкейхановқа осы Батыс-Сібір халықтарының, оның ішінде қазақтардың ұлттық киімдерін жинақтау тапсырылған. Сол кезде Семей өңірінде де қазақтың киімдері жинақталған. Мұражай қызметкерлері көрмеге киімдерді тапсырған адамдардың ішінде Абай Құнанбаевтың да болғанын анықтап отыр. Онда Абайдың ер адам мен баланың киімдерін бергендігі туралы нақты мәлімет көрсетіліпті. Бұл да Абайтанудағы құнды деректердің қатарын толықтыруда.

 

Бұдан өзге Қазан университетінің архивінен ұлтымыздың жарқын болашағы үшін күрескен ірі қоғам қайраткері Райымжан Мәрсековтің жеке іспарағы  табылған. Аталмыш құжатта өзі жазған өтініші, жеке құжаттарының барлығы көрсетілген деректер бар болып шығады.

Абайдың мемлекеттік қорық-мұражайы ғылыми-зерттеу бөлімінің меңгерушісі Маржан Біржанқызының айтуынша, ғылыми қызметкерлер Омбы архив-терінде көп жұмыс жасаған. Ғылыми іссапарлар әсіресе Абай заманы, ХІХ ғасыр мен ХХ ғасырдың 30-40 жылдар аралығына арналып, зерттеліп отыр.

— Біз бұған қоса Р. Мәрсековтің орыс тіліне аударылып басылған мақалалары, мұсылмандар съезі, оның жыл сайын өтіп тұратыны, М.Дулатовтың Семейге келіп, қазақтар арасында сол кездегі үкіметке қарсы жұмыстар жүргізгені туралы құжаттар тауып отырмыз, — деді Маржан Біржанқызы. — Бізде Абай оқыған Ахмет Риза медресесі бар. Сондықтан біздің ғылыми зерттеу тақырыптарымыздың бірі сол медресеге байланысты. Сондықтан біз Абай және одан кейінгі дәуірдегі медресе туралы деректерді жинап жүреміз. Нәтижесінде біз 1877-78 жылдардағы деректерді тауып алдық. Онда Семей қаласында қанша мешіттер бар екен туралы құнды деректер шығып отыр. Сонымен бірге мешіт салу үшін үкіметке хат жазғаны, құрылыс жұмыстары үшін рұқсат алғандығы туралы деректер бар.

Қорыта айтқанда, жыл сайын мұражай қоры жаңа жәдігерлермен толықтырылуда. Оның ішінде, ең маңыздысы, мұражайға шетелдік сапарлар нәтижесінде келіп түскен архив деректері бар. Бүгінгі таңда мұражай қорында 2263 жәдігер жинақталған. Негізгі қорда 11 551,  қосалқы қорда 8612 жәдігер бар екен.

— Біз негізгі құжаттарды ғана айтып отырмыз. Бұл құжаттардың барлығы ғылыми айналымға ену керек. Өйткені аталмыш деректердің барлығы Абайтанушылар мен зерттеушілерге өте қажет. Мұны Семей қаласы ғана емес, барша еліміз біліп, ары қарай зерттеуіміз керек. Бізге жыл сайын осы жұмыстарға арнайы қаржы бөлініп отыр. Келесі жылға да қомақты қаржы бөлінді. Бұл істерді біз алдағы уақытта жал-ғастыратын боламыз, — деді жиын соңында мұражай басшысы.

Асан МЫРЗАХАНОВ, «Семей таңы»

Ұқсас жаңалықтар

Абай облысында жағажайлар санитарлық талапқа сай емес: облыс әкімі нақты тапсырма берді

28.07.2025
Абай облысында жағажайлар санитарлық талапқа сай емес: облыс әкімі нақты тапсырма берді

Semeytany.kz – Облыс әкімі Берік Уәлидің төрағалығымен өткен әкімдік отырысында инфрақұрылымдық жобалардың орындалуы, коммуналдық жағажайлардың жағдайы және «Таза Қазақстан» бағдарламасының...

Толығырақ...Details

Абай облысында түнгі рейд басталды: ата-аналар жауапқа тартылуы мүмкін

28.07.2025
Абай облысында түнгі рейд басталды: ата-аналар жауапқа тартылуы мүмкін

Semeytany.kz – 27-29 шілде күндері Абай облысында «Түнгі қаладағы балалар» жедел-профилактикалық іс-шарасы өтеді. Бұл туралы Жергілікті полиция қызметі басқармасы бастығының...

Толығырақ...Details

Абай облысының тұтынушыларына 24 миллион теңгеден астам қаражат қайтарылды

28.07.2025
Абай облысының тұтынушыларына 24 миллион теңгеден астам қаражат қайтарылды

Ағымдағы жылдың бірінші жартыжылдығында Абай облысының Сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаментіне 544 өтініш түсті. Өткен жылмен салыстырғанда көрсеткіш 80%-ға...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі Жармадағы ірі шаруашылық жұмысымен танысты

27.07.2025
Облыс әкімі Жармадағы ірі шаруашылық жұмысымен танысты

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли Жарма ауданындағы ірі ауыл шаруашылық құрылымдарының бірі – «Нұркелді» кооперативінің жұмысымен танысты. Мұхтар...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі Жармадағы шипажай жұмысымен танысты

27.07.2025
Облыс әкімі Жармадағы шипажай жұмысымен танысты

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли Жарма ауданындағы «Жарма Арасан» сауықтыру орталығында болып, кешеннің қызметімен танысты. Шипажай буын, жүйке,...

Толығырақ...Details

Қалбатауға жаңа мектеп салынатын болды

27.07.2025
Қалбатауға жаңа мектеп салынатын болды

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли Жарма ауданына жұмыс сапары аясында Қалбатау ауылындағы Георгиевка орта мектебінің жай-күйімен танысты. 1975...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Абай облысында жағажайлар санитарлық талапқа сай емес: облыс әкімі нақты тапсырма берді

2 дня бұрын

Абай облысында әкімдерге рейтингтік жүйе енгізілді: алғашқы үштік белгілі болды

2 дня бұрын

Абай облысында түнгі рейд басталды: ата-аналар жауапқа тартылуы мүмкін

2 дня бұрын

Абай облысының тұтынушыларына 24 миллион теңгеден астам қаражат қайтарылды

2 дня бұрын

Ауыл шаруашылығы санағы басталады: әр фермердің жауабы маңызды

2 дня бұрын

Облыс әкімі Жармадағы ірі шаруашылық жұмысымен танысты

3 дня бұрын

Облыс әкімі Жармадағы шипажай жұмысымен танысты

3 дня бұрын

Облыс әкімі Абай төбе би болған Қарамола қонысына барды

3 дня бұрын

Қалбатауға жаңа мектеп салынатын болды

3 дня бұрын

Облыс әкімі тұрғындарды жеке мәселелері бойынша қабылдады

3 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС