«БЖЗҚ» АҚ ақпараттық қауіпсіздікті басқару жүйелерінің аудитін жыл сайын табысты өткізіп келеді – бұл ақпараттың құпиялылығын, тұтастығын жəне қолжетімділігін қамтамасыз ету бойынша ұсынылатын қызметтердің жоғары сапасының дəлелі. Сондай-ақ Қордың Қазақстан Республикасының «Ақпараттандыру туралы» Заңында белгіленген ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сəйкестігі туралы аттестаты бар, ол Қордың Қазақстан Республикасының қауіпсіздік стандарттарына сəйкестік бойынша мемлекеттік аттестаттаудан өткенін дəлелдейді
Біз «БЖЗҚ» АҚ-ға ақпараттық қауіпсіздік деген не жəне ол қалай жұмыс істейді деген сауалымызға қарапайым жəне түсінікті тілде жауап беру туралы өтінішпен жүгіндік. Біздің сауалымызға «БЖЗҚ» АҚ Семей қаласындағы өңірлік филиалы директорының міндетін атқарушы Лəйлə Сабырқызы жауап береді.
– Лəйлə Сабырқызы, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін Қор қандай қауіпсіздік шараларын қабылдауда?
– Киберқорғауды қамтамасыз ету мақсатында Қор жаңа жəне ең сенімді болып танылған құралдарды пайдаланады. Біз үнемі даму үстіндеміз, себебі салымшылардың жеке деректерінің қауіпсіздігі – жұмысымыздағы ең басты бағыттардың бірі. Қор салымдардың сақталуын қамтамасыз етіп қана қоймай, зейнетақы шоттарының иелеріне қатысты деректердің құпиялылығы үшін де жауап береді. БЖЗҚ ақпараттық жүйелердің жұмыс істеуі мен жаңа жобалардың іске қосылуына ерекше назар аударады, сондықтан біз деректерді қорғаудың қабатты мультиплатформалық (көп деңгейлі) жүйесін құрдық.
– Аты айбынды естіледі екен. Ол не?
– Қабатты қорғаныс – бұл заманауи ақпараттық ортадағы көп векторлы, үнемі өзгеріп отыратын қауіптермен күресудің тиімді тəсілі. Біздің Қор үш сайтты бірдей қамтуға болатын бір метрокластер сақтау жүйесін құрастыру жұмысын аяқтады. Апат орын алған жағдайда, осы метрокластер қамтып отырған үш сайттың бірінде əрдайым деректердің толық көшірмесі сақталып қалады. Деректерді өңдеудің осындай резервтік орталықтары Алматы мен Нұр-Сұлтан қалаларында бар, ол өз кезегінде БЖЗҚ-ға тіпті жаһандық немесе табиғи апаттар қауіп төндірген жағдайда да ақпараттық зейнетақы қызметтерін үздіксіз ұсынуға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта мұндай резервтік орталықтар ешқандай ақаусыз жұмыс істеуде жəне олардың үздіксіз жұмыс істеу көрсеткіші 99,98%-ды құрайды.
– Сіздің сайтқа шабуыл жасалса ше?
– Біздің жүйеде ол да қарастырылған. 2019 жылы біз Қордың WEB-серверлері мен қосымшаларының қорғанысын қамтамасыз ету мақсатында Web Application Firewall бағдарламалық-аппараттық кешенін өнеркəсіптік пайдалануға енгіздік, ол – веб-қосымшалар үшін желіаралық экрандау. Бұл біздің негізгі сайттың ғана емес, сондай-ақ ұялы қосымша клиенттерінің сұраныстарын өңдеу сайты мен чатботтарға түсетін сұраныстардың да қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Осының арқасында аталған WEBсерверлер мен Қордың қосымшаларын кешенді кибершабуылдардан, сайттардың бұзылуынан, жүйеге хакерлік шабуылдардан, web-сайтқа зиянды кодты енгізуден, Қордың Web ресурстарын заңсыз пайдаланудан жəне басқа да қауіптерден қорғау шаралары іске асырылды. Өнеркəсіптік пайдалануға енгізілген сəттен бастап БЖЗҚ-ның қауіпсіздік жүйесін бұзуға немесе салымшылардың (алушылардың) дербес деректерін жария етуге ниеттенген 105 млн-нан астам түрлі желілік шабуылдар жасалса да, біз оған тойтарыс беріп отырдық.
– Ал сіздер пошта мекенжайларына көп жіберілетін зиянды хабарламалармен қалай күресесіздер? Шынымды айтсам, бұл бəрімізді шаршатты.
– Сіз дұрыс айтасыз, бұл – қазіргі кездегі киберқауіптердің ең негізгісі. Ол «фишинг» деп аталады, мақсаты – пайдаланушылардың құпия деректеріне (логиндерге жəне парольдерге) қол жеткізу немесе фишингтік хаттарды салымшылардың да, Қор қызметкерлерінің де электрондық поштасына жаппай жіберу. Осыған байланысты біз «БЖЗҚ» АҚ-ның ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымына жəне электрондық ақпараттық ресурстарына қатысты киберқауіпті анықтау жəне оның жолын кесу бойынша тиісті мемлекеттік органдармен өзара қарым-қатынасты үнемі қолдап отырамыз.
– Менің білуімше, қазір Қор қызметкерлерінің көпшілігі қашықтан жұмыс істейді. Қызметкерлердің жүйеге кіруін қалай қамтамасыз етіп жатырсыздар?
– Иə, COVID-19 коронавирустық инфекциясының таралуына жəне пандемияға байланысты ҚР Президентінің Жарлығымен Алматы жəне Нұр-Сұлтан қалаларында ТЖ режимі жарияланған кезде Қор қызметкерлері (кезекші операционистерден басқалар) жұмыстарын өзін-өзі оқшаулау жағдайында жалғастырулары керек болды. Ол үшін қысқа мерзім ішінде көп факторлы аутентификация орнатылған сенімді байланыс арнасы (VPN), желіаралық экрандар мен IDS-тегі қауіпсіздік саясатының тиісті баптау-лары жасалып, жұмыс орындарына қашықтан кіру ұйымдастырылды жəне физикалық қолжетімділік пен сақтықты бақылау күшейтілді. Бұл ауқымды жұмыс салымшыларға қызмет көрсету процесін бір күнге тоқтатпастан, жедел жəне кəсіби түрде жүргізілді.
– Осы бағыттағы болашақ жоспарларыңыз туралы айтып өтсеңіз…
– Жоспар көп. Қор қол жеткізген табыстармен шектеліп қалмайды, алда салымшылар туралы ақпаратты қамтитын криптографиялық деректерді қорғау құралдары мен тетіктерін, оның ішінде қызмет көрсету орталықтарын, мобильді кеңселер мен барып қызмет көрсететін мамандарды қоса алғанда Қордың корпоративтік желісінің барлық байланыс арналарын шифрлеу құралдарын одан əрі дамыту бойынша ауқымды жұмыстар күтіп тұр. Сондай-ақ Қор киберқауіпсіздікті күшейту мақсатында БЖЗҚ ақпараттық жүйелерінен құпия деректердің шығуын болдырмау технологиясын дамыту, салымшылар мен қызметкерлердің олармен жұмыс істеу сəтінде жүйені қолданушыны тану жəне оған қандай да бір өкілеттілік құқығын беру процесін күшейтуді жоспарлап отыр. Киберқорғауды күшейту жөніндегі тағы бір шара – Ақпараттық қауіпсіздікті басқару жөніндегі операциялық орталықты (SOC) құру. Тағы қайталап айтайын, Қордың басты міндеті – ақпараттық қауіпсіздік жəне салымшылар деректерінің құпия сақталуы!
– Сұхбат бергеніңіз үшін алғыс білдіреміз!
Сұхбаттасқан Қуаныш ҚОЖАЕВ{jcomments off}
