29 тамыз күні Астана қаласында «Ядролық қарусыз әлем құру» атты халықаралық конференциясы өткені мәлім. Айтулы жиын Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы іс-қимыл күні мен Семей ядролық сынақ полигонының жабылғанына 25 жыл толуына арналған болатын. Ал тамыздың 31 күні аталмыш конференцияның қатысушылары Семейге арнайы келіп, өңірдің бүгінгі тыныс-тіршілігімен танысып қайтты.
Семей өңіріне арнайы келген конференция делегаттары 60-қа жуық адамнан тұратындығы анықталды. Олардың қатарында шетелдің жетекші БАҚ-мен БҰҰ-ның өкілдері, қоғамдық ұйымдардың белсенділері және ядролық қарусыздандыру мәселелерімен айналысатын бір топ шетелдік мамандар болды. Ең әуелі мәртебелі меймандар шаһардағы Радиациялық медицина және экология ғылыми-зерттеу институты мен Өңірлік онкологиялық диспансерінде болып, бірегей нысандардың жұмысымен танысты. Бұдан кейін шетелдік меймандар Семей мемлекеттік медицина университетіне аялдады. Мұнда делегаттар Бейбітшілік мұражайындағы Семей ядролық сынақ полигонының жабылуына арналып жасалған экспозицияны көріп, сынақ алаңына қатысты құнды мәліметтерге қанықты. Университет ректоры Төлебай Рақыпбеков, полигон жарылыстарының салдарына кеңірек тоқталып, сынақтардың шегерілуіне сеп болған «Невада-Семей» халықаралық антиядролық қозғалысына қатысты ақпаратпен бөлісті. Кездесудің жалғасы ретінде құрметті қонақтар медицина университетінің жетістіктерімен танысып, оның материалдық-техникалық базасын өз көздерімен бағамдап көрді. Сондай-ақ «Ядролық қарусыз әлем құру» халықаралық конференциясының қатысушылары Қазақстандағы антиядролық бағыттағы саясат туралы өз ойларын ашық білдірді. Олардың пікірінше, әлемде бейбітшілікті орнатуға талпынған қазақ елінің ұстанған саясаты дұрыс әрі өзге мемлекеттер үлгі алуы тиіс.
— Бұл менің Қазақстанға 9-шы рет келуім. ҚР Президенті көтерген бастамалар өзекті әрі өміршеңдігімен құнды. Нұрсұлтан Әбішұлының атом қаруын қолданбау мен оны таратпауға қатысты жарияланған Манифесті тек қана аймақтық емес, сонымен қоса жаһандық маңызға ие. Екі күн бұрын мен кезінде Семей ядролық сынақ алаңында әскери борышын өтеген, бұрыңғы Кеңес жауынгерімен тілдескен едім. Мен одан егерде соғыс болған жағдайда сізге ядролық қаруды қолдануға мүмкіндік берілсе, қайтер едіңіз деп тікелей сұрадым. Ол маған қысқаша бұйрықтың аты бұйрық деп қайырды. Міне, сол себепті Қазақ елі көшбасшысының әлемдік қауымдастық алдына қойған идеялары қаншалықты маңызды екендігін бағамдай беруге болады. Осы мәні мен маңызы басым Манифесті жаһанның әр бұрышына жеткізуді мен өзімнің борышым ретінде санаймын, — деп нақтылады Норвегиядан келген заңгер Урсула Гелис.
Бұдан бөлек шетелдік делегаттар Түйемойнақ аралында болып, «Өлімнен де күшті» монументіне гүл шоқтарын қойып, сынақ полигондарының құрбандарын бір минут еске алды. Сонымен қоса, қонақтар қаладағы мұражайларды аралап, жергілікті өңірдің тарихына қанық болды.
Жақсылық МҰРАТҚАЛИҰЛЫ
«Семей таңы»