Абай мен Шәкәрімдей қос алыпты, Мұхтардай мұхитты дүниеге әкелген Семей өңірінің халқы аспалы көпір құрылысы салынған жылдарды облыс мәртебесінен айырылып, көңілі құлазыған елдің еңсесін көтеріп, рухын асқақтатқан мезгіл ретінде еске алады. Көпір құрылысының басталу салтанатына Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың өзі арнайы келіп қатысқан сәт те есімізде…
Өткенге бір сәт шегініс жасасақ, 1998 жылы Семей қаласында жаңа көпір құрылысын бастау жайлы республикалық деңгейде шешім шығарылды. Тоғыз жолдың торабында орналасқан Семейдегі Ертіс өзенінің үстімен өтетін автокөліктерге арналған қолданыстағы көпір тозығы жетіп тұрғандықтан, жаңасын салу күн тәртібінде өткір тұрған мәселе болатын.
1998 жылы Семейде салынатын аспалы көпір құрылысының жобасына халықаралық тендер жарияланып, бас мердігерлікті құрылыстың осы түрімен айналысуда әлемге танылған жапондық «Аячай» компаниясы жеңіп алған еді. Аспалы көпір құрылысының жобасын жасаған – жапондық Исакавадзима Харима Хеви Индастриз Компаниясы Көпірдің негізгі жабдықтары 67 мың шақырым қашықтағы Жапония елінен су және құрылық жолдары арқылы тасылды.
Мацузава басқарған «Аячай» фирмасы Америкада, Түркияда, Оңтүстік Кореяда осындай көпірлердің құрылысын жүргізген, тәжірибесі мол болғандықтан құрылыс жұмысында айтарлықтай кедергілер болмады. Екі мемлекет арасында жасалған келісімге орай, Жапония елі көпір құрылысына 165 млн АҚШ доллары көлемінде қаржы бөліп, 2,7 пайызбен 30 жылда қайтару мәселесі де алдын ала пысықталған.
Көпірге келіп тірелетін ұзындығы 16 шақырым жол құрылысын жүргізумен Түркияның «АлсимАларко» фирмасы айналысты. Жаңа көпірдің үстіне төселген табиғи асфальт Кариб бассейніндегі Трининад көлінен Семейге арнайы жеткізілген болатын. Аспалы көпір құрылысына өз елімізден 30-ға жуық фирмалар қатысса, жұмысшылардың 90 пайызын жергілікті азаматтар құрады. Тәуелсіздігін енді алып, етек-жеңін әлі жинап үлгермеген жас мемлекет үшін бұл құрылыс үлкен қолдау болды. Жұмыссыздар жұмысқа тартылды. Көпір құрылысы белгіленген мерзімнен бұрын бітіп, 2000 жылдың 16 қазанында пайдалануға берілді.
Аспалы көпір бүкіл қазақ елі үшін тарихи маңызы зор құрылыс болды. Семейдегі аспалы көпір әлемдегі осындай 17 көпірдің бірі болса, ТМД-дағы бірінші көпір. Ертіс бойындағы осы тарихи оқиғаға – көпірдің ашылу салтанатына Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев келіп қатысып: «Бұл көпір – Қазақстан тарихындағы ең үлкен құрылыс»,– деген баға берген болатын.
Тек Семей мен Қазақстан үшін ғана емес, Орталық Азия мен Батыс Сібірді байланыстыратын халықаралық маңызы зор бұл аспалы көпір – Тәуелсіздіктің төл туындысы.
Риза АСАНҚЫЗЫ
Семейдегідей аспалы көпір ТМД-да да жоқ. Әлем елдерінің өзінде саусақпен санарлық қана. Семейдің көркіне көрік қосып, сәулетін арттырған бұл аспалы көпір – Тәуелсіздіктің төл туындысы. Бұл көпір Ертістің арғы жағы мен бергі жағын ғана емес, Азия мен Еуропаны, қыр мен Сібірді жалғастырып жатқан стратегиялық маңызы зор нысан.
