"Семей таңы" газеті
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
PDF нұсқа
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
"Семей таңы" газеті
PDF
Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау

ҚАТЫМ — АСТА ЫСЫРАПҚА ЖОЛ БЕРМЕЙІК

29.01.2016
101
Қаралды
Facebook-ке бөлісуWhatsapp-қа бөлісуTelegram-ға бөлісу

Бақилық болған жақындарымызды ақтық сапарға шариғаттың сара жолы, бабаларымыздың игі дәстүрімен шығарып сала алып жүрміз бе? Әсіресе қатым түсіріп, ас беруде нені артық орындап, нені ескермей жүрміз? Мұндай рәсімдердегі ысырапшылдық қайсы, дін талабы мен салт-жоралғылардың айырмалары қандай? Міне, аталмыш сауалдар апта дүйсенбі-сінде қалалық Достық үйінде өткен мәжіліс барысында кеңінен талқыланды.

Алқалы басқосуға қалалық ардагерлер кеңесінің президиум мүшелері, шаһар ақсақалдары, өңіріміздегі дін қызметкерлері жиналды.

Көпшілік алдында кіріспе сөз алған ҚМДБ-ның Семей өңірі бойынша өкіл имамы Мақсат Алтыбай қазіргі таңдағы діни рәсімдерді бірізділікке түсірудің маңыздылығы жөнінде сөз қозғады. Әсіресе өлім-жітім шыққан үйдегі дастарқан жайып, ас беру мәселесін күн талабына қарастыру, бір шешімге келу қажеттігін айтты.

— Жасыратыны жоқ, мәйітті жөнелтудің өзі бәсекеге айналып бара жатқандай. «Өлім – бардың малын шашады, жоқтың артын ашады» деген нақыл бүгінгі күнге де дәл келіп тұр. Жақыны өмірден озған кейбір жағдайы төмен отбасылар марқұмды ақтық сапарға жөнелтуде сөз келуден сақтанып, қарызға батып, қиналып жататын жағдайлар кездеседі. Ал бақилық бол-ған мұсылманның жетісін, қырқын, жылын беру шариғаттың талабы емес. Оны өткізбегені үшін ешкім күнәлі болмайды. Бұл тек бабаларымыздың Исламмен астасқан дәстүрі ғана. Бірде сүйікті Пайғамбарымызға (с.ғ.с.) бір кісі: «Ислам бұйырған істердің ең қайырлысы қайсысы?» – деп сұрақ қояды. Сонда Алла елшісі (с.ғ.с.): «Танитынға да, танымайтынға да сәлем беру және өзгелерге тағам беру», – деп, қысқа жауап қайырыпты. Осы хадистен шығатын қорытынды: тамақ беруге тыйым салынбағанымен, ысырапшылдыққа жол бермеу міндеттелген. Яғни, ас беруде дастарқанға тағамның түр-түрін  толтырып, қымбат ресторандарда жасап, бәсекелестікке, мақтанға  салынуға болмайды. Құран Кәрімде «Алла ысырапшылдарды жақсы көрмейді» деген аят бар. Осы ретте қатым үстеліне қойылатын ас мәзірін әзірлеп шықтық. Бұл үрдіске еліміздің көптеген аймақтары бізден бұрын көшіп кеткен болатын. Біз павлодарлық әріптестеріміздің тәжірибесіне сүйендік,- деді Мақсат Қуанышұлы. Мұндағы мақсат – қатым — ас жиындарын қарапайым, жұпыны түрде өткізу, азалы үйге салмақ түсірмеу. Ал егер барлық қатым дастарқандарында бірдей мәзір жасалса, ауқаттылар мен тұрмысы төмен отбасылардың айырмасы да байқала қоймас еді.

Осыдан кейін дөңгелек үстелге жиналған ақсақалдар мен дін қызметкерлері аталмыш мәзір түрлерін талқылауға кірісті. Қатым дастарқанына ұсынылған тамақ түрлеріне ет, бауырсақ — шелпек, тоқаш, жент, талқан, сары май, қант, печенье, өрік-мейіз және құрма енгізіліпті. Осы ретте жиынға қатысушы әжелер тарапынан мәзірдегі өрік пен мейіз, құрма алынып тасталса деген ұсыныс түсті. Себебі, бұл азық түрлері көрші елдерден әкелінетіндіктен, көтерілген доллармен бірге бағасы күрт шарықтап кеткен. Яғни, қалтаға салмақ түседі. Бұл уәжге орынды жауап      қайырған Мақсат Алтыбай павлодарлық діндарлар алғашында өрік-мейізді жазбағанын, алайда тұрғындар «бұл тағамдар дастарқанның сәні» деп келіспегенін айтты. Сөйтіп,  мүфтиятқа шағым жасағандықтан, тізімге қайтадан енгізілген екен.

Тағы бір айта кетер жайт — имамдар қатым мен ас беруде көптеген тағам түрлерін үстелден алып тастапты. Бірінші кезекте — алма және апельсин, банан тәрізді субтропикалық жемістер. Екіншісі — қымбат бағалы түрлі жаңғақтар, шоколад — кәмпиттер, т.б.  Бұл, әсіресе қазіргідей экономикалық дағдарыс қыспаққа алған шақта, азалы отбасының  бюджеті үшін шығынға батуға жол бермейді.

Рас, торқалы той, топырақты өлімде алыс-жақыннан жиналатын жамағайын үшін әр қазақ барын салады. Әйтсе де дін қызметкерлері ас беру рәсіміндегі жорал-ғыларды жаңартуды ұсынады. Атап айтсақ, ұзағынан сөз сөйлеуді азайту, тек ет жақын туыстары  немесе сарысүйек құдалары ғана марқұмның істеген жақсылығын өнеге ретінде қысқаша айтып өтсе жеткілікті. Алайда қазіргі қатымдарда сөз алатындар көбінесе «тақырыптан» ауытқып, марқұмның өзін емес, оның бастық баласын мақтап кететін жайттар да кездеседі. Осы пікірді алға тартқан Мақсат Алтыбай жаназа рәсіміндегі ұзын-сонар митинг пен қаралы үйдің дастарқаны басындағы тост көтеруге көбірек ұқсайтын сөздерді азайту жайында ұсыныс жасады. Сонымен қатар мәйіт өмірден өткен күннің кешкісін берілетін «қонақасы» аталып кеткен ас беру түрін мүлдем өткізбеу керектігін қадап айтты.

—  Бұл — шариғатымызда жоқ, тіпті дәстүрімізге де жат кейіннен пайда болған үрдіс. Яғни, қымбат ресторан, кафелерді жалға алып, 150 немесе 200 адамға дастарқан жаю  -ысыраптың нағыз өзі әрі азалы үйге жасалған қиянат. Ал алыстан келген қонақтар болса, олардың саны ұзаса 20-дан аспайтыны анық, туысының немесе көршісінің үйінде тамақ беруге болады. Яғни қонақасы беру дұрыс емес,- деді бас имам.

Осыдан соң жиынға қатысушы ақсақалдар сөз алды. Қалалық ардагерлер кеңесі президиумының мүшесі Молдаш Мусин ақсақал бұл бастаманы қолдайтынын жеткізіп:

– Менің әкем 1995 жылы, заманның қиындау тұсында, жүз жасқа толып өмірден озды. Жарықтық  бір күн ғана ауырды. Дүние салар сәтінде бізді, үш ұлын, қасына жинап: «Балаларым, мен қайтыс болған соң, қонақасы беруші болмаңдар. Қырық күндік, жылдық ас беру де Құранда жазылмаған. Діннің жолы емес. Ысырапшылдыққа бармаңдар. Ал кейін, заман түзелген шақта, Алла бақуаттылық берсе, еске ала жатарсыңдар»,- деп өсиет айтты. Біз әкемізді жер қойнына тапсырған соң өсиетін орындауға тырыстық. Алайда жақын-жуықтарымыз: «Сендер атеистік қоғамда өскенсіңдер» ,- деп дұрыс қабылдамады. Жалпы, бұл мәселеде ең алдымен теріс түсініктен арылып, «жұрттың сөзіне қаламыз» деген тәрізді жалған намыстан айығу қажет,- деп орынды пікір білдірді.

Осыдан соң сөз алған ақсақалдар мен дін қызметкерлері өлік шыққан үйден ас ішудің дінімізде жоқ, орынсыз іс екенін тілге тиек етті. Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с) өз хадисінде: «Өлік шыққан үйден үш күнге дейін тамақ ішкен адам — бізден емес»,- деп ескерткен екен. Расында да, бабалар салтында қазалы үйдің қазаны үш күнге дейін төңкерулі жатады. Оты сөндіріледі. Марқұм үшін аза тұтылады. Ал туыстары мен көршілері үйлерінен азық әкеліп тамақтандырып, қайтарында ас әкелген ыдыстарын бос алып шығатын-ды. Ал қазақ дәстүріндегі басқа уақыттарда көршісінің ыдысын тәттілер, оны-мұны салып қайтару осы ұғымнан келіп шыққан екен. Себебі тек азалы үйден ғана ыдыс бос қайтуы тиіс. Алайда бүгінгі өлік шыққан үйдегі жағдай басқаша. Қатымға келген көпшілік бүйірі бұлтиған пакеттермен қайтып жатады. Бұл жайында Мақсат      Алтыбай: «Егер қатым дастарқанынан үйіне деп тағам алған адам ол іске мұқтаждықтан барса, онда сауа-бын Алладан үміт етуге болады. Ал төрт құбыласы түгел адамның қатым берушінің дастарқанындағы азықты пакеттеп алып кетуі жөн емес»,- деп атап өтті.

Дөңгелек үстелге жиналған ақсақалдар жаңа бастаманы бір ауыздан қолдап, көпшілікті де ортақ ұстанымда болуға шақыратындықтарын айтты.

Қуаныш ЖОЛЫМБЕТ, «Семей таңы»

 

Ұқсас жаңалықтар

Заманауи техниканы ауылға беру: ТЖМ қауіпсіздік стандарттарын теңестіреді

07.05.2025
Заманауи техниканы ауылға беру: ТЖМ қауіпсіздік стандарттарын теңестіреді

Жезқазғанда Ұлытау облысы Төтенше жағдайлар департаментінің бөлімшелеріне жаңа арнайы техниканы тапсыру рәсімі өтті. Іс-шараға әкімдік, ТЖД өкілдері, ардагерлер, қызмет қызметкерлері...

Толығырақ...Details

Қазақстандағы ТЖ жүйесінің цифрлық трансформациясы

06.05.2025
Қазақстандағы ТЖ жүйесінің цифрлық трансформациясы

Төтенше жағдайлар министрлігінде дағдарыстық жағдайларда басқарудың тиімділігін арттыруға, төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою бойынша үйлестіруді қамтамасыз етуге бағытталған...

Толығырақ...Details

Алматы әуежайын дамытуға 362 млн доллар жеке инвестиция тартылады

06.05.2025
Алматы әуежайын дамытуға 362 млн доллар жеке инвестиция тартылады

ҚР Көлік министрлігі мен «Алматы халықаралық әуежайы» АҚ инвестиция мәселелерін нақтылау, іске асыру кезеңдерімен және әуе айлағын одан әрі дамытуға...

Толығырақ...Details

Еліміздегі ең танымал ТОП-10 спорт түрі

06.05.2025
Еліміздегі ең танымал ТОП-10 спорт түрі

Қазақстан Республика Туризм және спорт министрлиги 2024 года жылдың қорытындысысынша еліміздегі ең танымал спорт түрлері туралы деректерді ұсынды. Статистика бұқаралық...

Толығырақ...Details

5 МАМЫР — ДҮНИЕЖҮЗІЛІК АКУШЕРЛЕР КҮНІ

05.05.2025
5 МАМЫР — ДҮНИЕЖҮЗІЛІК АКУШЕРЛЕР КҮНІ

Бүгін біз жаңа өмірдің бастауында тұратын жандарды — акушерлерді құрметтейміз! Қазақстанда жыл сайын орта есеппен 370 мыңға жуық босану қабылданады,...

Толығырақ...Details

ТЖМ ауылдық жерлерде қауіпсіздікті нығайтады

05.05.2025
ТЖМ ауылдық жерлерде қауіпсіздікті нығайтады

Қазақстан ТЖМ ауылдық елді мекендердегі қауіпсіздікті нығайту бойынша жүйелі жұмысты жалғастыруда. Осының шеңберінде жергілікті атқарушы органдарды өртке қарсы қорғауды нығайтуға...

Толығырақ...Details

Жаңалықтар

Заманауи техниканы ауылға беру: ТЖМ қауіпсіздік стандарттарын теңестіреді

2 дня бұрын

Қазақстандағы ТЖ жүйесінің цифрлық трансформациясы

4 дня бұрын

Алматы әуежайын дамытуға 362 млн доллар жеке инвестиция тартылады

4 дня бұрын

Еліміздегі ең танымал ТОП-10 спорт түрі

4 дня бұрын

5 МАМЫР — ДҮНИЕЖҮЗІЛІК АКУШЕРЛЕР КҮНІ

4 дня бұрын

ТЖМ ауылдық жерлерде қауіпсіздікті нығайтады

4 дня бұрын

Биылғы құрылыс маусымы аясында бірқатар жол құрылысы басталады

5 дней бұрын

Қазақстандық оқушы Азия-Тынық мұхиты аймағының ең мықты лингвисі атанды

5 дней бұрын

Семейлік шекарашылар “Бірлік жарысы” марафонына қатысты

1 неделя бұрын

Әуежайдың террористік қауіп-қатерге дайындығы тексеріледі

1 неделя бұрын
Тағы оқу...

Директор:
Риза Асанқызы Молдашева

Веб-менеджер:
Ерлан Айқынұлы


«Семей таңы» газеті 1969 жылы «Құрмет белгісі» орденімен, 2009 жылы ҚР Президентінің БАҚ саласындағы
грантымен марапатталған.

Редакция мекенжайы:

F18A5H3, Семей қаласы,
Қайым Мұхамедханов көшесі,12.

Байланыс:

Директордың қабылдау бөлмесі — 523657;
бас редактор — 520984;
Жарнама және баспасөзге жазылу бөлімі — 560803;
факс — 520475.

 

e-mail:
info@semeytany.kz


Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігі берген қайта тіркеу куәлігі
№7220-Г, 30.07.2018.ж.


Яндекс.Метрика

© «ABAI AIMAQ MEDIA» ЖШС

Нәтиже табылмады
Барлық нәтижені қарау
  • Жаңалықтар
    • Саясат
    • Мәдениет
    • Қоғам
    • Қылмыс
    • Спорт
    • Экономика
    • Жаһан
    • Көзқарас
  • Мультимедиа
    • Видео
    • Фото
  • Төртінші билік

© «Семей таңы газеттері – Вести Семей» ЖШС