"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

ТАРИХИ ҒИМАРАТ ТАҒДЫРЫ ТАЛАЙДЫ АЛАҢДАТУДА

19.11.2019
7
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

Семейліктерге қала орталығындағы бұрынғы зоотехникалық малдәрігерлік  институтының ескі ғимараты жақсы таныс. Өткен ғасырда өртке орынған  ХІХ ғасырдағы сәулет өнері ескерткішінің қалпына келтірілуін қала тұрғындарының күткеніне де талай уақыт болды.

Бұл ғимаратта 1873 жылы Семейдегі төрт сыныптық әйелдер гимназиясы ашылып, оқу орнының алғашқы оқытушыларының бірі шаһардың тұңғыш кәсіпқой суретшісі,  Орыс географиялық қоғамының мүшесі В.Н.Белослюдов болған. 1909 жылы прогимназияның атауы әйелдер гимназиясы деп өзгертіліп, оқу мерзімі 7 жылға ұзартылған. Кейін бұл ғимаратта партия мектебі орналасты. Ал Ұлы Отан соғысы жылдарында аталған ғимарат көшпелі госпитальға айналды.

1952 жылы Семей қаласында   Зоотехникалық-малдәрігерлік институты ашылып, 1957 жылы республикамыздың ауыл шаруашылығы саласында еңбек ететін алғашқы 256 маманды  осы ғимараттан түлетті.

Қаладағы Уранхаев көшесіндегі талай тарихтың куәсі болған сәулет өнерінің ескерткіші — осы үш қабатты қызыл кірпіштен қаланған ғимарат 1986 жылы желтоқсан айында өртеніп кетті. Тағаны тізбектелген шойтас, қабырғалары мен бөлме аралықтары кірпіштен қаланған, өңделмеген, қасбеті орташа күрделілікте безендірілген, шатыры темір, еденіне тақтай, плитка және цемент сияқты құрылыс материалдары  төселген ғимараттың биіктігі 14,8 метр, ал көлемі 37208 текше метр.

Ғимарат тарихында екі рет өрт шыққан. Бір қызығы, екі апатты жағдай да акт залында дәл сол айда орын алған. Анығын айтсақ, 1917 жылы 9 желтоқсанда және 1986 жылы 11 желтоқсанда.

Алғашында, яғни 1917 жылы, гимназия шәкірттері акт залында керосин шамын еденге құлатып алып, өрт тұтанған. Өрт сөндірушілер шақырылып, жалын ауыздықталғанымен, түн ортасында, 10 желтоқсанда, қайта өршіген. Бұл жолғы жалын алғашқыдан да қатты болып, өрт едәуір қиындықпен сөндірілген екен.

Араға 69 жыл салып, сол акт залының жылу батареясын дәнекерлеу жұмысы кезінде жалын ашық едендердің арасына түсіп, апатты жағдай қайталанады. Дәнекерлеруші еденге шелектеп су құйғанымен, тілсіз жауды ауыздықтау мүмкін болмайды. Тіпті институт басшылығының айыппұлдан қашып, жағдайды өздері реттемек болып әрекет еткендері, шамалары жетпеген соң өрт сөндірушілердің көмегіне жүгінуге мәжбүр болғандары да мұрағат құжаттарында сақталған. Құтқару қызметі дереу жеткенімен, студенттерді ғимараттан шығаруға тағы жиырма минут уақыт кетеді. Бұл кезде өрт мың шаршы метрден астам аумақты қамтып үлгерген. Ал жалын биіктігі жеті метрден асты. Бұл қала тарихындағы ең үлкен өрт болған еді. Өрт сөндірушілер тәулік бойы қызыл жалынмен алысып, сөндірілгеннен кейін де үш күн бойы  күзеткен.

Алғашқы өрттен соң ғимаратты қалпына келтіруге бүкіл қала тұрғындары жұмылса, 1986 жылғы  апаттан соң семейліктер мемлекеттің қолдауын күтті. Деректерге сүйенсек, өрттен кейін жөнделмей тұрған ғимарат 1990 жылдары жекеменшікке өткен. Бірақ әлі күнге дейін мемлекеттің қорғауында. Жергілікті әкімдіктің ғимараттың қалпына келтірілетіні туралы айтқанына да талай жылдың жүзі болды.

Қалалық жер қатынастары бөлімінің басшысы Құдайберген Сейілханов жуырда журналистермен өткен баспасөз мәслихатында ғимаратты 2014 жылы Семей қаласының тумасы сатып алғанын жеткізді. Бүгінде Алматы қаласында тұратын кәсіпкер нысанның тарихи сәулетін бұзбай, қалпына келтіруге сөз берген. Алайда нәтиже болмай тұр.

— Біз кәсіпкерге ескерту жолдадық. Егер осыдан кейін тиісті шараларды қолданбаса, мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауы тарапынан үлкен мөлшерде айыппұл салынуы мүмкін екендігін де айттық. Бұған дейін кәсіпкер қала әкіміне келіп, ғимаратты сәулет өнерінің тарихи құндылығы ретінде қалпына келтіруге уәде берген,- деді Құдайберген Сейілханов.

Алайда кәсіпкер өзінің міндетін орындауға асығар емес. Қала тұрғындары әзірге ғимараттың 33 жыл бұрынғы өрттен кейінгі құр қаңқасын тамашалауда. Алдағы уақытта тарихи сәулет ескерткішінің қандай мақсатқа пайдаланылатыны да әлі белгісіз. Қалай болғанда да сүйікті қаламыздың сұрқын қашырып тұрған ғимарат жөнделсе деген көп тілегі, бәлкім, алдағы 2020 жылы орындалар деген үміт бар.

Жадыра ТӨЛЕГЕНҚЫЗЫ, «Семей таңы»{jcomments off}

Ұқсас жаңалықтар

Облыс әкімі: Бірінші кезекте апатты мектептердің мәселесін шешуіміз керек

01.07.2025
Облыс әкімі: Бірінші кезекте апатты мектептердің мәселесін шешуіміз керек

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәлидің төрағалығымен өткен әкімдік отырысында білім беру саласындағы өзекті мәселелер кеңінен талқыланды. Жиынға облыстық...

Толығырақ...Details

Абай облысында халықты сумен қамтамасыз ету бойынша 37 жоба жүзеге асырылуда

01.07.2025
Абай облысында халықты сумен қамтамасыз ету бойынша 37 жоба жүзеге асырылуда

Semeytany.kz – Абай облысында Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес, халықты сапалы ауыз сумен қамту бағытындағы жұмыстар жалғасып жатыр. Бұл туралы...

Толығырақ...Details

«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

30.06.2025
«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

Semeytany.kz – Шығыс Қазақстан облысындағы бірнеше ауылдың тұрғындары көкөніс пен жеміс ағаштарын қырып бара жатқан құрттарға қарсы шұғыл шара қабылдауды...

Толығырақ...Details

Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

30.06.2025
Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

Semeytany.kz – Ақтөбе облысында өткен «Айбын-2025» XI халықаралық әскери-патриоттық жастар жиынында Абай облысының командалары үлкен жетістікке жетті. Қазақстан Президенті –...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

30.06.2025
Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

Облыс әкімі Берік Уәли Үржар ауданына жұмыс сапары барысында Жанай ауылында болды. Елдімекенде осы ауылдың тумасы Серікбол Омаровтың жеке қаражатына...

Толығырақ...Details

Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

30.06.2025
Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

Бүгін Үржар ауданының Таскескен ауылында дәстүрлі «Ауыл – ел бесігі» атты мәдени-спорттық фестиваль басталды. Белгілі меценат Талғат Сақанның ұйымдастыруымен, облыс...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Облыс әкімі: Бірінші кезекте апатты мектептердің мәселесін шешуіміз керек

2 часа бұрын

Облыс әкімі жол жөндеу жұмыстарын кешіктірмеуді тапсырды

2 часа бұрын

Облыс әкімі тұрғындарды жеке мәселелері бойынша қабылдады

2 часа бұрын

Облыс әкімі Қытай Халық Республикасының Алматыдағы Бас консулымен кездесті

2 часа бұрын

Абай облысында халықты сумен қамтамасыз ету бойынша 37 жоба жүзеге асырылуда

2 часа бұрын

«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

1 день бұрын

Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

1 день бұрын

Алакөлді дамыту тұжырымдамасы таныстырылды

1 день бұрын

Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

1 день бұрын

Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

1 день бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС