"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

Өлген адамның «қалған ғұмырын перзенттеріне берсін» деп айтуға болмайды

21.10.2022
Өлген адамның «қалған ғұмырын перзенттеріне берсін» деп айтуға болмайды
69.5k
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

Көңіл айту — азалы адамды жұбатуға арналған салт. Бірақ салттан аттамаймыз деп, бұзып алып жатқан тұстарымыз да бар. Көңіл айтуды білмейтін жастар да жоқ емес. Бүгінгі мақаламызда қайғырып отырған жанға қалай көңіл айту керектігін, нені айтып, нені айтпау керектігін жазатын боламыз.

Сыныптасым Олжастың ағасының қайтқанына да қырық күндей болып қалыпты. Қайтыс болған кезде бәріміз қалада оқуда болдық та, Олжасқа көңіл айта алмадық. Біздер ауылда жиналамыз деп жүргенде ол қалаға кетіп қалыпты. Енді ағасының қырық күндік асына барамыз деп ұйымдасып жүрдік.

Көрші тұратын сыныптасым Әсел де төркіндеп келген екен. Оны да ерте шығайын деп үйіне барып, мән-жайды айттым. Ол бесіктегі баласын әжесіне табыстап «қарай тұрыңыз, мен сыныптастарымнан қалмай, Олжастың үйіне кіріп Құран оқып шығайық» дегені сол еді, әжесі ашуға булығып: «жап-жас болып көңіл айтқаны несі? Өлімге жастар көп барып жүргендіктен жастардың өлімі көбейіп кетті. Азалы үйге үлкендер барады. Үйдің үлкендері барып, көңіл айтып, құран оқып қайтты ғой. Жараның аузын тырнап, есіне сала бергендерің жақсы ма?», — деп ұрсып тастады.

Әжесінің тәйт дегеніне қарамай, Әсел асыға басып, жаныма келді. Ыңғайсызданып тұрсам да қатарласып жүріп барамыз. Бірақ әженің айтқандары ойымнан шықпай-ақ қойды.

Қойшы, сонымен біріне қоңырау шалып, біріне ысқырып жүріп әрең жиналып, азалы үйге де кірдік. Қыздар басқа бөлмеге, ұлдар басқа бөлмеге бөліндік. Бізді танып жатқан жан жоқ. Олардың ешқайсысы ауылдың әйелдері емес, туған-туыс, құда-жекжат болуы керек. Біраз уақыт отырған соң ауыз бөлмеде отырған анасымен көрісіп, жанына отырдық. Қайғырып, жылап отыр. Баласының айтқан сөздерін, атқарған істерін, армандарын айтып… ана жүрегі қарс айырылып отыр. Шетте отырған келіншегі де жылай-жылай қалжырап қалғаны көрініп тұр. Бірден аузымызға сөз түсе қойсашы. Не деп жұбатарымызды білмей дал болдық. Қайғырмаңыз, жыламаңыз дегенімізбен қайғырмай қоймайды, жылауын тоқтатпайды. Олай айтсақ жұбату емес, мазақ еткендей боламыз ба? Өз ойыммен өзім арпалысып отырғанда Әсел: «Әпке, ағаның иманы саламат болсын. Артының қайырын берсін. Жас кетті. Амал нешік. Аллаға керек екен. Алла жанына жақсы пенделерін алады дейді ғой. Көп езіле бермеңіз. Мықты болыңыз. Жеңгейге де оңай емес. Қалған ғұмырын балаларына берсін» деп тоқтамай сөйлей жөнелді. Біз де «Иманды болсын», «Алланың шапағатына бөленсін» деп күбірлеп қойдық.

Ал анасы басын изеп, жасын сүртіп «әумин, әумин» деп отырды. Төрде отырған егде жастағы әже құран оқыды. Сосын келгенімізге рахмет айтты.

Бір кезде Олжастың кіші жеңгесі келіп, төргі бөлмедегі дастарқанға шақырды. Дәм ауыз тиіңдер сауап болады деп үлкендер де қолқа салды. Үшеуміз бір-біріміздің соңымыздан тізіліп, төргі бөлмеге кірдік. Бұл дастарқанның басында да үлкен апа-әпкелер отыр екен. Біреуі біздің жүріс-тұрысымызды бақылап отырған болу керек. Ә дегеннен-ақ біздің кім екенімізді, қайдан келгенімізді сұрақтай бастады. Бұған да тақылдап Әсел жауап берді.

Бір кезде әжей әңгімесін бастады.

«Мұндай азалы жерге бірінші рет келіп тұрсыңдар-ау деймін. Жас болған соң білмейсіңдер. Бұл сендердің кемшіліктерің емес. Ол біздің, яғни, үлкендердің қателігі. Үйдің үлкендері балаларына жас деп қарамау керек. Қай жерге қалай баруды, кімге қалай сөйлеуді, барған жерге не айтуды үйрету керек. Азалы үйге барғанда қандай сөздерді айтып жұбату керектігін, қуанышқа барғанда қандай сөздермен тілек айту керектігін ұқтыруымыз керек. Жаңа сендер есіктен кірген бойда тіп-тіке басқа бөлмеге кірдіңдер. Негізінде азалы үйге барған соң әйелдер отырған бөлмеге кіріп, отырғандардың бәрін құшақтап, арқасынан қағып, қолын қысып көрісу керек. Сосын Құран бағышталады. Құраннан соң қайтқан кісі туралы жақсы сөздер айтып, жақындарын жұбату керек. Міне сонан соң барып, үлкендердің айтуымен дастарқан жайылған бөлмеге келесіңдер. Тағы үлкен кемшіліктерің — не айту керектігін білмейсіңдер!», — деп Әселге қарады

«Қызым, жаңағы сөзіңді енді қайтып айтушы болма. Өлген адамның өмірі қалған жоқ. Ол өз өмірін таусылғанша сүріп кетті. Талқаны таусылған соң о дүниеге аттанды. «Қалған ғұмырын перзенттеріне берсін» деген сөз өте ауыр әрі қате. Оның орнына «Өлгеннің соңынан өлмек жоқ, өлгенге қайтып келмек жоқ», «Ат тұяғын тай басар», «Арты қайырлы болсын, қалғанына өмір берсін», «Алла сіздерге сабыр берсін», «Өмірден өткен жан иманды болсын, топырағы торқа, жатқан жері жайлы болсын», «Амал дәптері оң жағынан ашылсын, Алла алдынан жарылқасын» деген сөздермен жұбату айтыңдар. Тіпті, жұбату сөз өмірден қайтқан қарияларға, орта жастағыларға, нәрестелерге бөлек-бөлек айтылады. Сауаттарың бар ғой. Оқып алыңдар. Ертең бір әулеттің келіні боласыңдар. Білгендерің өздеріңе жақсы. Айту біздің парызымыз», — деді әжей

Өзіміз қысылып әрең отырғанда бұл апаның сөзі жығылғанға жұдырық болды. Дәм ауыз тидік те, сыртқа шықтық. Жол бойы Әселдің әжесінің айтқандарын, Олжастың үйіндегі апаның айтқандарын санаммен саралап келдім. Шынында да аузымыздан шығатын сөздерге өте абай болайық. Қай жерде қалай сөйлеу керектігін біле жүрейік. Сіз де, қадірлі оқырман, біздің қателігімізді қайталаудан сақ болыңыз.

sn.kz

Мақалада: Өлген адамның «қалған ғұмырын перзенттеріне берсін» деп айтуға болмайды

Ұқсас жаңалықтар

Облыс әкімі: Бірінші кезекте апатты мектептердің мәселесін шешуіміз керек

01.07.2025
Облыс әкімі: Бірінші кезекте апатты мектептердің мәселесін шешуіміз керек

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәлидің төрағалығымен өткен әкімдік отырысында білім беру саласындағы өзекті мәселелер кеңінен талқыланды. Жиынға облыстық...

Толығырақ...Details

Абай облысында халықты сумен қамтамасыз ету бойынша 37 жоба жүзеге асырылуда

01.07.2025
Абай облысында халықты сумен қамтамасыз ету бойынша 37 жоба жүзеге асырылуда

Semeytany.kz – Абай облысында Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес, халықты сапалы ауыз сумен қамту бағытындағы жұмыстар жалғасып жатыр. Бұл туралы...

Толығырақ...Details

«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

30.06.2025
«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

Semeytany.kz – Шығыс Қазақстан облысындағы бірнеше ауылдың тұрғындары көкөніс пен жеміс ағаштарын қырып бара жатқан құрттарға қарсы шұғыл шара қабылдауды...

Толығырақ...Details

Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

30.06.2025
Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

Semeytany.kz – Ақтөбе облысында өткен «Айбын-2025» XI халықаралық әскери-патриоттық жастар жиынында Абай облысының командалары үлкен жетістікке жетті. Қазақстан Президенті –...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

30.06.2025
Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

Облыс әкімі Берік Уәли Үржар ауданына жұмыс сапары барысында Жанай ауылында болды. Елдімекенде осы ауылдың тумасы Серікбол Омаровтың жеке қаражатына...

Толығырақ...Details

Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

30.06.2025
Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

Бүгін Үржар ауданының Таскескен ауылында дәстүрлі «Ауыл – ел бесігі» атты мәдени-спорттық фестиваль басталды. Белгілі меценат Талғат Сақанның ұйымдастыруымен, облыс...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Облыс әкімі: Бірінші кезекте апатты мектептердің мәселесін шешуіміз керек

2 дня бұрын

Облыс әкімі жол жөндеу жұмыстарын кешіктірмеуді тапсырды

2 дня бұрын

Облыс әкімі тұрғындарды жеке мәселелері бойынша қабылдады

2 дня бұрын

Облыс әкімі Қытай Халық Республикасының Алматыдағы Бас консулымен кездесті

2 дня бұрын

Абай облысында халықты сумен қамтамасыз ету бойынша 37 жоба жүзеге асырылуда

2 дня бұрын

«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

3 дня бұрын

Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

3 дня бұрын

Алакөлді дамыту тұжырымдамасы таныстырылды

3 дня бұрын

Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

3 дня бұрын

Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

3 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС