"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

БОЛМАСАҢ ДА ҰҚСАП БАҚ, БІР ҒАЛЫМДЫ КӨРСЕҢІЗ…

06.09.2019
4
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

(Профессор Асылхан Сүлейменұлы Құрманбаевтың 90 жылдығына орай)

Өткен ғасырдың 70-ші жылдары Семейдегі қара шаңырақ оқу орындары – ет және сүт өнеркәсібінің технологиялық институты, зоотехникалық — мал дәрігерлік институты, педагогикалық институт — сол кездегі жастарға сапалы да іргелі білім, саналы тәрбие беретін оқу орындары еді. Ауылдан мектеп бітірген жастардың арманы осы оқу орындарының біріне түсу болатын. Мен де солардың қатарында технологиялық институтқа түсіп, бес жыл студенттік өмірдің қызығын Семейде өткіздім.

Глинка көшесінің бойында бас оқу ғимараты, жатақхана орналасқан. Басқа оқу ғимараттары да осы маңайда. Оқу кезінде ұстаздармен жақын таныса бастадық. Ол кезде қазақ топтары жоқ. Лекциялар орыс тілінде өтеді. Біртіндеп конспектілер жазуға төселе бастадық. Қоғамдық пәндерден лекция барлық топтарға бірге лек бойынша оқылады. КПСС тарихынан дәріс оқитын тарих ғылымдарының докторы, профессор Асылхан Сүлейменұлы Құрманбаев ағамызбен сол кезде танысқанбыз. Ол кісінің ораторлық шеберлігі өте жоғары еді, аудиторияны өзіне баурап алатын. Лекция барысында қазақша мәліметтерді, мақал-мәтелдерді ұтымды пайдаланатын. Ара-арасында, тақы-рыптан бөлек, қызықты жайттарды айтып, бізді біраз демалдырып алатын, өйткені екпінмен оқылған лекцияны жазып алуға үлгере бермейтінбіз.

Қиындық сол жылы қысқы сессияны тапсырар кезде пайда болды. Орысшаны толық меңгермеген ауыл балаларына орыс тілінде емтихан тапсыру өте қиын тиді. Бір топ студент кафедра меңгерушісі Елемес Төлеуұлына барып, мәселені айттық. Математика, химия пәндерінен гөрі КПСС тарихы қиындау болатыны белгілі. Ол кісі: «Жақсы, кафедра меңгерушісі — профессор Асылхан Сүлейменұлымен сөйлесейін»,- деді.

Сонымен, осы ағаларымыз қолдап, қысқы бірінші сессияны қазақ тілінде тапсыруға рұқсат алып едік. Бұдан басқа да студенттік өмірде кездесетін қиындықтардың бәрінде Асылхан Сүлейменұлы әр уақытта жастарды қолдап, бағыт-бағдар беріп отыратын. Ол кісімен көп жыл кафедрада әріптес болған Манарбек Төкешевпен құрылыс отрядтарында бірге жұмыс істедік. Ол кісі Асылхан ағамыздың бауырмалдығы мен қарапайымдылығы, жастарға берген тәлім-тәрбиесі туралы айтудан жалықпайтын.

Сол кезде дүркіреп тұрған Одақтың басты қалалары — Ленинград мемлекеттік университетінде аспирантураны, Москва мемлекеттік университетінде докторантураны бітіріп, кандидаттық және докторлық диссертацияны қорғау екінің бірінің қолынан келе бермейтін. Бұл — алған білімнің, төгілген тер мен тынымсыз еңбектің нәтижесі.

Профессор А.С.Құрманбаев Жамбыл технологиялық инсти-тутының Семейдегі филиалында, ашылған жылынан бастап жеке шаңырақ көтергеніне дейін, КПСС тарихы кафедрасының меңгерушісі болды. Өзіне де, өзгеге де талапты күшейту арқылы кафедраны жоғары деңгейде ұстауға күш салды. Студенттер мен жас мамандардың білімі мен біліктілігін көтеруге аса мән бере білді. Әсіресе ауылдан келген қазақ балаларының қалада туындаған әртүрлі мәселерін шешуге үнемі баса назар аударатын. Осының бәрі профессор ағамыздың мәртебесін көтеріп, іскер басшы атандырды.

Асылхан Сүлейменұлының ұсынысымен бірталай жас қазақ мамандары жұмысқа шақырылды, оқуға аспирантураға жіберілді. Асекең Мәскеуге келіп, сонда оқитын Семейдің аспиранттарын «Россия» қонақ үйіне жинап, әңгімелесіп, қонақ еткені есімізде. Сонда қасында Мәскеудің қолданбалы биотехнологиялық университетінің ректоры, академик, техника ғылымдарының докторы И.А.Рогов және кафедра меңгерушісі, техника ғылымдарының докторы, профессор А.В.Горбатов бар еді. Қазіргі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің инженерлік-технологиялық факультетінің ғалымдары — жоғарыда көрсетілген атақты профессорлардың шә-кірттері… Міне, Асылхан Сүлей-менұлының болашақ ғалымдарға демеушілік көрсеткені Семей технологиялық институтының дамуына қосқан зор үлесі болатын.

Филиал директоры В.Д.Тала- лаевпен бірге Мәскеу және Ленинград қалаларынан жетекші ғалымдарды шақырудың жоспарын жасады. Олар Семейге келіп, студенттерге лекция оқып, оқытушыларға оқу-әдістемелік семинар-кеңестер өткізді. Мемлекеттік емтихан комиссияларына жетекшілік етіп, мамандар дайындаудың сапасын көтеруге өз үлестерін қосты.

Алғашқы рет ғылыми іс-тәжірибеден өтуге, аспирантураға жас оқытушылар Мәскеуге, Ленинградқа жіберіле бастады. Студенттер практикаға орталықтағы ғылыми ұйымдарға, аса ірі кәсіпорындарға 10-15 адамдық топтармен жіберілді.

Бұл, сөз жоқ, институттың болашақта ғылыми-педагогикалық кадрлармен толық қамтамасыз етілуіне жағдай жасады.

Сол кездерде Москва, Ленинград қалаларында Қазақ-станнан келген көптеген жастар білім алып, өзге елдердің өкілдерімен тығыз қарым-қатынас орната білді. Соның арқасында әлі күнге дейін шетелдік әріптестермен байланыс үзілген жоқ. Ресейлік ғалымдардың қатысуымен 1993 жылы ашылған Диссертациялық кеңес жұмысын жалғастыруда. Оннан аса ғылым докторлары, 70-тен аса ғылым кандидаттары, жаңа бағыт бойынша 6 PhD дайындалды. Институт түлектері Қазақстанның барлық аймақтарында білім, ғылым,өндіріс салаларында еңбек етуде. Асылхан Сүлейменұлы бастаған аға буын өкілдерінің салған ғылыми сара жолын жас ұрпақ ары қалай жалғастыруда.

Мәскеу, Ленинград, Алматы қалаларында оқып, білім алған, ұзақ жылдар Алматының белді университеттерінде қызмет атқарған Асылхан Сүлейменұлы талай белгілі ғалымдармен, атақты тұлғалармен кездесіп, араласып, сыйластықта болған. Ағаның естеліктерінен алғаш рет академик Қаныш Сәтбаевпен қалай кездескені, батыр Рақымжан Қошқарбаевпен сыйластығы, сол кездегі Қазақ ССР Жоғары білім министрі Қ.Б.Беляловтың ағалық қамқорлығы жайлы, т.б. жайттардан көп мағлұмат алуға болады.

Ардагер ұстаз, ғалым, Семей қаласының Құрметті азаматы, тарих ғылымдарының докторы, профессор Асылхан Сүлейменұлы Құрманбаевтың 80 жылдық мерейтойын Семейдің зиялы қауым өкілдері 2009 жылы Қазақ қаржы-экономикалық академиясында «Бәсекеге қабілетті кадрлар дайындаудың өзекті мәселелері: тәжірибе, қазіргі жағдай және даму болашағы» атты ғылыми-тәжірибелік конференцияның аясында салтанатты түрде атап өткені баршамызға мәлім. Жиынға асыл ағамыздың шәкірттері, әріптестері, белгілі ғалымдар мен қоғам өкілдері қатысып, естеліктер айтқан болатын.

Уақыт жылдам, міне, ғалым ағамыздың 90 жылдық мерейтойы да келіп қалыпты.

Асылхан Сүлейменұлы жоға-ры білім саласында 40 жылдан астам уақыт ұстаздық етті, оның ішінде 25 жыл кандидаттық және докторлық диссертациялар қорғайтын кеңестің, жоғары оқу орындарындағы ғылыми кеңестердің мүшесі болды, 3 ғылым докторын, 30 ғылым кандидатын дайындап, жүздеген диссертацияларға оппонент болды. 10 монография, барлығы 160-тан аса ғылыми еңбек жариялады. Ұстаз ағамыздың шәкірттерін тек Қазақстанда ғана емес, Ресей, Өзбекстан, Қырғызстан, Украинада да кездестіруге болады.

Ұзақ жылдар бойы сіңірген еңбегінің нәтижесінде «Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін», «ҰОС Жеңістің 20 жылдығы», «Тың және тыңайған жерлерді игергені үшін», «Ерен еңбегі үшін», «Еңбек ардагері», Ы.Алтынсарин атындағы медальдармен, ҚазССР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасымен марапатталды. Асылхан Сүлейменұлы — Семей қаласының Құрметті азаматы.

«Жақсының аты өлмейді, ғалымның хаты өлмейді» деген аталы сөз осы ағамызға арналған секілді: жақсы ісімен, шәкірттерімен және ұрпағымен өзіне өшпес ескерткіш қойып кетті.

Асекеңнің аты ұмытылмайды. Оның жарқын бейнесі алыстаған сайын жарқырап, нұрын төге бермек.

Университет ғалымдары мен студенттердің Семей өңіріне зор еңбек сіңірген ғалым, ұстаз ағамыздың атына қаламыздың бір көшесін беру туралы ұсынысын жеткізе отырып, зиялы қауым мен қала жұртшылығы қолдайды деп сенеміз.

Қ.Ж.АМИРХАНОВ, т.ғ.д., профессор,

А.Е.ЕРЕНҒАЛИЕВ, т.ғ.к., профессор, профессор А.С.Құрманбаевтың шәкірттері{jcomments off}

Ұқсас жаңалықтар

Абай облысында 500-ге жуық оқушыны қамтитын кәсіптік бағдар лагерьлері ашылды

11.06.2025
Абай облысында 500-ге жуық оқушыны қамтитын кәсіптік бағдар лагерьлері ашылды

Semeytany.kz – Абай облысында жаз мезгілінде оқушыларға болашақ мамандықтарын таңдауға бағыт беретін кәсіптік бағдар беру лагерьлері өз жұмысын бастады. Аталған...

Толығырақ...Details

Семейлік чемпиондарға құрмет: Азияда топ жарған боксшылар марапатталды

11.06.2025
Семейлік чемпиондарға құрмет: Азияда топ жарған боксшылар марапатталды

Semeytany.kz – Бүгін облыс әкімі Берік Уәли Шри-Ланкада өткен бокстан жастар арасындағы Азия чемпионатының жеңімпаздарын және олардың бапкерлерін қабылдап, халықаралық...

Толығырақ...Details

Семейдің сол жағалауында жаңа өрт сөндіру депосы бой көтеруде

11.06.2025
Семейдің сол жағалауында жаңа өрт сөндіру депосы бой көтеруде

Semeytany.kz - Қалада төтенше жағдайларға жедел әрекет ететін жаңа нысан салынып жатыр. Бүгін облыс әкімінің орынбасары Серік Төленбергенов пен облыстық...

Толығырақ...Details

Абай ауданында әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы салынып жатыр

11.06.2025
Абай ауданында әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы салынып жатыр

Semeytany.kz – Абай ауданында ерекше күтімді қажет ететін азаматтарға арналған арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығының құрылысы қарқынды жүргізіліп жатыр. Бұл...

Толығырақ...Details

Абай гарнизонында әскери міндеттілерге арналған оқу жиыны басталды

11.06.2025
Абай гарнизонында әскери міндеттілерге арналған оқу жиыны басталды

Semeytany.kz – Абай гарнизонының 44293 әскери бөлімінде 9 маусым мен 8 шілде аралығында тыл мамандықтары бойынша әскери міндеттілердің оқу жиыны...

Толығырақ...Details

Абай облысында мопед жүргізушілеріне қатысты 150-ден аса әкімшілік құқық бұзушылық анықталды

11.06.2025
Абай облысында мопед жүргізушілеріне қатысты 150-ден аса әкімшілік құқық бұзушылық анықталды

Semeytany.kz – Абай облысында мопедтерді көлік құралдары ретінде тіркеу міндетті болғаннан бері 156 жүргізуші әкімшілік жауапкершілікке тартылды. Бұл туралы өңірлік...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев пен Словакия Премьер-министрі Роберт Фицо БАҚ өкілдері алдында сөз сөйледі

2 дня бұрын

Абай облысында 500-ге жуық оқушыны қамтитын кәсіптік бағдар лагерьлері ашылды

2 дня бұрын

Семейлік чемпиондарға құрмет: Азияда топ жарған боксшылар марапатталды

2 дня бұрын

Семейдің сол жағалауында жаңа өрт сөндіру депосы бой көтеруде

2 дня бұрын

Абай ауданында әлеуметтік қызметтер көрсету орталығы салынып жатыр

2 дня бұрын

Абай гарнизонында әскери міндеттілерге арналған оқу жиыны басталды

2 дня бұрын

Абай облысында мопед жүргізушілеріне қатысты 150-ден аса әкімшілік құқық бұзушылық анықталды

2 дня бұрын

Президенттік жастар кадр резервіне кезекті іріктеу басталды

2 дня бұрын

Абай облысында мал сою инфрақұрылымын дамыту жоспарлануда

2 дня бұрын

Абай облысында шекарадан заңсыз өткізуге талпыныстар жиілеген – мамыр айындағы есеп

2 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС