Саяжай алаптарында шешімін таба алмай отырған мәселелер жетіп артылады. Бүгін сол күрмеуі көп күрделі мәселелердің бірі болған қоғамдық көлік пен оның «тізгінін» ұстаған тасымалдаушылар жайын сөз етпекпіз. Уақытында келіп болмайтын, тар көліктің ішінде иін тіресе тұратын, адамды лықа толтырып, бір-бірімен жарысатын, адам саны жеткіліксіз болса, «жатып алатын», күн ұясына батса, жүрмей қалатын қоғамдық көліктер тұрғындардың көңілінен қайдан шықсын! Әңгіменің тоқетеріне келер болсақ, қаламыздың Шығыс кентіне қатынайтын №17 бағыттағы автобустар жаңа жылдан бастап аталған бағытта қызмет көрсетуді өз беттерімен тоқтатқан. Бұл онсыз да қоғамдық көлікке көңілдері толмай жүрген тұрғындардың наразылығын тудыруда. Қарапайым халықтың жайын түсінуге болады, әрине. Өйткені бұл тұрғындардың ертелі-кеш жұмыстарына барып қайтуы мен балаларының сабаққа қатынауын қиындатып отыр.
Жалпы, аталған аудан (бүгінде саяжай алаптары бір-бір аудан дәрежесіне жетті деп айтуға болады) тұрғындарына «Семавтопарк» ЖШС-не тиесілі №17 бағыттағы жалғыз маршрут қысы-жазы қызмет көрсететін. Ал жаз маусымында бұл бағытқа басқа да қоғамдық көліктер қосылатын. Тұрғындардың қиналатын тұсы да осы қосымша бағыттар қысқартылған күз бен қыс мезгілі. Сондықтан да қала билігі өткен жылы тұрғындар өтінішін ескеріп, аталған саяжай массивіне тек жаз мезгілінде қатынайтын №52 бағыттағы шағын автобусты қалдырған болатын.
Алайда қуаныш ұзаққа бармады. Араға біраз уақыт салып, онсыз да жолаушыларын сағаттап күттіретін №17 бағыттағы бірлі-жарым автобустар жаңа жылдан бастап мүлдем жүрмей, қатынасты қиындатты. Қыс бойы қоғамдық көлікпен арпалысып шығатын халық мәселені билік құлағына жеткізе алмай отыр. Сөздің реті келгенде айта кетейік, Семейге Ермак Сәлімов әкім болып алғаш тағайындалған тұста қаладағы қоғамдық көлік мәселесін талай мәрте көтерген еді. Тіпті шаһар басшысы бір сәт аялдамада тұрып, жолаушы кейпіне еніп бақылап та көрді. Бірақ сол баяғы кемшілік кері кеткен күйінде қалуда. Жалпы, бұған дейін де билік пен тасымалдаушылар арасынан «қара мысық» өтіп, даулы жағдай да туындаған болатын. Бүгінгі күні әкімнің қоғамдық көлікке мінбейтінін білетін жұрт мұның бір жақты шешілетініне сенуден қалған.
– Шығыс кентінің оң жағалауына қатынайтын №17 бағыттағы маршрут жаңа жылдан кейін мүлде жүрмейтін болды. Оған дейін де дұрыс жүргені шамалы. Қазір бұл бағытта тек №52 шағын маршрут қатынап жүр. Бұл не деген сұмдық! Балаларымыз сабаққа, өзіміз жұмысқа қалай барарымызды білмейміз. «Газельдерге» оқушылар сыймайды. Қыс болса болды қоғамдық көлікпен арпалысамыз да жатамыз. Тасымалдаушылар ойларына келгенін істейді,- дейді саяжай тұрғындарының бірі.
Ал Сәуле есімді тағы бір тұрғын тасымалдаушылардың әрекетінен халықтың әбден мезі болғанын айтады.
– Міне, қар түскелі, осы №17 маршрутпен алысып біттік. Уақтылы жүрсе, жарайды дерсің. Біресе жолдың тазаланбауын, біресе адамның аздығын сылтауратады. Жергілікті билікте де қауқар жоқ. Әйтпесе осы бір бағытты реттеулеріне болады ғой. Жылда қайталанатын жағдай. Күн аязда автобусты сағаттап күтетін балаларға қиын. Ақыры жұмысын тоқтатқан екен, орнына жауаптысын жіберсін,- дейді.
Ал немерелерін күн сайын сабаққа апаратын Асқар ақсақал болса:
– №17 маршруттың қылтың-сылтыңы өткен жылдан басталды. Сол уақыттан бері тиісті шара қолданылуы керек еді. Енді мүлде жүрмей қалды. Бұл – барып тұрған жауапсыздық. Жергілікті билік те «сен тимесең, мен тиме» деп, тасымалдаушыны жөнге келтірудің орнына, арқаны кеңге салып отыр. Ал оған не дейсіз енді? – дейді зейнеткер.
Аталған мәселе бойынша Семей қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөліміне хабарласып, мәселенің мән-жайын түсіндіруді өтіндік. Аталған бөлімнің сектор меңгерушісі Назым Жамболатованың ақпаратынша, Шығыс кентіне қатынайтын №17 бағыттағы автобустар 6 қаңтардан бастап желіге шықпаған. Оның айтуынша, «Семавтопарк» ЖШС-не тиесілі көліктер желіге өзге тасымалдаушы жіберілгеннен кейін «өкпелеп» жұмыстарын тоқтатыпты.
– Саяжай алабына №52 бағыттағы қоғамдық көлік жаз мезгілінде жүріп, қазан айының 15-нен бастап бағытын өзгертетін. Халық көп тұратындықтан, тұрғындар мен аталған ауданнан сайланған қалалық мәслихат депутаты Айнұр Арғынбекова аталған маршрутты қалдыруды өтінген болатын. №17 автобусқа халық сыймайды дегеннен кейін рұқсат бергенбіз. Шыны керек, олар қыстыгүні жүргілері келмеді, дегенмен біз көндірдік,- дейді Назым Жамболатова.
Міне, тасымалдаушы «Семавтопарктің» бар уәжі осында жатыр. Жолаушыларымыздан айырылдық деп жауапсыздық танытып отыр. Ал тұрғындар сол баяғы шешімі табылар түрі жоқ өткір мәселесімен қалды. Тасымалдаушылар неліктен осындай әрекетке барады, не себепті олар ойларына келгенді жасайды және неліктен қызмет алушылардың, яғни жолаушылардың құқығын аяққа таптайды деген заңды сауалдар туындайды. Оған жергілікті биліктің жауабы дайын. Айтуларына қарағанда, оларда тасымалдаушыларды заң шеңберінде тәртіпке салатын тетік болмай тұр екен. Жолаушылар тасымалы мәселесінің айта-айта жауыр болғаны рас. Бейберекетке биліктегілер де шарасыздық танытып отырған сияқты. Бір ғана мысал, айтып отырған нақ осы №17 бағыттағы автобустар өткен жылдан бері талапты бұзып келген. Бұдан атқарушы билік те хабардар. Назым Жамболатованың сөзіне сүйенсек, әкімдік бұған дейін де келісімшартты бұзатындығы жөнінде ескерткен. Алайда «Семавтопарк» бір жақты келісімшартты бұзуға қарсы болған. Сонда жергілікті билік тендер талаптарының бұзылғанын біле тұра, неліктен шара қолданбайды екен?
Тұрғындардың айтуынша, «Семавтопарк» ЖШС-не қарасты №17 бағытқа желтоқсан айының өзінде екі-ақ автобусты шығарып отырған. Ал келісімшарт бойынша, егер де бір айдың ішінде желіге 70 пайыздан кем автобус шыққан болса, тасымалдаушыға келісімшарттың бұзылатыны жөнінде он күн бұрын ескерту жасалуы керек. Ал аталған бағытта талап бойынша 8 бірлік автобус қатынауы тиіс екен. Айналып келгенде, бұдан қарапайым халық зардап шегіп отыр.
Осы жерде қаланың жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі жұмысының да салғырттығы байқалады. Әйтпесе өткен жылдан «жыры» көбейіп, жауапсыздық танытып отырған тасымалдаушыны тәртіпке шақыруға болар еді. Бейқамдық соңы бейберекетке алып келді. Бір сөзбен айтқанда, қаладағы қоғамдық көліктерді ұйымдастыру мен бақылауында ұстайтын бөлім «ұйқысынан» енді оянған секілді. Оларға, редакциямызға хабарласқан тұрғындар өтінішіне орай, аталған мәселенің жайын түсіндіруді өтінгенімізде, «Семавтопарк» ЖШС-не хабарлама жіберілетінін, осылай жалғаса беретін болса, келісімшарттың бұзылатынын айтты. Сонда өткен жылдан бері жүгенсіз кеткен тасымалдаушыға қайта-қайта ескерту беріп еліртпей, неліктен осы уақытқа дейін келісімшартты бұзбағаны қайран қалдырды.
– Келісімшарт бұзылғаннан кейін, бізге қайтадан конкурс өткізуге 60 күн беріледі. Оған дейін біз ол бағытқа уақытша қызмет көрсететін тасымалдаушыны анықтайтын боламыз. Ал мына тасымалдаушымен келісімшартты бұзамыз. Заң бойынша айыппұл салатын, келісімшартты бұзудан басқа, тағы да өзге амалдар болса, біз баяғыдан қолданар едік. Тасымалдаушы шартты бұзған жағдайда қолданылатын шара көрсетілмеген. Желтоқсан айында бірнеше ескерту болған. Олар бір жақты келісімшартты бұзуға келіспей отыр. Ескерту жібереміз. Одан кейін сертификаттарын қайтып аламыз,- дейді бұл ретте Назым Әлмисақызы.
Хош делік. Бір қозғалыс бар сияқты. Көп ұзамай оның да нәтижесін көрерміз. Осы ретте халық қалаулысы, аталған ауданнан сайланған Семей қалалық мәслихатының депутаты Айнұр Арғынбековаға қоңырау шалдық. Депутат бірден аталған мәселеден құлағдар екенін, тұрғындар жақында ғана осы мәселе бойынша хабарласқанын, жақын күндері қала әкімі мен қалалық жолаушылар көлігі мен автомобиль жолдары бөліміне жүгінетінін айтты.
– Кеше «Восточный правый» саяжай массивінің тұрғындары қолдары қойылған хаттарын әкеліп тапсырды. Бүгін мен Семей қаласы әкімі мен қалалық жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөліміне аталған мәселені анықтау жөнінде хат әзірлеп отырмын. Бұл бағыттағы қоғамдық көліктер бұрын да дұрыс жүрмей, мәселе тудырған еді. Қолданылған шаралар нәтижесінде қалыпты жүре бастаған. Қазір жағдай қайталанып отыр. Тасымалдаушылар біресе жолды айтып, біресе тиімсіз дегенді алға тартып келеді. Жолдың барлығы тазартылған. Аталған саяжай алабында халық көп тұрады,- дейді халық қалаулысы.
Шыны керек, Семейдегі қоғамдық көліктердің қызмет көрсету сапасы сын көтермейді. Кемшіліктерін тізіп айтып тауыса алмайсың. Бұл жағдай талай мәрте айтылды, талқыланды, баспасөзде жарияланып та жүр. Ал біздің мақсат – онсыз да тынымсыз тірліктің соңында жүрген жолаушылардың жанайқайын жеткізу.
Басты сауал:ТАПСЫРЫС АЛҒАН ЖОЛАУШЫ ТАСЫМАЛДАЙТЫН КӘСІПОРЫН АЛДЫНДА БИЛІК НЕГЕ ДӘРМЕНСІЗ?
Асан МЫРЗАХАН,
«Семей таңы»
