"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»

04.03.2023
«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»
34
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»1—Ахмет Байтұрсынұлының арманы орындалды ма?

Алдымен айтарым; «Ахаң жүрген жерлермен» атты Қостанайдан шыққан Сапарнаманың 4 маусым 2022 жылы Қарқаралы – Семейден басталуы қуантты. Оған себеп; Алаш астанасы болып алғаш (1918 жылы) аталған Семейдің әлі күнге Руханият әлеуеті, мен қаладағы Мұражай, Мұрағатттардың, Театрлардың барлығының көрермен – тыңдаушыларына үзіліссіз толы болуы еді. Осы, үшін Алаш рухын сөндірмей келе жатқан Семейліктерге рахмет.

-Ахаң арманы еліміздің тәуелсіздік алуымызбен Республикамыздың

Шекарасының беріктігімен, Әнұранымыз, Елтаңба, Туымыздың тұғырымен айқындалып тұрған жоқ па?!

 

2—Оқу-ағартушылық бағытындағы еңбегі жайлы айтсаңыз?

А. Байтұрсынұлы атындағы «Тіл білімі, институты ғалымдары зерттеуі арқасында А. Байтұрсынұлының «Әліппеден» бастап, Қазақ тілі білімі саласынағы (синтаксис, фонетика, морфология т.б.) еңбектері жарыққа шығарылып, қолданысқа енуде.

 

3—Реформаторлығына тоқталып өтсеңіз?

 

1926-1944 дейін қолданылған Әліппе, Ахаң ашқан қазақ мектебі; қазіргі Қытай, Түрікте қолданылып келе жатқан «Әліппесі» Ахаң ашқан қазақ мектебі; Ахаң түрлеген – Ана тілі, Әдебиет теориясы бәрі – бәрі  Ахаң реформаторлығы.

 

4—Алаш ордадағы саяси қызметі бағаланды ма?

 

Бұл туралы арнайы бұйрық, қаулы қажет пе? Зерттеушілер, әйтсе де, Ахаңның бұл саладағы қызметі насихатталып толық айқындалып болмаса да Алаштар туралы деректер оқырмандарға таныстырылып жүр. Әлі де ақтаңдақтар ашыла түсер. Ахаңның мемлекеттігіміз үшін еткен еңбегі – ақиқат ісі. Қаныш Имантайұлы айтқандай «Баласы әкесін табатын» уақыт та болар әлі…

 

5—Мұраларына толыққанды жүйелеу жүргізілді ме?

Еңбектерінің толық жүйесі әлі жасалған жоқ. Десек те, «Тіл білімі институты ғалымдары, әсіресе, Айгүл Ісмақова, Орынай Жұбай тәрізді ғалымдардың еңбегі зор. Ахаңның әсіресе, «Мәдениет тарихы» жөніндегі еңбегі әлі табылмай отыр. Бұл жөнінде мұрағаттаушылар ізденісі қажет.

 

6—Ұлт мұраты жолындағы «Ахметшілдер» қайда? Не істеп жүр?

Не тындыруда?

Өзімше, Ахметшілдер таптаурыннан толық шықты деуге ерте. Алайда, ізденістер бар сияқты. Мен, зерттеуші емеспін, тек Ахметтанушы ғанамын.

 

7-*Әліпби өзектілігі бүгінгі күні әлі де маңызды ма?

Бұл әсіресе «ұлт балалары» үшін маңызды. Осыны толық мемлекеттік деңгейде қолдамағаннан ұлт тілі қауқарсыз ба, қалай?…

-Қазақ балаларын Жапондар сияқты 11 жасқа дейін тек ана тілінде оқыту қажет сияқты.

 

8—Ахметтану ғылымындағы ең басты жаңалық?

 

Ахаң шығармаларының, қызметінің өз атымен өзіне толық болмаса да қайтарыла бастауы, бұл әлі де нақты қолдау таба түсері хақ! .

 

9—Деректі жинақтар шығарып, фильм түсіру жағы қаншалықты жоғары деңгейде?

 

Өте нақты болмаса да энциклопедиясы, 6 томдағы т.б. жекелеген естеліктер шығарылуда. Әзірге бір фильм, талапкерлер түсірілген шағын қойылымдар ғана. Көп сериялы көркем фильм қажет-ақ. Оғанда қол жетер, үмітсіз шайтан кебі ғана бар…

 

10—Орта Азиядағы түрік ғұламасы дегенге келісесіз бе? Егер, Алашқа қосылмаса қандай ғұмыр кешер еді?

 

  1. Әрине; Оған орыс ғұламалары; С.Ольденбург, Е.Д.Поливанов, И.Патов, Н.Ф.Яковлев, Бартольд, А.Н.Кононов, А.Н.Самойловтар биографиялық анықтама жазып «Әдеби энциклопедиясы» жинағына – Қазақ тілі орфографиясының реформаторы қазақ грамматикасы мен қазақ әдебиеті теориясының негізін қалаушы» деп санау 1931-ші жылы-ақ баға берген. Тіпті, Яковлев оның фонографиядағы еңбегін Америка ғалымы Р.О.Якобсонмен тең деп санаған.

 

  1. Ахаң Алашсыз өмір сүре алмас еді. Ол оның перзенттік мақсаты, жетем деген мұраты. Ахаңның Алашшылдық – басты қыры.

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»

 

 

Қостанайлық Ахметтанушы Ибраһім Ағытаевтың
Семей қаласының облыстық тарихи-өлкетану музейіне онлайн конференцияда 25-ші тамыз 2022-жылы берген с ұ х б а т ы н а н.
Сұқбаттасқан – Ерік Омарғалиев, музейдің жас маманы

Ұқсас жаңалықтар

ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖЕЛІЛЕРІНЕ ҚОСУ ТӘРТІБІН БІЛЕСІЗ БЕ?

29.09.2023
ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖЕЛІЛЕРІНЕ ҚОСУ ТӘРТІБІН БІЛЕСІЗ БЕ?

Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі № 588 «Электр энергетикасы туралы» Заңының 6-бабының 2-тармағына сәйкес, ҚР Энергетика министрлігі Атомдық және...

Толығырақ...

«БОЛАШАҚ ЖАСТАР — ЕЛ ҚОРҒАНЫ»

28.09.2023
«БОЛАШАҚ ЖАСТАР — ЕЛ ҚОРҒАНЫ»

Абай облысында 26 қыркүйек күні «Жаңа Қазақстанның тірегі - айбынды жастар» әскери патриоттық іс - шарасы болып өтті. Қорғаныс министрлігінің...

Толығырақ...

Семей қаласында көмір қоры жеткілікті

26.09.2023
Семей қаласында көмір қоры жеткілікті

Алдын ала болжам бойынша алдағы жылу маусымына Семей қаласына 260 000 тонна көмір қажет. Көмірмен уақытылы қамтамасыз ету үшін «Қаражыра»...

Толығырақ...

Орталық саябақтағы көгалдар автоматты суару жүйесіне қосылды

26.09.2023
Орталық саябақтағы көгалдар автоматты суару жүйесіне қосылды

Бұған дейін Семей қаласындағы орталық саябақтың жағдайы біраз кері пікірлерге ұшыраған болатын. Ағымдағы жылы облыс әкімі Нұрлан Ұранхаевтың тапсырмасы бойынша...

Толығырақ...

Хабарландыру

26.09.2023

«ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС аумақтық сайлау комиссияларынан мәслихаттар депутаттығынан шығып кеткендердің орнына үгіт-насихат материалдарын орналастыру үшін «Semeı tańy», «Вести Семей»...

Толығырақ...

Абай облысында «Еңбек жолы» өңірлік байқауының жеңімпаздары марапатталды

25.09.2023
Абай облысында «Еңбек жолы» өңірлік байқауының жеңімпаздары марапатталды

Бүгін Абай облысында Еңбек күнін мерекелеу аясында «Еңбек Жолы» республикалық байқауының өңірлік кезеңінің жеңімпаздарын салтанатты түрде марапаттау рәсімі өтті. Конкурс...

Толығырақ...

Жаңалықтар

ЭЛЕКТРМЕН ЖАБДЫҚТАУ ЖЕЛІЛЕРІНЕ ҚОСУ ТӘРТІБІН БІЛЕСІЗ БЕ?

5 дней бұрын

«БОЛАШАҚ ЖАСТАР — ЕЛ ҚОРҒАНЫ»

6 дней бұрын

Семей қаласында көмір қоры жеткілікті

1 неделя бұрын

Орталық саябақтағы көгалдар автоматты суару жүйесіне қосылды

1 неделя бұрын

Хабарландыру

1 неделя бұрын

Абай облысында «Еңбек жолы» өңірлік байқауының жеңімпаздары марапатталды

1 неделя бұрын

Жылыту маусымына дайындық қатаң бақылауда

1 неделя бұрын

Бюджет қаражатын ұрлау фактісі анықтады

1 неделя бұрын

Абай облысы әкімі «Елімай» командасын Премьер-лигаға өтуімен құттықтады

1 неделя бұрын

Абай облысында пайдаланылмай жатқан 130,5 мың га жер мемлекет меншігіне қайтарылды

1 неделя бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Редактор:
Ләйла Еділқызы Тілеубаева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Таным
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС