"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

АБАЙ – ОНЫҢ ПЕШЕНЕСІНЕ ЖАЗЫЛҒАН ТАҒДЫРЫ

20.01.2022
АБАЙ
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

«Мынау өлмепті, тірі екен»

Осы бір тіркес — Қайымның түрме азаптарының куәсі. Иә, ол өлген жоқ! №14 камераның дәмін татып, адам төзгісіз азаптаулардан кейін ес-түссіз қалса да есін жиғанда осы сөзді естіді… Мынау өлмепті, тірі…

Оны Тәңірі қолдады. Абайы үшін, қазағы үшін тірі қалды. Фәни дүниенің сексен сегіз жылы нәсіп етілді маңдайына. Абайды, оның айналасын түгендеу үшін. Себебі Абай оның пешенесіне жазған тағдыры еді.

«Абайымнан түк қалмайды…»

Иә, ол мойындаса, алаш зиялыларындай, Абайды да айта алмайтын мылқауға айналатынымыз күмәнсіз еді.

«Егер мен мойындасам, Әуезов кетеді. Әуезов кетсе, Абайымнан түк қалмайды…».

Әрбір аяусыз ұрып-соққан сайын ішінен осы сөздерді күбірледі. Ішкі дауысы оны алдағы жарқын күндерге жетеледі. Ол мойындамады. Ол Абайын сатпады. Ол Мұхтарын қолдады. Қазағын қорғады.

Ол Алаш ойымен тамырланды

Алаш аңсарын, алаш аманатын жеткізу үшін жаралғандай. Себебі Қайым алаш арыстарының әңгіме-дүкенін рухына сіңіріп өсті. Ол – алаштықтардың қазыналы ойларын құйып алған қормалы. Елдің танымал ақын — әншілерінің сағаттап отырып ән мен жырға толтырған өнер базарының куәсі болды.

Абайдың көзін көрген жандармен дастарқандас, дәмдес болды, талай сырға қанықты. Зиялылар бас қосып кеңескен әңгіме-дүкен бала Қайым зердесінде жатталып, көкірегінде шежіредей қатталып, кемелдікке жетеледі. Өмір тәжірибесінде үнемі сәуле беріп, ұлтжанды болып өсуіне себеп болды. Себебі Қайым алаш идеясының мирасқоры еді.

Әкесінің тілегі Қайымға аманат еді

Қайым отызыншы жылдардың зобалаң-сұмдықтарын басынан өткерді. Әкесі Мұхамедхан Сейітқұлұлы халық жауы атанды, көмусіз, атаусыз қалды. Ол Қайымның дарқан көңіл, парасаты болып өсуіне зор ықпал жасаған жан еді. Ол өзінің адал еңбегімен жиған дәулет-байлығымен ұлт руханиятына демеушілік қылды. Халық жауы атанып, ескерусіз қалған әкенің «ұлтым» деген жалғыз тілегі перзентіне аманат еді. Қайым әке аманатына адал болды, әке аңсарын орындады.

Оларды телқоңырдай жақындастырған Абай еді

«Мұхтарды сат, диссертацияны зорлап жазғызды, ғылыми еңбектеріңнен бас тарт, жазаң жеңілдейді». Бұл – Қайымның сегіз ай тергеуде жатқанда естігендері. Тергеушілердің лажсыздан ойлап тапқан әрекеттері еді. Әдебиетті саясаттың құлы еткен қоғам Қайымды өз үдесінен шығара алмады. Себебі ол жалған айта алмады. Осы мінезі оны Карлагтың қан шеңгеліне тоғытты.

Иә, ол ғұлама Мұхтардың жанторсығы атанды. Тіпті жазықсыз айыптауларда «Әуезовтің көлеңкесі» деушілер де болды. Ол, шын мәнінде, Мұхтардың ғылымдағы сенімді серігі, рухани інісі еді. Ал оларды телқоңырдай жақындастырған Абай еді.

«Тарта гөр Семейімнің топырағы,

Төстіктей жеріңе мен еркін сыям!»

Туған топырақтың қадірін бұдан артық қалай жеткізуге болады екен. Темір торлы тас қамау тұтқыны Қайымның өмірге құштар жанын шабыттандырған, жігерін жүдетпеген қуат туған жерге деген махаббаты еді. Қайым азаттық күнге аңсарын қазақтың қара өлеңінен тапты. Ақын рухының тәу етері – туған жері. Жазықсыз жала жабылып, торықса да, үміт, мақсұт үстем. Алған бетінен қайтпауға бекемдігі туған жерге деген сағыныштан тамыр алады.

«Бүгінде ұйқым тыныш, себебі рухым таза»

Қайымды айналасындағылары сатса да, сағы сынбады. Азапты тартса да, қиындықта мұқалмады.

Жай жүрсем, табалады ұтылды деп,

Қатты бассам, күндеді құтырды деп,

Орта жүрсем, онда да көре алмады-ау,

Бұл өзі ақылды адам сықылды деп.

Өз заманының адам түсініп болмас әсірелігіне таңырқап, жанындағылардың құнсыз тірлігіне күйінсе де, Қайым ұлттық мүддені жеке бас қамынан жоғары қойды. Қайым – қайталанбас тұлға, жаратылысы ерен жан.

 

Ақмарал СМАҒҰЛОВА

Шәкәрім университеті, ф.ғ.к.

Мақалада: АбайРуханият

Ұқсас жаңалықтар

ЖАҢА КІТАП ТАНЫСТЫРЫЛДЫ

07.10.2022
ЖАҢА КІТАП ТАНЫСТЫРЫЛДЫ

Семей қаласындағы Абай атындағы облыстық кітапханада жас жазушы, саяси ғылымдар докторы, Олбани университетінің саяси зерттеулер орталығының аға ғылыми қызметкері Тоғжан...

Толығырақ...

«АБАЙҒА АПАРАР ЖОЛ» ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ КЕШІ ӨТТІ  

18.07.2022
«АБАЙҒА АПАРАР ЖОЛ» ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ КЕШІ ӨТТІ  

«АБАЙҒА АПАРАР ЖОЛ» ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ КЕШІ ӨТТІ   Абайдың «Жидебай-Бөрілі» мемлекеттік музей-қорығында ақын, ҚР Мәдениет қайраткері, Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты Әділғазы...

Толығырақ...

АЛАШ АРДАҚТЫСЫНЫҢ ДОМБЫРАСЫ ТАБЫЛДЫ

05.07.2022
АЛАШ АРДАҚТЫСЫНЫҢ ДОМБЫРАСЫ ТАБЫЛДЫ

Ахмет Байтұрсынұлының туғанына 150 жыл Ұлттық домбыра күні қарсаңында ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсыновтың домбырасы табылды. Бұл туралы "Алматы" телеарнасы хабарлады....

Толығырақ...

Болат Аюхановтың балеті Абай театры сахнасында

03.06.2022
Болат Аюхановтың балеті Абай театры сахнасында

Соның бірі – екі ғасыр бойы әлемді мойындатқан Петр Ильич Чайковскийдің «Аққу көлі» төрт актілі балеті. Мұнда ханзада мен ханшайым...

Толығырақ...

МАРЖАН СӨЗДЕН МОНШАҚ ТІЗГЕН АҚЫН

28.04.2022
МАРЖАН СӨЗДЕН МОНШАҚ ТІЗГЕН АҚЫН

МАРЖАН СӨЗДЕН МОНШАҚ ТІЗГЕН АҚЫН Шәкәрім университетінде ақын, «Абай» журналының бас редакторы, Қазақстан Жазушылар одағының мүшесі Мұратбек Қабиденұлы Оспановтың 60...

Толығырақ...

СЕМЕЙДЕ МҰХТАР ӘУЕЗОВТІҢ 125 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛҒАН «ӘУЕЗОВ ӘЛЕМІ» АТТЫ САЛТАНАТТЫ КЕШ ӨТЕДІ

25.04.2022
СЕМЕЙДЕ МҰХТАР ӘУЕЗОВТІҢ 125 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛҒАН "ӘУЕЗОВ ӘЛЕМІ" АТТЫ САЛТАНАТТЫ КЕШ ӨТЕДІ

БАСПАСӨЗ ХАБАРЛАМАСЫ 2022 жылғы 27 сәуірде сағат 18:00-де Семей қаласында Абай атындағы Семей мемлекеттік қазақ музыкалық драма театрында Мұхтар Әуезовтің...

Толығырақ...

Жаңалықтар

Абай облысы діни бірлестіктер басшылары Клубының отырысы өтті

3 дня бұрын

Прокуратура органдары Конституцияға сәйкес, «Сайлау туралы» заңның сақталуын қадағалау бойынша барлық қажетті шараларды қабылдауда

3 дня бұрын

«Біз әдемі сайлау учаскелерін көрдік» — Португалия Парламентінің депутаты

3 дня бұрын

Сильвия Болтук: Қазақстан халқында ел басқаруға қатысу мүмкіндігі артады

3 дня бұрын

Абай облысында дауыс беру аякталады

3 дня бұрын

Бүгінгі саяси науқан сайлаудан тыл ардагері Күлпаш Жақыпқызы да тыс қалмай балаларының көмегімен өз дауысын берді

4 дня бұрын

Дауыс беру аяқталғанға дейін 4 сағат қалды  

4 дня бұрын

Қарапайым тұрғындардан бастап, елімізге белгілі тұлғалар әулеттерімен келіп өз дауыстарын беріп, таңдауларын жасауда

4 дня бұрын

Тыл ардагері Қазақстан Республикасы Мәжілісі мен Мәслихаттарын сайлауда дауыс берді  

4 дня бұрын

2022 жылғы сурдлимпиада ойындарының күміс жүлдегері Ольга Хижнякова сайлауда дауыс берді

4 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Редактор:
Ләйла Еділқызы Тілеубаева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС