"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»

04.03.2023
«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»
80
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»1—Ахмет Байтұрсынұлының арманы орындалды ма?

Алдымен айтарым; «Ахаң жүрген жерлермен» атты Қостанайдан шыққан Сапарнаманың 4 маусым 2022 жылы Қарқаралы – Семейден басталуы қуантты. Оған себеп; Алаш астанасы болып алғаш (1918 жылы) аталған Семейдің әлі күнге Руханият әлеуеті, мен қаладағы Мұражай, Мұрағатттардың, Театрлардың барлығының көрермен – тыңдаушыларына үзіліссіз толы болуы еді. Осы, үшін Алаш рухын сөндірмей келе жатқан Семейліктерге рахмет.

-Ахаң арманы еліміздің тәуелсіздік алуымызбен Республикамыздың

Шекарасының беріктігімен, Әнұранымыз, Елтаңба, Туымыздың тұғырымен айқындалып тұрған жоқ па?!

 

2—Оқу-ағартушылық бағытындағы еңбегі жайлы айтсаңыз?

А. Байтұрсынұлы атындағы «Тіл білімі, институты ғалымдары зерттеуі арқасында А. Байтұрсынұлының «Әліппеден» бастап, Қазақ тілі білімі саласынағы (синтаксис, фонетика, морфология т.б.) еңбектері жарыққа шығарылып, қолданысқа енуде.

 

3—Реформаторлығына тоқталып өтсеңіз?

 

1926-1944 дейін қолданылған Әліппе, Ахаң ашқан қазақ мектебі; қазіргі Қытай, Түрікте қолданылып келе жатқан «Әліппесі» Ахаң ашқан қазақ мектебі; Ахаң түрлеген – Ана тілі, Әдебиет теориясы бәрі – бәрі  Ахаң реформаторлығы.

 

4—Алаш ордадағы саяси қызметі бағаланды ма?

 

Бұл туралы арнайы бұйрық, қаулы қажет пе? Зерттеушілер, әйтсе де, Ахаңның бұл саладағы қызметі насихатталып толық айқындалып болмаса да Алаштар туралы деректер оқырмандарға таныстырылып жүр. Әлі де ақтаңдақтар ашыла түсер. Ахаңның мемлекеттігіміз үшін еткен еңбегі – ақиқат ісі. Қаныш Имантайұлы айтқандай «Баласы әкесін табатын» уақыт та болар әлі…

 

5—Мұраларына толыққанды жүйелеу жүргізілді ме?

Еңбектерінің толық жүйесі әлі жасалған жоқ. Десек те, «Тіл білімі институты ғалымдары, әсіресе, Айгүл Ісмақова, Орынай Жұбай тәрізді ғалымдардың еңбегі зор. Ахаңның әсіресе, «Мәдениет тарихы» жөніндегі еңбегі әлі табылмай отыр. Бұл жөнінде мұрағаттаушылар ізденісі қажет.

 

6—Ұлт мұраты жолындағы «Ахметшілдер» қайда? Не істеп жүр?

Не тындыруда?

Өзімше, Ахметшілдер таптаурыннан толық шықты деуге ерте. Алайда, ізденістер бар сияқты. Мен, зерттеуші емеспін, тек Ахметтанушы ғанамын.

 

7-*Әліпби өзектілігі бүгінгі күні әлі де маңызды ма?

Бұл әсіресе «ұлт балалары» үшін маңызды. Осыны толық мемлекеттік деңгейде қолдамағаннан ұлт тілі қауқарсыз ба, қалай?…

-Қазақ балаларын Жапондар сияқты 11 жасқа дейін тек ана тілінде оқыту қажет сияқты.

 

8—Ахметтану ғылымындағы ең басты жаңалық?

 

Ахаң шығармаларының, қызметінің өз атымен өзіне толық болмаса да қайтарыла бастауы, бұл әлі де нақты қолдау таба түсері хақ! .

 

9—Деректі жинақтар шығарып, фильм түсіру жағы қаншалықты жоғары деңгейде?

 

Өте нақты болмаса да энциклопедиясы, 6 томдағы т.б. жекелеген естеліктер шығарылуда. Әзірге бір фильм, талапкерлер түсірілген шағын қойылымдар ғана. Көп сериялы көркем фильм қажет-ақ. Оғанда қол жетер, үмітсіз шайтан кебі ғана бар…

 

10—Орта Азиядағы түрік ғұламасы дегенге келісесіз бе? Егер, Алашқа қосылмаса қандай ғұмыр кешер еді?

 

  1. Әрине; Оған орыс ғұламалары; С.Ольденбург, Е.Д.Поливанов, И.Патов, Н.Ф.Яковлев, Бартольд, А.Н.Кононов, А.Н.Самойловтар биографиялық анықтама жазып «Әдеби энциклопедиясы» жинағына – Қазақ тілі орфографиясының реформаторы қазақ грамматикасы мен қазақ әдебиеті теориясының негізін қалаушы» деп санау 1931-ші жылы-ақ баға берген. Тіпті, Яковлев оның фонографиядағы еңбегін Америка ғалымы Р.О.Якобсонмен тең деп санаған.

 

  1. Ахаң Алашсыз өмір сүре алмас еді. Ол оның перзенттік мақсаты, жетем деген мұраты. Ахаңның Алашшылдық – басты қыры.

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ АЛАШ ҰЛТ-АЗАТТЫҚ ҚОЗҒАЛЫСЫ»

 

 

Қостанайлық Ахметтанушы Ибраһім Ағытаевтың
Семей қаласының облыстық тарихи-өлкетану музейіне онлайн конференцияда 25-ші тамыз 2022-жылы берген с ұ х б а т ы н а н.
Сұқбаттасқан – Ерік Омарғалиев, музейдің жас маманы

Ұқсас жаңалықтар

Абай облысында 20 мыңнан астам адам қаржылық сауаттылығын арттырды

13.06.2025
Абай облысында 20 мыңнан астам адам қаржылық сауаттылығын арттырды

Semeytany.kz – Абай облысында «AMANAT» партиясы мен Halyk Bank-тің бірлесуімен жүзеге асырылып жатқан «Қарызсыз қоғам» жобасы аясында 20 мыңнан астам...

Толығырақ...Details

Облыс әкімі сингапурлық инвесторлармен әріптестік мәселелерін талқылады

13.06.2025
Облыс әкімі сингапурлық инвесторлармен әріптестік мәселелерін талқылады

Semeytany.kz – Абай облысының әкімі Берік Уәли бүгін «International Cement Group LTD» компаниясы директорлар кеңесі төрағасының орынбасары Вей Пингпен кездесті....

Толығырақ...Details

Шипалы көлде 300 орындық балалар лагері салынады

13.06.2025
Шипалы көлде 300 орындық балалар лагері салынады

Semeytany.kz – Бесқарағай ауданындағы Шипалы көлде туристік әлеуетті дамыту мақсатында жаңа жобалар қолға алынуда. Облыс әкімі Берік Уәли ауданға жұмыс...

Толығырақ...Details

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев медицина саласы қызметкерлерін марапаттау рәсімінде сөз сөйледі

13.06.2025
Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев медицина саласы қызметкерлерін марапаттау рәсімінде сөз сөйледі

Президент жиналған қауымды Медицина қызметкері күнімен құттықтап, осы мерекеге орай дәрігерлермен Ақордада алғаш рет кездесіп отырғанын әрі бұл жиынның мән-мағынасы...

Толығырақ...Details

Абай облысында 558 қаржы пирамидасының интернет-ресурсы бұғатталды

13.06.2025
Абай облысында 558 қаржы пирамидасының интернет-ресурсы бұғатталды

Semeytany.kz – Абай облысында қаржы пирамидаларына қарсы күрес шеңберінде 558 сайт пен чаттың жұмысы тоқтатылды. Бұл туралы Өңірлік коммуникациялар қызметінде...

Толығырақ...Details

Ресейде шетел азаматтарының елге кіру тәртібін реттеудің екінші кезеңі басталды

13.06.2025
Абай облысында шекарадан заңсыз өткізуге талпыныстар жиілеген – мамыр айындағы есеп

Semeytany.kz – 2025 жылғы 30 маусымнан бастап Ресейде шетел азаматтары мен азаматтығы жоқ тұлғалардың елге кіру тәртібіне қатысты жаңа талаптар...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Абай облысында 20 мыңнан астам адам қаржылық сауаттылығын арттырды

3 дня бұрын

Мемлекет басшысы ExxonMobil корпорациясының басқарма төрағасы және бас атқарушы директоры Даррен Вудсты қабылдады

3 дня бұрын

Облыс әкімі сингапурлық инвесторлармен әріптестік мәселелерін талқылады

3 дня бұрын

Шипалы көлде 300 орындық балалар лагері салынады

3 дня бұрын

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев медицина саласы қызметкерлерін марапаттау рәсімінде сөз сөйледі

3 дня бұрын

Абай облысында 558 қаржы пирамидасының интернет-ресурсы бұғатталды

3 дня бұрын

Ресейде шетел азаматтарының елге кіру тәртібін реттеудің екінші кезеңі басталды

3 дня бұрын

Абай облысында өңірлік ғылымды дамытуға арналған көшпелі конференция өтті

3 дня бұрын

Қазақстан экономикасы өсім жолында: 2025 жылдың алғашқы бес айында ЖІӨ 6%-ға артты

3 дня бұрын

Канонерка ауылындағы Мәдениет үйі жөндеуден өтеді

4 дня бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС