"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»

04.03.2023
«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»
80
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»1—Ахмет Байтұрсынұлының арманы орындалды ма?

Алдымен айтарым; «Ахаң жүрген жерлермен» атты Қостанайдан шыққан Сапарнаманың 4 маусым 2022 жылы Қарқаралы – Семейден басталуы қуантты. Оған себеп; Алаш астанасы болып алғаш (1918 жылы) аталған Семейдің әлі күнге Руханият әлеуеті, мен қаладағы Мұражай, Мұрағатттардың, Театрлардың барлығының көрермен – тыңдаушыларына үзіліссіз толы болуы еді. Осы, үшін Алаш рухын сөндірмей келе жатқан Семейліктерге рахмет.

-Ахаң арманы еліміздің тәуелсіздік алуымызбен Республикамыздың

Шекарасының беріктігімен, Әнұранымыз, Елтаңба, Туымыздың тұғырымен айқындалып тұрған жоқ па?!

 

2—Оқу-ағартушылық бағытындағы еңбегі жайлы айтсаңыз?

А. Байтұрсынұлы атындағы «Тіл білімі, институты ғалымдары зерттеуі арқасында А. Байтұрсынұлының «Әліппеден» бастап, Қазақ тілі білімі саласынағы (синтаксис, фонетика, морфология т.б.) еңбектері жарыққа шығарылып, қолданысқа енуде.

 

3—Реформаторлығына тоқталып өтсеңіз?

 

1926-1944 дейін қолданылған Әліппе, Ахаң ашқан қазақ мектебі; қазіргі Қытай, Түрікте қолданылып келе жатқан «Әліппесі» Ахаң ашқан қазақ мектебі; Ахаң түрлеген – Ана тілі, Әдебиет теориясы бәрі – бәрі  Ахаң реформаторлығы.

 

4—Алаш ордадағы саяси қызметі бағаланды ма?

 

Бұл туралы арнайы бұйрық, қаулы қажет пе? Зерттеушілер, әйтсе де, Ахаңның бұл саладағы қызметі насихатталып толық айқындалып болмаса да Алаштар туралы деректер оқырмандарға таныстырылып жүр. Әлі де ақтаңдақтар ашыла түсер. Ахаңның мемлекеттігіміз үшін еткен еңбегі – ақиқат ісі. Қаныш Имантайұлы айтқандай «Баласы әкесін табатын» уақыт та болар әлі…

 

5—Мұраларына толыққанды жүйелеу жүргізілді ме?

Еңбектерінің толық жүйесі әлі жасалған жоқ. Десек те, «Тіл білімі институты ғалымдары, әсіресе, Айгүл Ісмақова, Орынай Жұбай тәрізді ғалымдардың еңбегі зор. Ахаңның әсіресе, «Мәдениет тарихы» жөніндегі еңбегі әлі табылмай отыр. Бұл жөнінде мұрағаттаушылар ізденісі қажет.

 

6—Ұлт мұраты жолындағы «Ахметшілдер» қайда? Не істеп жүр?

Не тындыруда?

Өзімше, Ахметшілдер таптаурыннан толық шықты деуге ерте. Алайда, ізденістер бар сияқты. Мен, зерттеуші емеспін, тек Ахметтанушы ғанамын.

 

7-*Әліпби өзектілігі бүгінгі күні әлі де маңызды ма?

Бұл әсіресе «ұлт балалары» үшін маңызды. Осыны толық мемлекеттік деңгейде қолдамағаннан ұлт тілі қауқарсыз ба, қалай?…

-Қазақ балаларын Жапондар сияқты 11 жасқа дейін тек ана тілінде оқыту қажет сияқты.

 

8—Ахметтану ғылымындағы ең басты жаңалық?

 

Ахаң шығармаларының, қызметінің өз атымен өзіне толық болмаса да қайтарыла бастауы, бұл әлі де нақты қолдау таба түсері хақ! .

 

9—Деректі жинақтар шығарып, фильм түсіру жағы қаншалықты жоғары деңгейде?

 

Өте нақты болмаса да энциклопедиясы, 6 томдағы т.б. жекелеген естеліктер шығарылуда. Әзірге бір фильм, талапкерлер түсірілген шағын қойылымдар ғана. Көп сериялы көркем фильм қажет-ақ. Оғанда қол жетер, үмітсіз шайтан кебі ғана бар…

 

10—Орта Азиядағы түрік ғұламасы дегенге келісесіз бе? Егер, Алашқа қосылмаса қандай ғұмыр кешер еді?

 

  1. Әрине; Оған орыс ғұламалары; С.Ольденбург, Е.Д.Поливанов, И.Патов, Н.Ф.Яковлев, Бартольд, А.Н.Кононов, А.Н.Самойловтар биографиялық анықтама жазып «Әдеби энциклопедиясы» жинағына – Қазақ тілі орфографиясының реформаторы қазақ грамматикасы мен қазақ әдебиеті теориясының негізін қалаушы» деп санау 1931-ші жылы-ақ баға берген. Тіпті, Яковлев оның фонографиядағы еңбегін Америка ғалымы Р.О.Якобсонмен тең деп санаған.

 

  1. Ахаң Алашсыз өмір сүре алмас еді. Ол оның перзенттік мақсаты, жетем деген мұраты. Ахаңның Алашшылдық – басты қыры.

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»

 

 

Қостанайлық Ахметтанушы Ибраһім Ағытаевтың
Семей қаласының облыстық тарихи-өлкетану музейіне онлайн конференцияда 25-ші тамыз 2022-жылы берген с ұ х б а т ы н а н.
Сұқбаттасқан – Ерік Омарғалиев, музейдің жас маманы

Ұқсас жаңалықтар

«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

30.06.2025
«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

Semeytany.kz – Шығыс Қазақстан облысындағы бірнеше ауылдың тұрғындары көкөніс пен жеміс ағаштарын қырып бара жатқан құрттарға қарсы шұғыл шара қабылдауды...

Толығырақ...Details

Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

30.06.2025
Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

Semeytany.kz – Ақтөбе облысында өткен «Айбын-2025» XI халықаралық әскери-патриоттық жастар жиынында Абай облысының командалары үлкен жетістікке жетті. Қазақстан Президенті –...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

30.06.2025
Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

Облыс әкімі Берік Уәли Үржар ауданына жұмыс сапары барысында Жанай ауылында болды. Елдімекенде осы ауылдың тумасы Серікбол Омаровтың жеке қаражатына...

Толығырақ...Details

Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

30.06.2025
Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

Бүгін Үржар ауданының Таскескен ауылында дәстүрлі «Ауыл – ел бесігі» атты мәдени-спорттық фестиваль басталды. Белгілі меценат Талғат Сақанның ұйымдастыруымен, облыс...

Толығырақ...Details

Көлік салығын төлеу қатаң бақылауда

30.06.2025
Көлік салығын төлеу қатаң бақылауда

Абай облысында көлік салығын төлемегендерге қатысты шаралар күшейтілуде. Бұл туралы өңірлік коммуникациялар қызметі алаңында өткен баспасөз маслихатында Түсіндіру жұмысы және...

Толығырақ...Details

Абай облысында «Таза жағалау» акциясы өтті

27.06.2025
Абай облысында «Таза жағалау» акциясы өтті

Semeytany.kz – Абай облысында «Таза Қазақстан» республикалық экологиялық бағдарламасы аясында кең ауқымды тазалық акциялары ұйымдастырылды. Соның бірі – 27 маусым...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

«Құрт қаптап, ауыл бос қалды»: ШҚО тұрғындары көмек сұрайды

17 часов бұрын

Абай облысының жас ұландары «Айбын-2025» халықаралық жиынында топ жарды

17 часов бұрын

Алакөлді дамыту тұжырымдамасы таныстырылды

18 часов бұрын

Облыс әкімі Жанай ауылының тыныс-тіршілігімен танысты

18 часов бұрын

Үржар ауданының Таскескен ауылында «Ауыл – ел бесігі» фестивалі өтіп жатыр

18 часов бұрын

Көлік салығын төлеу қатаң бақылауда

18 часов бұрын

Абай облысында «Таза жағалау» акциясы өтті

3 дня бұрын

Абай облысында БАҚ қызметкерлері кәсіби мерекесін атап өтті

3 дня бұрын

Оқу-ағарту министрі Семейдегі білім нысандарын аралады

3 дня бұрын

Семейдегі аспалы көпірдің бір бөлігінде асфальт төсеу аяқталды

3 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС