Ұлы Абайдың туған күні қарсаңында Абай атындағы облыстық әмбебап кітапханада «Барлық даналық кітапта» атты әдеби көрме — экспозиция ашылды. Әдеби экспозицияда «Ғасырлармен үндескен асыл қазына», «Абай әлемі – жауһар туындылар кітапханасы» және «Ұлы даланың ұлы қаламгері» атты кітап көрмелері ұсынылды.
Алдымен қонақтарға «Абай әлемі – жауһар туындылар кітапханасы» тақырыбымен «Абай әлемі» кітаптар топтамасы ұсынылды. Еске сала кетейік, 2018 жылдан бері жүзеге асырылып келе жатқан «Абай әлемі» жобасының мақсаты – Абай және Шығыс Қазақстан облысы ақын-жазушыларының еңбектерін қайтадан жарыққа шығарып, оқырман қауымға ұсыну. Кітапханаларды дамыту бөлімінің басшысы Майгүл Сейітқажықызының айтуынша, 2018 жылы «Абай әлемі» сериясымен ең алғашқы болып Абай Құнанбайұлының екі томдық шығармалар жинағы басылып шыққан екен. Кітаптар топтамасының алғашқы басылымында сондай-ақ А.Құнанбайұлының СанктПетербург қаласында 1909 жылы жарық көрген алғашқы шығармалар жинағының репринттік басылымы, Қара сөздері, Шәкәрім Құдайбердіұлы мен Мұхтар Әуезовтің, Федор Достоевскийдің бұрын-соңды жарияланбаған шығармалары жарық көрді. Алаш қайраткерлерінен бастап бүгінге дейінгі Абай шығармашылығын зерттеушілердің еңбектері жинақталған 5 томдық «Абайтану» таңдамалы шығармалар жинағы, Т.Көбдіков, М.Қабанбаев, А.Иванов, М.Сәрсеке, О.Бөкей, С.Досжан, Д.Рамазан және т.б. жазушылардың еңбектері қайта ба- сылып шықты. Ал келесі — «Ұлы даланың ұлы қаламгері» атты кітап көрмесі заманымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезовтің 125 жылдығына арналыпты. Көрмеде жазушының көптеген шығармалары, энциклопедиялық басылымдары, Бөрілідегі мұражайынан алынған жәдігерлердің суреттері қойылған. Жазушының қазақ халқының тұрмыс-тіршілігі кеңінен қамтылған «Абай жолы» шығармасы әлемнің 120 тіліне аударылғаны белгілі. Роман-эпопеяның кітапхана қорында сақталған 5 тілдегі аудармасы да көрмеден орын алған. «Ғасырлармен үндескен асыл қазына» атты үшінші экспозицияда оқырмандар назарына кітапханадағы сирек басылымдар ұсынылған. Сирек басылымдардың алтын қорында кітапхананың 1883 жылы қоғамдық кітапхана болып іргесін көтерген уақытынан бастап қала тұрғындары, зиялылар, шенеуніктер сыйға тартқан төрт жарым мыңға жуық кітаптар мен Абай заманынан бастап жарық көрген 129 атаудан тұратын мерзімді басылымдар бар. Мұндағы әдебиеттер XVIII ғасырдың екінші жартысы мен XIX ғасырда баспа бетін көрген. Ал XX ғасырдың басында жария көрген сирек қордың өлкетану басылымдары Омбы, Верный, Ташкент, Қызылорда, Орынбор, Орал мен туған қаламыз Семейдегі баспаханалардан басылып шыққан. Сирек басылымдар қорымен, әлем әдебиетінің жауһарларына айналған шығармалармен, ұлт зиялыларының асыл мұраларымен таныстырған мерзімді басылымдар бөлімінің басшысы Жаңылгүл Әділбекқызы бүгінгі күні осындай құнды жәдігерлерді алып оқуға мүмкіндік беретін кітапхананың бағасын біле бермейтінімізді де айтып өтті. — Біздің кітапхана қоры өте бай. «Қолда барда алтынның қадірі жоқ» демекші, оқырмандарымыз мұндай асыл қордың маңызын түсіне бермейді. Оған мысал келтірейін, пандемияға дейінгі жылы Польша елінен саяси жер аударылған поляктардың өмірін зерттеумен айналысып жүрген ғалым біздің қалаға, кітапханамызға арнайы келген болатын. Ол сирек қормен танысып, өзінің зерттеу еңбегіне қажет көптеген деректер тапты. Ал бізде осы аса құнды жәдігерлерді зерттеуге деген құлшыныс аз, — дейді мерзімді басылымдар бөлімінің басшысы. Әдеби экспозиция келушілердің үлкен қызығушылығын тудырды. Невзоровтар отбасы атындағы бейнелеу өнері мұражайының қызметкері Әлия Әділханқызы көрмеден кейінгі әсерін бөлісті. — Бүгінгі көрмеде Абай кітапханасының қоры өте бай екеніне көзіміз жетіп отыр. Абай, Шәкәрім, Әуезовтің, Алаш зиялыларының әдеби мұраларымен қоса, өлкемізді зерттеген ғалымдар мен зерттеушілердің еңбектерімен де таныстық. Кітапхана қорында елімізде ғана емес, бүкіл әлемде сирек кездесетін жәдігерлер сақталғанын біліп таңғалдық. Көбінде теледидардан айтылған ақпаратқа құлақ түреміз де, кітапханаға арнайы келіп, тарихи маңызы бар оқиғалармен танысуға уақыт бөле бермейміз. Осы көрмеден соң оны тамашалауға келгендердің көзқарастары өзгеріп, кітапханаға назарлары ауады деп ойлаймын.
Мұндай танымдық ісшараларға әсіресе жастар көп келсе, құнды еңбектерді алып оқыса, олардың рухани тұрғыда дамуына септігін тигізер еді, — дейді Әлия Әділханқызы.
Дана ТАЛҒАТБЕК,
«Семей таңы»