4 ақпан – Дүниежүзілік обырға қарсы күн. Осы күні Семей қаласының Ядролық медицина және онкология орталығында дөңгелек үстел өтіп, обырдың алдын алу жолдары жайлы айтылды.
Бүгінгі күні Семей өңірінде қатерлі ісік ауруларының таралу деңгейі жоғары. Жыл сайын семейлік дәрігерлер 1500-ге жуық онкологиялық патологияның жаңа жағдайларын анықтайды. Мамандар қатерлі ісікке шалдыққандар арасында жастардың үлесі жылдан-жылға көбейіп келе жатқанын айтып дабыл қағуда. Ақ халатты абзал жандар сонымен қатар пациенттердің аурудың асқынған сатысында ғана медициналық көмекке жүгінетініне күйзеліс білдіреді. Орталық қызметкерлерінің мәліметінше, сырқаттардың шамамен 20 %-ы, ал кейбір локализацияларда (бауырдың, ұйқы безінің, бүйректің, өкпенің қатерлі ісігі) 40%-дан астамы онкологтерге аурудың соңғы сатыларында келеді екен.
Орталықтың бізге берген мәліметтеріне сүйенсек, Қазақстанда сүт безі, өкпе, асқазан, жатыр мойны және колоректалды обыр кең таралған. Елімізде жыл сайын қатерлі ісіктің 36 мыңға жуық жаңа жағдайы анықталса, бір жылда 14 мыңға жуық адам қатерлі ісіктен көз жұмады. Бүгінгі күні 180 мыңнан астам қазақстандық диспансерлік есепте тіркелген.
– Өткен жыл медицина қызметкерлері үшін ауыр жыл болды. Коронавирус инфекциясының таралуына байланысты қаламызда көптеген емханалар жабылды. Науқастардың өздері де түрлі себептермен медициналық ұйымдарға бара алмады. Осыған қарамастан, біздің орталық толықтай жұмыс істеді, мамандарымыз күн сайын алғы шепте жүрді. Өкішінке орай, коронавирустың таралуына байланысты көптеген науқастар онкологиялық аурудың соңғы сатыларында ғана біздің көмекке жүгініп жатты. Қыркүйек – желтоқсан айлары аралығында біз ауыр науқастармен ғана жұмыс істедік. Егер пандемия болмаса, олар аурудың алғашқы кезеңінде көмек алатын еді. Осы айлар аралығында біз күн сайын 10-15 ауыр науқастың жағдайын комиссия отырыстарында талқыладық, – деді Семей қаласындағы ядролық медицина және онкология орталығы директорының орынбасары Қуантқан Жабағин.
Қуантқан Жабағиннің айтуынша, қазіргі күні өкпе қатерлі ісігі кең таралып, 30 %-ға дейін артып отыр.
– Қазір өкпе аурулары көп анықталып жатыр. Өкпе қатерлі ісігі белгілі бір уақытқа дейін ешқандай белгі бермейді. COVID-19 инфекциясымен ауырған пациенттер көп күш жоғалтады. Сондықтан олардың көпшілігі өкпенің қатерлі ісігінің дамыған түрімен ауырады. Біз көптеген науқастарды хосписке жібереміз. Олар онда паллиативті ем алады. Бұл – аурудың дамуының осы кезеңінде көмектесе алатын жалғыз әдіс. Орталықта барлық негізгі дәрі-дәрмектер бар. Осы уақытқа дейін дәрі-дәрмек жеткізуде қиындық болған емес. Әрине, кейде қымбат дәрі-дәрмектермен қамтамасыз етуде мәселелер туындайды. Бірақ, карантин кезінде шекара жабық болғандықтан, біз республикадан тыс жерлерде шығарылатын кейбір дәрі-дәрмектерді ұзақ күттік. Егер керекті дәрі-дәрмек болмаса, пациенттерді емделусіз қалдырмай, әрдайым балама әдісті табуға тырысамыз, – деді Қуантқан Жабағин.
Қуантқан Жабағиннің айтуынша, науқастардың дәстүрлі емес медицинаға жүгінуі сырқатты емдеуде үлкен қиындық туғызып отыр.
– Адам өзінің сырқат екенін, әсіресе қатерлі ісікке шалдыққанын білгенде, өмірге деген құштарлығы төмендейді. Осындай кезде шарасыз күйге түсіп халық емі жайлы жақсы білетін «білімді» адамдардың кеңесіне құлақ түреді. Салдарынан олар дәрігерлерге өте кеш келеді. Бұл біз үшін нағыз эпидемиямен тең. Біздің тәжірибемізде ресми медицинамен бірге дәстүрлі емес емге жүгінген пациент болды. Нәтижесінде ісік тез жайылып, науқас қайтыс болды. Сондықтан тек дәстүрлі медицинаға жүгіну керек, – деді Қуантқан Жабағин.
Дәрігер халыққа міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жайлы ақпарат әлі толық жетпеді деген пікірді.
– Пацинет дәрігердің кеңесін толық орындау үшін оған жеткілікті ақпарат керек. Адам себебін түсінгенде ғана нақты іске көше бастайды. Сондықтан біз, алдымен, пацинетке асықпай бәрін түсіндіреміз. Кейін олар біздің жақын серіктесімізге, досымызға айналып жатады. Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға төлем жасаудан әдейі бас тартқан адамдар бар. Бірақ оқыс оқиға туындаса, ақылы қызметтің өте қымбат екенін білгендері дұрыс. Сақтандыру құны орта есеппен жылына 30 мың теңгені құрайды. Сондықтан осы соманы төлеп, сапалы ем алған әлдеқайда тиімді емес пе? Әр адам өз денсаулығын күту мәдениетін қалыптастыруы керек. Адамдар өз денсаулығына жауапкершілікпен қараған сайын, қатерлі ісік ауруларын неғұрлым ерте анықтауға мүмкіндік туады. Емдеу де соғұрлым нәтижелі болады. Жылына бір рет 30-70 жас аралығындағы әйелдерді сүт безі және жатыр мойны обырына, 50-70 жас аралығындағы ерлер мен әйелдерді колоректалды (тоқ ішек) обырға міндетті онкоскрининг өтуге шақырамыз, – деді Қ.Жабағин.
Айта кетейік, Семей қаласының Ядролық медицина және онкология орталығы ШҚО-ның алты ауданының және Семей, Курчатов қалаларының халқына – 613,2 мың адамға қызмет көрсетеді. Орталықта жыл сайын 40 000-нан астам адам ко{jcomments on}{jcomments off}нсультациялық көмек алады.
Жадыра ТӨЛЕГЕНҚЫЗЫ, «Семей таңы»
