Өткен аптаның соңында Семей қаласындағы Достық үйінде халықаралық «Невада-Семей» қозғалысының 30 жылдығына арналған дөңгелек үстел өтті. Аталмыш шараға шаһарымыздағы қоғамдық бірлестіктер мен ұйымдардың, этномәдени орталықтардың басшылары мен Қазақстан халқы Ассамблеясының жергілікті өкілдері, журналистер қауымы қатысты.
Жиынды қоғам белсендісі Жанна Жибраева алғы сөзбен ашты.
— Бүгінгі ұйымдастырылып отырған дөңгелек үстел ядролық қару сынды зұлматты болдырмауға арналып отыр. Семей халқы қарусыз әлемді бір кісідей қолдайды. Ядролық сынақтардың зардабы әлі күнге дейін білінеді. Еліміздің Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы қаламызға жұмыс сапарымен келгенде Семей қаласының дамуы үшін арнайы бағдарлама қажет екендігін айтқан еді. Осы орайда біз бүгінгі шараға қатысушылармен бірігіп ортақ бірнеше мәселені қарастырдық. Олардың қатарында полигон зардабын тартқан жандарға арнайы медициналық көмек көрсету, шипажайлар мен демалыс орындарын қарастыру, толық жағдай жасау мәселелері бар. Міне, осы сынды жұмыстар қолға алынатын болады,- деді «Невада-Семей» қозғалысының белсендісі Жанна Жибраева.
Дөңгелек үстел барысында сонымен қатар Достық үйінің директоры Надежда Шарова да сөз алып, осынау ғасыр қасіреті – ядролық сынақтардың қазақ халқына қаншалықты зобалаң алып келгенін кең көлемде айтып өтті. Ал осы қайғы-қасірет шектірген аждаһаның үні тек ел тәуелсіздігінің қарсаңында ғана Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың және өзге де қайраткерлердің белсенділігінің нәтижесінде мәңгілікке өшті.
Тоқтала кетсек, 1949 жылы Семей полигонында сыналған ядролық зарядтардың жиынтық қуаты Хиросимаға тасталған атом бомбасынан 2,5 есе асып түскен екен. Нәтижесінде, көптеген радиоактивті заттар атмосфераға жайылып, сынақ аумағында тұратын жергілікті халықтың денсаулығы күрт төмендеді.
Дөңгелек үстелде халықаралық «Невада-Семей» қозғалысының вице-президенті Сұлтан Картоев мырза да өткен күндер жайында келелі пікір білдірді. Сондай-ақ, қозғалыстың көш басында тұрған ел азаматтары туралы айтып, тарихи кезеңдерге шолу жасап өтті.
1991 жылдың 29 тамызында Нұрсұлтан Назарбаевтың Жарлығымен 40 жыл ажал отын шашқан полигон жабылды. ҚР Президенті Н.Назарбаевтың 1992 жылғы 15 мамырдағы № 779 Жарлығымен бұрынғы Семей полигонының әскери-өнеркәсіп кешенінің, сондай-ақ республика аумағында орналасқан тиісті ғылыми ұйымдар мен объектілердің негізінде Қазақстан Республикасының Ұлттық ядролық орталығы құрылды.
Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен 29 тамыз Халықаралық ядролық сынаққа қарсы күн болып белгіленді. Еліміз бейбітшіліксүйгіш саясатымен әлемдік қоғамдастықта өзіндік орнын алған елдердің санатында айқын танылып келеді. Қазіргі таңда Елбасының бастамасымен Ядролық қарусыз әлем құруға бағытталған «Атом» жобасы жүзеге асырылуда. Жоба әлем басшыларына Ядролық қару сынақтарын тоқтатуына ықпал ету; Ядролық қару сынақтарын әлем бойынша жоюға бағытталған келісімінің заңды құралы ретінде күшіне енуін қамтамасыз ету үшін, петицияны Ядролық қаруларды сынауға тыйым салу туралы келісімге қол қоймаған немесе келісімшартты бекітпеген ядролық ірі мемлекеттерге ұсыну бағытында сәтті жұмыс жасап келеді. Бұл туралы сөз еткен дөңгелек үстелге қатысушылар алдағы уақыттарда да атқарылар істер аз еместігін айтады.
Жанат ПЕРНЕБЕК, «Семей таңы»{jcomments off}