Семейдің өлкетану музейіне ежелгі жауынгерлердің қоладан және темірден жасалған қарулары тапсырылды, — деп хабарлайды semeytany.kz ақпараттық порталы Abai Aqparat.kz. сайтына сілтеме беріп.
Семей қаласының тұрғыны Денис Маторин Семейден 60 шақырым жердегі Белокаменка ауылының маңында жыртылған өрт қауіпсіздігі жолағына зерттеу жүргізу кезінде ежелгі мәдениетке жататын жәдігерлерді тауып алған.
Белгілі семейлік іздеуші-зерттеуші, «Ел Дала» қоғамдық бірлестігінің өкілі Денис Маторин дәл осы жыртылған алқапта серуендеп жүріп, осыдан мың жыл бұрын Белокаменка ауданында тұрған ежелгі тұрғындардың металл заттарын тапты. Жәдігерлердің ішінде жебенің, пышақтың, найзаның ұштары, айна және моңғол кезеңіне (шамамен б.з.д. ХІ ғасыр) жататын екі темір зат бар.
«Мен жоғарғы және төменгі Белокаменка ауданында жиі болып тұрамын. Бұл жердің қызықтыратыны, мұнда адамдар ежелден тұрып келеді, мен осы жерден әр түрлі дәуірдегі заттар түріндегі дәлелдерді жиі табамын. Осы жолы мені жоғарғы Белокаменка тас жолы маңындағы жаңадан жыртылған өрт қауіпсіздігі жолағы қызықтырды, – деп зерттеу жайлы егжей-тегжейлі айтып берді Денис Маторин. – Мен итімді серуендетіп жүріп жыртылған жерді байқадым да, ол жерде не бар екенін көргім келді. Бірнеше сағат ішінде мен қола дәуіріне жататын заттарды таптым, табылған жәдігерлер мені одан ары қызықтыра түсті. Өйткені олардың әрқайсысы адам қолымен жасалған».
Барлық заттар жақсы сақталған, анық ажыратуға болады және шебер жасалған. Скифтік үлгісімен ерекшеленеді, көлемі жағынан андроновтық үлгіден сәл үлкенірек. Ұзартылған үшбұрышқа немесе миниатюрлі найзаға ұқсайды.
Скиф тайпалары Еуропадан Алтайға дейінгі кең аумақта біздің заманымызға дейінгі VIII ғасырдан біздің заманымыздың IV ғасырына дейін өмір сүрді. Жауынгер халық болғандықтан, олардың көпшілігінде садақ пен жебе болды. Жебе ұштары Евразия аумағындағы барлық алқаптарда жиі табылады.
Белокаменка маңынан табылған қола заттар арасынан дөңгелек үлгіде жасалған айна да ерекше болып табылады. Бұл зат керемет жылтыратылған, жақсы қызмет көрсеткен сияқты, шағылыстыру қабілеті жағынан қазіргі заманғы айналардан сәл ғана кем түседі.
Табылған жәдігерлер арасында темірден жасалған тағы екі бұйым қызығушылық тудырады. Олардың бірі – қиғыш сызықты жебе ұшы. Сырт пішіні қауырсынға ұқсас. Қиғыш сызғыш қыры кең болуына байланысты жануарларды аулауға немесе сауытсыз жауынгерлерді жоюға арналған. Бұл зат жануардың немесе дұшпанның денесінде терең жара қалдыра алады.
— Біріншіден, табылған зат өткен дәуірдің, біздің заманымызға дейінгі дәуірдің адамдары қалай өмір сүргенін сипаттайды. Олар көптеген замандастарым ойлағаннан әлдеқайда ақылды болған, ата-бабаларымыздың ақыл-парасаты, ептілігі дамыған және олар қолөнер шеберлігін жақсы меңгерген. Елестетіп көріңіздерші, олар бәрін — балық аулау ілмектерін, қысқыштарды, қандауырды, балғаларды, түймелерді, жебе ұштарын, айналарды, әшекейлерді өз қолдарымен жасады және сапалы жасады, біз әлі күнге дейін тамашалаудамыз. Ал біздің дәуір ештеңе ойлап тапқан жоқ, барлығын бізге дейін ойлап тапқан, – деп өз ойын бөлісті ізденуші Денис Маторин.
Денис Маторин барлық табылған жәдіргерлерді облыстық тарихи-өлкетану музейіне табыстады. Айта кетейік, зерттеуші үнемі өлкетану музейінің қорын осындай тарихи, көне дәуірлердегі жәдігерлермен толықтыруда.