Ел тарихында өшпес із қалдырған сұрапыл соғыстың аяқталғанына биыл 76 жыл толды. Майдан жылдарында қаншама тағдыр қыршын кетті. От пен оқта өмір кешкен қаншама майдангердің жары мен анасы жол жаққа телмірумен күн кешті…
Әкесіз өскен жетімек балалық шақ, тартысқа түскен тағдыр, азап пен тауқыметке толы өмір – мұның бәрі зұлмат соғыс жылдарының көрінісі. Сөнген үмітті тұтандырып, келешекке сенім ұялатқан ұлы ұғым, көптен күткен қуаныш «Жеңіс» сөзі болған еді.
Отанды азат ету жолында Үржар ауданынан да талай боздақ соғысқа аттанып кетті.
Олардың көбі бүгінде бұл өмірде жоқ… Санаулысына ғана осы бейбіт күнді көру бақыты бұйырыпты. Солардың бірі – Үржар ауданының тұрғыны Иван Салманов.
Иван Ефимович Салманов 1914 жылы 11 қарашада Ворошиловград облысы Трехизбинка ауылында дүниеге келген. 1943 жылы майданға шақырылып, 59-атқыштар дивизиясының құрамында П.Т.Р. ротасында Запарожье мен Мелитопольды азат етуге қатысты. Майдан шебінде екі жарақат алып, ІІІ топтағы мүгедек болып елге оралған. «І дәрежелі Отан соғысы», «Германияны жеңгені үшін», «Будапешті басып алғаны үшін» медальдарымен және 2015 жылы Жеңіс күні қарсаңында «Құрмет» орденімен марапатталды.
– Мен майдан шебіне 18 жасымда аттандым. Ол кезде жастықтың жалындап тұрған шағы еді. Соғыста жер, мемлекет таңдамаймыз. Қайда жібереді, сонда бармыз. Отан үшін, ата-анамыз бен бауырларымыз үшін жан аямай барымызды салдық. Соғыста екі жарақат алып, елге оралдым, – дейді Иван Салманов.
Иван Салманов елге оралған соң Ворошиловград ауылшаруашылық институтына түседі. Оны 1950 жылы тамамдаған соң Қазақстанға, Жаңа Шүлбі ауданына жұмыс бабымен ауысып келеді. Әрі қарай Үржарға қоныс аударып, 1969 жылдан 1986 жылға дейін Үржар ауданының ауыл шаруашылығы басқармасының басшысы болып қызмет етеді.
– Соғыстан кейінгі елдің жағдайы тым ауыр болды. Халықта ішерге ас, киерге киімі жоқ. Осының бәрі майданнан оралған жауынгерлерге оңай болмады. Оқ пен оттың арасынан келген майдангерлер отбасын асырау үшін бірден еңбекке араласты,- дейді ардагер.
Еңбектегі жетістіктері үшін «Еңбек Қызыл Ту», екі мәрте «Құрмет белгісі» ордендерімен, «Тың және тыңайған жерлерді игергені үшін» және басқа да медальдармен марапатталған. Қазақ КСР ауыл шаруашылығының еңбек сіңірген қызметкері атағын алған. 1986 жылдан бастап республикалық дәрежедегі дербес зейнеткер.
– Қазір біз тыныш, аспаны ашық, болашағы жарқын, бағыты айқын тәуелсіз елде өмір сүріп жатырмыз. Бүгінгі ұрпақ азаттықтың қалай келгенін тарихтан біледі. Олар тәуелсіздіктің қадірін біледі деп ойлаймын. Қаншама елді алауыздық жайлаған қазіргі уақытта тату-тәтті ғұмыр кешіп жатқан халқымыз шынымен де бақытты,- дейді ардагер.
Аналар да, балалар да жыламасын, жеріміз жұтамасын. Ұлан-ғайыр кең даламызды соғыс өрті шарпымасын. Бұл – барлық адам баласының арман-тілегі. Бейбітшілік жасасын!
Аяжан БИЯХМЕТОВА ,«Семей таңы»
